រយៈពេលពីរសប្ដាហ៍មកហើយគណបក្សហ្វុ៊នស៊ិនបុិចនិងគណបក្ស នរោត្តមរណឫទ្ធិបានប្រកាសរួមបញ្ចូលគ្នា ដើម្បីបោះជំហានឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំក្រោយនេះ។ ប្រសិនបើការកំណត់ពេលសម្រាប់ចេញសេចក្ដីប្រកាសនោះ ធ្វើឡើងដើម្បីជួយគណបក្សទាំងពីរក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ផែនការនោះបានបរាជ័យគួរឲ្យសោកស្ដាយ។
នៅពេលបញ្ចប់ការបោះឆ្នោតបង្ហាញឲ្យឃើញថា គណបក្សទាំងពីរកាន់តែចុះថយសំឡេងឆ្នោតជាថ្មីម្ដងទៀត ដោយគណបក្សហ្វុ៊នស៊ិនបិុច បាត់បង់សំឡេងឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ របស់ខ្លួនជាង១ភាគ៤ បើធៀបនឹងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ក្នុងឆ្នាំ២០០៧ដោយចុះពី៥,៤ភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតសរុបមកនៅត្រឹម៣,៩ភាគរយ។ គណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិបាត់បង់ប្រាំចំណុច ដោយធ្លាក់មកត្រឹម៣,១ភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោត។គ្មានគណបក្សណាមួយក្នុងចំណោមគណបក្សទាំងពីរនេះទទួលបានតំណែងមេឃុំ និងចៅសង្កាត់ឡើយ។
តាមរយៈការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ វាអាចជាឱកាសមួយ ដើម្បីទទួលប្រយោជន៍ពីការប្រកាសរួមបញ្ចូលគ្នា តែការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំក្រោយ ទើបជាគោលដៅពិតប្រាកដ។ ក៏ប៉ុន្ដែជាមួយនឹងការបង្ហាញឲ្យឃើញនូវបរាជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ អ្នកវិភាគសង្ស័យថា តើគណបក្សនេះនៅមាន ជីវិតនយោបាយខ្លះដែរឬទេ។
លោក សឺន ស៊ូបែរ្ដិ៍ អ្នកវិភាគនយោបាយបានលើកឡើងថា “ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេមិនអាចធ្វើអ្វីកើតទេ…។ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេមិនអាចស្រោចស្រង់ខ្លួនឯងបានឡើយ”។
លោក សឺន ស៊ូែបរ្ដិ៍ ដែលជាទីប្រឹក្សារបស់ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ផងដែរនោះ បានលើកឡើងថា គណបក្សទាំងពីរនេះ គឺពឹងផ្អែកលើទំនាក់ទំនងបែបរាជានិយមរបស់ខ្លួន ក៏ប៉ុន្ដែសព្វថ្ងៃនេះមាននៅសេសសល់តិចតួចណាស់ក្នុងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងនិន្នាការរាជានិយមពិតប្រាកដនោះ។ ការកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងខាងរាជានិយមប្រហែលជាមិនទទួលផលល្អពេលអនាគតវែងឆ្ងាយនោះឡើយ។
លោកបានចោទសួរថា “ តើរាជានិយមនោះ មានន័យដូចម្ដេចទៅ? [ គណបក្ស ទាំង ពីរ] មានព្រះអង្គម្ចាស់ និងម្ចាស់ក្សត្រីពីរបី ព្រះអង្គប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្ដែ តើព្រះអង្គម្ចាស់ ទាំងនោះមានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋដែរ ឬទេ? ព្រះមហាក្សត្រមាន ប៉ុន្ដែ ចុះព្រះអង្គម្ចាស់ និងម្ចាស់ក្សត្រីទាំងនោះវិញ?”។
លោក ខាលីល ថាយ័រ (CarlyleThayer) សាស្ត្រាចារ្យកិត្តិយសនៅឯសាកលវិទ្យាល័យញូសោសវ៉េល (NewSouthWales) បានលើកឡើងថា “ ពេលគណបក្ស សម រង្ស៊ី មានកម្លាំងរឹងមាំនោះ វានឹងសមតាមគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រសិនបើអ្នករាជានិយមមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការទាញយកសំឡេងឆ្នោត បើមិនដូច្នេះទេ សំឡេងទាំងនោះនឹងបានទៅគណបក្ស សម រង្ស៊ី ហើយ។ អ្នករាជានិយម នឹងស្ថិតនៅក្នុងល្បែងនេះ ពីព្រោះបើទោះជាពួកគេមិនអាចសង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានអំណាចទាំងស្រុងក៏ដោយ ក៏ពួកគេរំពឹងថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងតែងតាំងសមាជិកមួយចំនួនរបស់ពួកគេ ឲ្យកាន់តំណែងកំបុិកកំប៉ុកនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលដែរ”។
បើទោះជា អ្នកវិភាគនយោបាយនៅតែសង្ស័យអំពីអនាគតរបស់អ្នករាជានិយមក៏ដោយ ក៏ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត និងគណបក្សខ្លួនឯងផ្ទាល់ បានទទូចថា ការប្រឹងប្រែងឲ្យបានខ្លាំងក្លានៅឆ្នាំក្រោយនេះ អាចទទួលលាភខ្លះដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកទាំងអស់លើកឡើងថា វានឹងជាការពុះពារតស៊ូកាន់តែខ្លាំងក្លាមួយ បន្ទាប់ពីទទួលបរាជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានលើកឡើងថា “ ពួកគេអាចមើលឃើញតាមរយៈលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ដែលបានបង្ហាញថា វាមិនល្អសម្រាប់ពួកគេ ដែលនៅតែបែកបាក់ជាពីរគណបក្សនោះ”។
លោកបានបន្ថែមថា ប្រវត្តិនៃជម្លោះផ្ទៃក្នុងបង្ហាញថា ការងាររបស់ពួកគេកាត់ផ្តាច់ពីអ្នកគាំទ្រ ដែលជាដៃគូពិតប្រាកដរបស់ខ្លួននោះ។លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ពួកគេនឹងត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងឲ្យបានខ្លាំង ដើម្បីអនុវត្តនូវអ្វី ដែលពួកគេបានព្រមព្រៀងគ្នាមុនការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំក្រោយ…។ នៅជាងមួយឆ្នាំទៀត ពួកគេនៅមានពេលទៀត ប៉ុន្ដែ មានការងារត្រូវធ្វើច្រើនណាស់”។
លោក ទុំ សំបូរ អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សហ្វុ៊នស៊ិនបុិច បានទទួលស្គាល់ថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងរួមបញ្ចូលគ្នាមុនការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ មិនត្រូវបានអនុវត្តឲ្យបានល្អឡើយ។ លោកបានថ្លែងថា ប៉ុន្ដែ នៅមានពេល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមុនការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រចូលមកដល់។
លោកបានទទួលស្គាល់ថា “ អ្នកគាំទ្រភាន់ច្រឡំខ្លាំងណាស់”។ លោកកត់សម្គាល់ថា លទ្ធផលកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺបង្ហាញពី “ ការចុះខ្សោយ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក”។ លោក ទុំ សំបូរ បានមានប្រសាសន៍ថា“ ប៉ុន្ដែ យើងមានការគាំទ្រខ្លាំងនៅតាមមូលដ្ឋាន…បន្ទាប់ពីការរួមបញ្ចូលគ្នា សំឡេងបែកខ្ញែកទាំងអស់នឹងរួមជាសំឡេងមួយ ដូច្នេះយើងនៅតែសង្ឃឹមសម្រាប់ការបោះឆ្នោតបន្ទាប់ទៀត”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ចេវ ប៊ុននី