បរិមាណផលិតផលបារីនាំចូលមកលក់លើទីផ្សារកម្ពុជាដោយគេចពន្ធ កំពុងកើនឡើងកាន់តែច្រើនឡើងៗ ហើយបានបង្ខំឲ្យសហគ្រាសផលិតបារីធំបំផុតក្នុងប្រទេសកាត់បន្ថយបរិមាណផលិតកម្មអស់ជិតពាក់កណ្តាល ជាហេតុធ្វើឲ្យកសិករដាំថ្នាំជក់ក្នុងស្រុកមិនមានជម្រើសច្រើនក្រៅពីលក់ទិន្នផលរបស់ខ្លួនទៅឲ្យឈ្មួញនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ក្នុងតម្លៃទាបជាងមុន។
យោងតាមលោក តុលា ពន្លឺ ប្រធានផ្នែកកិច្ចការក្រុមហ៊ុននិងច្បាប់ នៅក្រុមហ៊ុន British American Tobacco (BAT) ដែលផលិតបារីជាច្រើនម៉ាក ដូចជា បារី សេក និងបារី ៥៥៥ ជាដើមនោះ បានឲ្យដឹងថា កំណើននៃបរិមាណ ផលិតផលបារី ដែលត្រូវបាននាំចូលមកលក់លើទីផ្សារកម្ពុជាដោយគេចពន្ធ កំពុងតែដាក់សម្ពាធមកលើទីផ្សាររបស់ក្រុមហ៊ុន BATហើយបានធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុននេះកាត់បន្ថយបរិមាណថ្នាំជក់មិនទាន់ច្នៃ ដែលខ្លួនត្រូវទិញពីផលិតករក្នុងស្រុក។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ កាលពីឆ្នាំមុន យើងមានកិច្ចសន្យាជាមួយកសិករ ចំនួន ១.០០០នាក់។ ឆ្នាំនេះ ដោយសារតែមានការប្រកួតប្រជែងមិនត្រឹមត្រូវ យើងត្រូវកាត់បន្ថយចំនួនកសិករទាំងនេះ មកត្រឹម ៥៦០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ឬប្រហែល៥០ភាគរយ។ ហើយយើងក៏ត្រូវកាត់បន្ថយចំនួនកម្មករធ្វើការតាមរដូវនៅខេត្តកំពង់ចាម ពី១.២០០នាក់មក ៦៥០នាក់វិញផងដែរ ឬប្រហែលជា៥០ភាគរយដូច គ្នា”។
ទោះបីជាលោក ពន្លឺ បានបដិសេធមិននិយាយអំពីផលប៉ះពាល់នៃសកម្មភាពគេចពន្ធទៅលើទំហំប្រាក់ចំណេញរបស់ ក្រុមហ៊ុន BAT ក៏ដោយ លោកបាននិយាយថា ពាណិជ្ជកម្មថ្នាំជក់ខុសច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បង្កើតប្រាក់ចំណេញចំនួន ១៦លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ នៅតំបន់មួយចំនួនក្នុងចំណោមប្រាក់ចំណេញសម្រាប់ទីផ្សារ ត្រូវបានគេជឿថា នឹងមានក្នុងចន្លោះពី៣០ទៅ៤០លានដុល្លារ។
ក្នុងឆ្នាំនេះ រដូវប្រមូលផលថ្នាំជក់ បានចាប់ផ្តើមក្នុងខែមករា និងចប់នៅដំណាច់ខែឧសភា បើទោះជាបរិមាណផលិតកម្មសរុបមិនទាន់ត្រូវបានគណនាក៏ដោយ។ កាលពីឆ្នាំមុន ទិន្នផលសរុបមានចំនួន១៤.០០០តោន។
ស្របពេលតម្រូវការបារីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពទ្រឹង ប្រទេសនេះមានអ្នកជក់បារីចំនួន២លាននាក់ ក្នុងចំណោមប្រជាជន៧,៥លាននាក់ មានអាយុលើសពី១៥ឆ្នាំ ហើយអាជីវករលក់បារីនាំចូលដោយគេចពន្ធបែបនេះទៀត ផលប៉ះពាល់ពិតជាមានកាន់តែខ្លាំងទៅលើទំហំប្រាក់ចំណេញរបស់សហគ្រាសផលិតបារីក្នុងស្រុកមិនខាន។
លោក ខាន់ សំបាន ប្រធាននាយកដ្ឋានកសិឧស្សាហកម្ម នៅក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានមានប្រសាសន៍ថា “ បច្ចុប្បន្ន ក្រុមហ៊ុន [ក្នុងស្រុក] កំពុងកាត់បន្ថយបរិមាណទិញថ្នាំជក់ពីកសិករ ពីព្រោះពួកគេមិនអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយ[ឈ្មួញ]ថ្នាំជក់ខុសច្បាប់ ដែលមិនបង់ពន្ធឲ្យរដ្ឋាភិបាលបានទេ”។ លោកថ្លែងបន្ថែមទៀតថា ផលិតផលបារីខុសច្បាប់ត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មកលក់លើទីផ្សារកម្ពុជា កំពុងតែគេចវេះពីការបង់អាករលើតម្លៃបន្ថែម (VAT)១០ភាគរយ។
លោកបានថ្លែងថា “ផលិតផលបារី ដែលត្រូវបានលក់ដោយមិនបង់ពន្ធ មានតម្លៃថោកជាងបារីដែលត្រូវបានលក់ដោយបង់ពន្ធត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ពីព្រោះអ្នកលក់លក់បញ្ចុះតម្លៃ ហើយអ្នកប្រើប្រាស់ចូលចិត្តទិញរបស់ដែលមានតម្លៃថោកជាង”។ កសិករ តែ លីម អាយុ៥៤ឆ្នាំ នៅស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម បាននិយាយថា សហគ្រាសផលិតបារីស្របច្បាប់កំពុងទទួលរងសម្ពាធពីក្រុមឈ្មួញគេចពន្ធកាន់តែធ្ងន់ឡើងៗ ប៉ុន្តែបែរជាទទួលបានចំនួនបញ្ជាទិញកាន់តែតិចទៅៗ។
លោកបានថ្លែងថា “ ក្នុងឆ្នាំនេះ ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះទិញថ្នាំជក់មិនទាន់កែច្នៃពីកសិករតែ១.០០០តោនប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែឆ្នាំមុនពួកគេទិញរហូតដល់ទៅ៤.០០០តោនឯណោះ។ នៅពេលពួកគេទិញកាន់តែតិច យើងដាំកាន់តែតិច ហើយយើងនឹងយកទៅលក់ឲ្យវៀតណាមវិញ ទោះបីជាទទួលបានប្រាក់ចំណេញតិចតួចក៏ដោយ”។
លោក កាតម សុណាវណ្ណ ប្រធានការិយាល័យក្សេត្រសាស្ត្រនមន្ទីកិសកម្មខេត្តកំពង់ចាមបានថ្លែងថា នៅក្នុងខេត្តដែលមានផ្ទៃដីដាំថ្នាំជក់ធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានេះ ទំហំផ្ទៃដីសម្រាប់ដាំថ្នាំជក់ក្នុងឆ្នាំនេះបានធ្លាក់ចុះ២៣,៥៨ភាគរយ ពោលគឺធ្លាក់មក៦.៤១១ហិកតា បើប្រៀបធៀបជាមួយផ្ទៃដីឆ្នាំ២០១១។
ក្នុងឆ្នាំនេះ ដោយសារតែបរិមាណផ្គត់ផ្គង់បានធ្លាក់ចុះ តម្លៃថ្នាំជក់មិនទាន់កែច្នៃបានកើនឡើងដល់ ២,០៧ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម ពោលគឺបានកើនឡើងពី ១,០៧ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម កាលពីឆ្នាំមុន។ ប៉ុន្តែ កសិករបាននិយាយថា ប្រសិនបើក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខ នេះ មិនមានការបញ្ជា ទិញច្រើនទេ ពួកគាត់នឹងត្រូវបន្ទាបតម្លៃ ហើយលក់ទៅឲ្យឈ្មួញវៀតណាមវិញ។
លោក យិន សេងហួរ កសិករដាំថ្នាំជក់ ដែលមានអាយុ៥៤ឆ្នាំ និងរស់នៅក្នុងស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម បានមានប្រសាសន៍ថា លោកនិងកសិករដទៃទៀត នៅក្នុងស្រុកបានអំពាវនាវសុំជំនួយពីរដ្ឋាភិបាល។ លោកថ្លែងថា “យើងខ្ញុំសូមស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលមេត្តាអន្តរាគមន៍លើអាជីវកម្មថ្នាំជក់ខុសច្បាប់។ យើងខ្ញុំលក់មិនដាច់ទេ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុននានា មិនទិញថ្នាំជក់យើងនោះ”។
មានលក់បារីនាំចូលពីប្រទេសចិន ឥណ្ឌូណេស៊ី និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មកលក់នៅផ្សារអូឡាំពិក ក្នុងខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងតម្លៃតែ៥០០រៀល ឬ ០,១២ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយកញ្ចប់។ តម្លៃនេះទាបជាងតម្លៃបារីដែលគោរពតាមគោលការណ៍រដ្ឋាភិបាល ស្តីពីការក្រើនរំឭកអំពីផលប៉ះពាល់នៃការជក់បារី ទៅលើសុខភាព ដល់អ្នកប្រើប្រាស់ ដូចជាបារី ៥៥៥ សេក និងបារី អាឡាំង ដឺឡុង ដែលមានតម្លៃជាមធ្យម២.០០០រៀល ឬ០,៥ដុល្លារ។
លោក ដួង សួន អាជីវករក្នុងផ្សារអូឡាំពិកបានចង្អុលបង្ហាញផលិតផលបារីហេរ៉ូ (Hero) និងបារីជេត (Jet) នាំចូលពីឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលអ្នកប្រើនិយមចូលចិត្ត ហើយបាននិយាយថា “ខ្ញុំពិបាកលក់បារីបង់ពន្ធស្របច្បាប់ណាស់។ ពេលខ្ញុំត្រូវការបារីទាំងនោះ ខ្ញុំត្រូវទៅទិញប៉ុន្តែសម្រាប់បារីខុសច្បាប់វិញ មានភ្នាក់ងារចែកចាយច្រើនណាស់ ក្នុងផ្សារនេះហើយពួកគេនៅក្បែរនេះទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា