ដោយប្រឈមមុខនឹងការបាត់បង់យ៉ាងឆាប់រហ័សនូវតំបន់ព្រៃដ៏ធំនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា សហគមន៍ក្នុងស្រុកបានចាប់ផ្ដើមនាំគ្នាទប់ស្កាត់ ហើយពេលនេះអ្នកភូមិកាន់តែច្រើនឡើងកំពុងនាំគ្នាដើរល្បាតការពារព្រៃរបស់ខ្លួនដើម្បីជួយសង្គ្រោះព្រៃឈើ សម្រាប់ទុកដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយ។
សកម្មជនមូលដ្ឋាន និងបុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល បាននិយាយកាលពីម្សិលមិញថា អ្នកភូមិបាននិងកំពុងតែដើរល្បាត ចាប់តាំងពីឆ្នាំទៅ ដោយរឹបអូសបានឧបករណ៍កាប់ឈើ និងបានជួបពួកអ្នកកាប់ឈើ ហើយកំពុងបន្តល្បាតនៅក្នុងព្រៃឡង់ទៀត និងក្នុងខេត្តក្រចេះ ព្រមទាំងខេត្តមណ្ឌលគិរី ផងដែរ។ លោកសានស៊ីយ៉ាន់តំណាងឲ្យអ្នកភូមិបានឲ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃអង្គារ អ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចព្នង និងស្ទៀង មួយក្រុម មានគ្នាប្រហែល៦០ នាក់ នៅក្នុងស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះ រឹបអូសបានរណារអារឈើចំនួនបីនិងឈើរាប់រយម៉ែត្រគូបដែលគេបានកាប់នៅក្នុងព្រៃសហគមន៍មួយ និងនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្នួល។
លោក ស៊ីយ៉ាន់ បានមានប្រសាសន៍ថា“យើងបានឃើញកម្មករជាច្រើនស៊ីឈ្នួលកាប់ឈើ…ប៉ុន្តែយើងអាចរឹបអូសបានត្រឹមតែរណារបី និងឃាត់ខ្លួនកម្មករប្រាំបីនាក់ ហើយឃុំខ្លួនពួកគេអស់រយៈពេលមួយម៉ោង រីឯអ្នកកាប់ឈើរាប់សិបនាក់ បានគេចខ្លួនរួច”។ លោកបានបន្ថែមថា អ្នកភូមិបានជូនដំណឹងដល់រដ្ឋបាលព្រៃឈើមូលដ្ឋាន អំពីការកាប់ឈើ ហើយបានដោះលែងអ្នកកាប់ឈើទាំងនោះ បន្ទាប់ពីធ្វើការព្រមានរួច។
លោក ស៊ិន សាន តំណាងឲ្យអង្គការបណ្ដាញប្រជាជនព្រៃឡង់ បាននិយាយថា អ្នកភូមិមួយក្រុមមានគ្នារាប់រយនាក់ នឹងដើរល្បាតក្នុងព្រៃរយៈពេល១៥ថ្ងៃម្តងទៀត ដោយចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃអង្គារ សប្តាហ៍ក្រោយ ដើម្បីការពារតំបន់ស្នូល ដែលមិនទាន់មានការបំផ្លិចបំផ្លាញទំហំ១៣៥.០០០ហិកតាដែលលោកបានលើកឡើងថា កំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារ “ការកាប់ឈើខុសច្បាប់”។ ការដើរល្បាតនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រុមនេះដើរល្បាតក្នុងព្រៃពីរលើកកាលពីខែមុន។
លោក ស៊ិន សាន បាននិយាយថា “សហគមន៍នេះ កំពុងតែពង្រីកសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងការដើរល្បាតការពារព្រៃ ដោយសារអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ទាំងអស់មិនអាចបញ្ឈប់ការកាប់ឈើនៅក្នុងព្រៃឡង់បាន”។ លោកបន្ថែមថា អ្នកស្រុកបានដើរល្បាតជាទ្រង់ទ្រាយតូចជាងនេះកាលពីខែមុន។
ក្រុមនេះមានសមាជិក ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែងកំពង់ធំ ព្រះវិហារ និងខេត្តក្រចេះ ដែលគ្របដណ្ដប់ដោយព្រៃឈើខៀវខ្ចី នៅក្នុងតំបន់ដីទំនាបមានទំហំប្រមាណជាង៦៥០.០០០ហិកតា ហើយក្រុមនេះបានធ្វើយុទ្ធនាការដល់មហាជន ដែលរូបភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ កាលពីខែវិច្ឆិកា ដែលពេលនោះអ្នកភូមិប្រហែល៣០០នាក់ បានដើរល្បាតរយៈពេល១០ថ្ងៃ រហូតទាល់តែអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានបំបែកការដើរល្បាតនេះ។
ក្រុមអ្នកធ្វើយុទ្ធនាការ ទទួលបានជោគជ័យបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះពីព្រោះរដ្ឋបាលព្រៃឈើថ្មីៗនេះ បានព្រាងសំណើបណ្ដោះអាសន្នមួយ ដើម្បីរក្សាទុកព្រៃឡង់ជាឧទ្យានជាតិ។
អ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចបាននិយាយថា សកម្មភាពការពារព្រៃសហគមន៍បែបនេះកាន់តែកើនឡើង ពីព្រោះសហគមន៍ដឹងថាអាជ្ញាធរមិនបានការពារព្រៃទេ ឬពេលខ្លះចូលរួមជាមួយក្រុមកាប់ឈើខុសច្បាប់ថែមទៀតផង។
លោក ហួន ជា អ្នកភូមិជនជាតិភាគតិចព្នង អាយុ៤៩ឆ្នាំ មកពីស្រុកស្នួល បាននិយាយថា “ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលបានរៀនសូត្រខ្ពង់ខ្ពស់ នឹងមិនទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារការបាត់បង់ព្រៃនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកស្រុកជនជាតិដើមភាគតិចគ្មានការងារធ្វើ ដែលនេះជាមូលេហតុយើងត្រូវក្រោកឈរឡើងដើម្បីការពារព្រៃ”។
ឈ្មោះ ខាន់ចាន់នី អ្នកភូមិព្នងម្នាក់ផ្សេងទៀត នៅក្នុងឃុំប៊ូស្រាខេត្តមណ្ឌលគិរីបាននិយាយថា អ្នកភូមិនៅទីនោះ បានព្យាយាម
ដើរល្បាតការពារព្រៃ ក៏ប៉ុន្តែមិនអាចចូលទៅជ្រៅដល់តំបន់ព្រៃក្រាស់បានទេ ពីព្រោះអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងទាហានកងយោធពលខេមរភូមិន្ទឈរជើងនៅក្បែរនោះ រារាំងយើងមិនឲ្យចូលព្រៃ។
បើទោះជា អ្នកភូមិជាច្រើន មានមន្ទិលអំពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារព្រៃឈើក៏ដោយ ក៏រដ្ឋបាលព្រៃឈើបានលើកឡើងថា ខ្លួនស្វាគមន៍ចំពោះការដើរល្បាតការពារព្រៃរបស់អ្នកភូមិដែលជាមធ្យោបាយមួយ ដើម្បីជួយដល់ការងារការពារព្រៃឈើរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ដែរ។ លោក ទាប គន់ពិដោរ ប្រធានរដ្ឋបាលព្រៃឈើឃុំឃ្សឹម ស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះបានមានប្រសាសន៍ថា “ពិតមែនហើយ យើង ត្រូវការពួកគាត់ ដើម្បីជួយដើរល្បាត ដើម្បីជួយទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបការកាប់ឈើខុសច្បាប់ និងការបំផ្លាញព្រៃឈើ”។ លោកបានបន្ថែមថា ការិយាល័យរបស់លោកបានទទួលរណារចំនួន១៦ ដែលអ្នកភូមិរឹបអូសបានតាំងពីខែមករាមក។
លោក ធន់ សារ៉ាត់ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលព្រៃឈើក៏បានស្វាគមន៍ចំពោះសកម្មភាពរបស់អ្នកភូមិផងដែរដោយលោកបន្ថែមថា“វាជាវិធីសាស្ត្រល្អមួយ។ យើងអាចដាក់បញ្ចូលវិធីសាស្ត្រនេះក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រការពារព្រៃរបស់យើង”។
លោកថ្លែងថា រដ្ឋបាលព្រៃឈើអាចគាំទ្រវិធីបែបនេះ “ទៅតាមតំបន់នេះ…ពេលខ្លះមានការខ្វះខាតបុគ្គលិករដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងធនធាន ដែលរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ឲ្យពួកគេ”។ បុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមអភិរក្សមួយចំនួនបានលើកឡើងថាចាប់ផ្តើម
មាននិន្នាការច្បាស់លាស់មួយ ដោយមានការចូលរួមកាន់តែច្រើនឡើងក្នុងការការពារព្រៃនៅពេលសហគមន៍ក្នុងស្រុកដឹងថា បើគ្មានការរួមចំណែកនេះទេពួកគេនឹងបាត់បង់ព្រៃឈើរបស់ខ្លួនជារៀងរហូត។
លោក ម៉ាកឃើស ហាតកេ (Marcus Hardtke)ជំនាញការផ្នែកបរិស្ថានឯករាជ្យបានថ្លែងថា អត្រានៃការបំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេស
កម្ពុជាបានកើនឡើងដល់កម្រិត ដែលគេមិនធ្លាប់ប្រទះតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០មកដែលពេលនោះ មានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើជាទូទៅ ដោយសារមានការកាប់ឈើខុសច្បាប់កាន់តែច្រើន ហើយរដ្ឋាភិបាលបានកាត់ដីនៅក្នុងតំបន់ការពារ ជាដីសម្បទានសម្រាប់ដំណំាកសិឧស្សាហកម្ម។
លោកបានថ្លែងថា “ អំពើអនាធិបតេយ្យកំពុងតែកើតឡើងយ៉ាងច្រើន។ សូម្បីតែព្រៃឈើសហគមន៍ ដែលមានស្រាប់ ក៏រដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនដែរ។ វាគឺជាសម្ពាធកំពុងកើនឡើងនៅតាមទីជនបទ ហើយអ្នកភូមិត្រូវធ្វើអ្វីមួយហើយ។ ជាឧទាហរណ៍ កន្លងមក
នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តរតនៈគិរី បាត់បង់ដីរបស់ខ្លួន ពួកគេត្រូវរើទៅកាន់តំបន់ផ្សេងទៀត។ ពេលនេះមិនអាចទៅរួចឡើយ”។
លោក សៅ វា៉ាន់សី ប្រធានអង្គការគំាពារសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចបាននិយាយថាអ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចគិតថាពួកគេត្រូវតែតស៊ូជួយសង្គ្រោះរាល់អ្វីៗ ដែលមាននៅក្នុងសហគមន៍របស់ខ្លួន។
លោកបាននិយាយថា “នេះជាការសំខាន់បំផុត សម្រាប់ជីវភាពរស់នៅ ព្រលឹងដូនតាវប្បធម៌ និងប្រពៃណីរបស់ពួកគាត់។មនុស្សភាគច្រើនប្រាប់ខ្ញុំថា ពួកគេនឹងបាត់បង់ដី ផ្ទះសម្បែង ព្រៃឈើ និងវប្បធម៌របស់ខ្លួន ហើយតើទៅអនាគតកូនៗរបស់ពួកគាត់នឹងទៅជាយ៉ាងណា?”។
លោកជុតវុទ្ធីប្រធានអង្គការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ដែលគាំទ្រដល់យុទ្ធនាការការពារព្រៃឡង់បានមានប្រសាសន៍ថា អ្នកភូមិកំពុងតែអនុវត្តច្បាប់ការពារព្រៃឈើ ដែលមានស្រាប់ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមិនបានអនុវត្តច្បាប់នេះទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ចេវ ប៊ុននី