មន្ត្រីសាលាដំបូងខេត្តស្វាយរៀងម្នាក់បាននិយាយកាលពីម្សិលមិញថា ការស៊ើបអង្កេតមួយក្នុងការបាញ់ប្រហារកាលពីក្នុងខែកុម្ភៈទៅលើកម្មការិនីរោងចក្រកាត់ដេរបីនាក់ដោយលោក ឈូកបណ្ឌិតអតីតអភិបាលក្រុងបាវិត នឹងត្រូវបញ្ចប់នៅពេលឆាប់ៗនេះ ហើយបញ្ជូនទៅឲ្យព្រះរាជអាជ្ញាត្រួតពិនិត្យនៅចុងសប្តាហ៍នេះ។
ថ្វីបើបទល្មើសនេះជាបទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរ ដែលធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះបីនាក់សម្រាកព្យាបាលនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ហើយម្នាក់រងរបួសធ្លាយសួតក៏ដោយ ក៏ក្រុមមន្ត្រីខេត្តស្វាយរៀង លើកឡើងថា លោកបណ្ឌិតនៅតែមានសេរីភាព ហើយជានិច្ចកាលគេឃើញគាត់បង្ហាញខ្លួនជាសាធារណៈ។
រឿងក្តីលោក បណ្ឌិតដែលបានដំណើរការតាមរយៈតុលាការរយៈពេលប្រាំមួយខែមកហើយនេះ ហាក់ដូចជាតំណាងឲ្យរឿងក្តីជាច្រើននាពេលថ្មីៗនេះ ដែលបង្ហាញនិទណ្ឌភាពរបស់ក្រុមមន្ត្រីមានអំណាចជាន់ខ្ពស់ នៅពេលពួកគេប្រឈមនឹងប្រព័ន្ធច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ។
កាលពីក្នុងខែមេសា បុរសបីនាក់មកពីអង្គភាពអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានវាយមនុស្សចំនួនបួននាក់យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃក្នុងសណ្ឋាគារមួយនៅក្នុងខេត្តកោះកុង។ ពួកគេត្រូវបានចោទប្រកាន់និងផ្តន្ទាទោសកាលពីក្នុងខែកក្កដាឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលបីឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមក ត្រូវបានដោះលែងស្ងាត់ៗពីពន្ធនាគារ ដោយមានការពន្យល់តិចតួច។
កាលពីសប្តាហ៍មុនអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) និងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានឲ្យដឹងថា មន្ត្រីក្រសួងចំនួនបួនរូប ត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាមការសង្ស័យពីបទពុករលួយ។ ពួកគេត្រូវបានចោទពីបទពុករលួយ និងត្រូវបានឃាត់ខ្លួន ប៉ុន្តែត្រូវបានដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំជាបណ្តោះអាសន្នកាលពីថ្ងៃពុធ បន្ទាប់ពីជាប់ឃុំរយៈពេលប្រាំថ្ងៃ។
ប្រហែលមួយសប្តាហ៍មន្ត្រីនគរបាល និងយោធា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបាញ់បោះក្រៅភារកិច្ច ត្រូវបានដោះស្រាយតាមមធ្យោបាយរដ្ឋបាល ដែលជាករណីដ៏កម្ររបស់ពួកគេមុនពេលទៅតុលាការ។ ទោះជាយ៉ាងណាសម្រាប់អ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល បទពិសោធរបស់ពួកគេជាមួយនឹងច្បាប់ គឺជាបញ្ហាមួយខុសគ្នាស្រឡះ។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ ម្ចាស់វិទ្យុឯករាជ្យសម្បុកឃ្មុំ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅឯផ្ទះរបស់គាត់កាលពីខែមុនតាមការចោទពីបទបង្កើតចលនាអបគមន៍នៅក្នុងខេត្តក្រចេះ បានជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលបួនសប្តាហ៍នៅក្នុងបន្ទប់ពន្ធនាគារដែលមានអ្នកទោសច្រើនហួសកម្រិតក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងត្រូវបានបដិសេធមិនឲ្យនៅក្រៅឃុំ។ មានភស្តុតាងតែមួយគត់ប្រឆំាងនឹងលោកម៉មសូណង់ដូ គឺចម្លើយរបស់សាក្សី។
លោក យ៉េងវីរៈនាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ ជាអង្គការដែលផ្តល់ជំនួយផ្លូវច្បាប់ដល់អ្នកក្រីក្របានថ្លែងថា “ វាជានិយាមទ្វេអ៊ីចឹងហើយបានជាអ្នកក្រីក្រនិងទន់ខ្សោយចាញ់ ហើយអ្នកមានអំណាចនិងមានខ្នងក្រាស់ តែងតែរួចខ្លួន”។ លោកបានថ្លែងថា “ នេះគឺជារឿងរ៉ាវដែលខ្ញុំបានមើលឃើញច្បាស់នឹងភ្នែកគឺការអនុវត្តច្បាប់មិនស្មើភាពគ្នាទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនមើលឃើញដូច្នេះ ហើយនេះជារឿងជាក់ស្តែង”។
ក្នុងរឿងក្តីលោក បណ្ឌិត គេនៅមិនច្បាស់ទេថា តើគាត់នឹងឡើងតុលាការពីបទបាញ់ប្រហារនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ជាទីដែលកម្មការិនីមកពីរោងចក្រផលិតស្បែកជើងសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន ពូមា ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតសម្លៀកបំពាក់កីឡាអាល្លឺម៉ង់ ធ្វើការតវ៉ាសុំដំឡើងប្រាក់ខែនោះឬយ៉ាងណា។
អ្នកតាមដានរឿងក្តីនេះលើកឡើងថា ជាទូទៅ មានភស្តុតាងប៉ុណ្ណឹងប្រឆាំងនឹងលោក បណ្ឌិតបើេតាមរឿងក្តីធម្មតា នឹងនាំឲ្យមានការផ្តន្ទាទោសដោយងាយស្រួល និងរហ័ស ព្រមទាំងមានការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នជាមិនខានទៀតផង។
លោក ដេវវែល (Dave Welsh) នាយកប្រចាំប្រទេសនៃមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកសម្រាប់សាមគ្គីភាពការងារអន្តរជាតិ ជាអង្គការមានមូលដ្ឋាននៅអាមេរិកដែលសហការជាមួយសហជីពនានាជាអន្តរជាតិនោះ បានមានប្រសាសន៍ថា “ ក្នុងនាមជាមេធាវី ខ្ញុំចង់និយាយថា ការបង្ហាញភស្តុតាង និងចម្លើយសាក្សីឃើញផ្ទាល់ភ្នែក ពិតជាអាចឃំុខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្នបានហើយ និងអាចធ្វើជាបន្ទាន់ទៀតផង”។
សាក្សីជាង២០រូបត្រូវបានហៅមកសាកសួរ ចាប់តាំងពីការស៊ើបអង្កេតបានចាប់ផ្តើមក្នុងខែមីនា។ លោក បណ្ឌិត ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទបង្ករបួសស្នាមដោយអចេតនាហើយមិនដែលជាប់ឃុំឡើយ។ លោកបុិចឈឿត ចៅក្រមស៊ើបសួរបានថ្លែងថាការស៊ើបអង្កេតរឿងក្តីលោក បណ្ឌិតនឹងចប់នៅចុងសប្តាហ៍នេះ។
លោកបានថ្លែងថា “ នៅសប្តាហ៍នេះ ខ្ញុំនឹងប្រកាសថា ការស៊ើបអង្កេត ចប់ហើយ ហើយខ្ញុំនឹងបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះទៅព្រះរាជអាជ្ញាដើម្បីពិនិត្យបន្តទៀត និងកំណត់កាលបរិច្ឆេទសម្រាប់បើកសវនាការ”។
ក្នុងខែមិថុនាចៅក្រមព្រះរាជអាជ្ញានិងមន្ត្រីតុលាការជាច្រើននាក់ទៀតមកពីទូទាំងប្រទេសបានជួបគ្នាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យពីចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយរបស់ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ។
អ្នកជំនាញច្បាប់ យល់ស្របថា សព្វថ្ងៃនេះមានការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នយ៉ាងច្រើនហើយថា គួរតែដោះលែងជនសង្ស័យជាច្រើនទៀតឲ្យនៅក្រៅឃុំជាបណ្តោះអាសន្ន។ យោងតាមលោកវីរៈបានឲ្យដឹងថា ប៉ុន្តែការពិតគឺថា អ្នកដែលរដ្ឋាភិបាលចង់ឃុំខ្លួន គឺត្រូវតែជាប់ឃុំ។
លោកសុកសំអឿន មេធាវីរបស់លោក ម៉មសូណង់ដូ បានលើកឡើងថាគ្មានហេតុផលណាដែលកូនក្តីរបស់លោកមិនត្រូវបានដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំជាបណ្តោះអាសន្ននោះទេ ព្រោះលោកសុខចិត្តវិលត្រឡប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកមកប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមក្នុងការស៊ើបអង្កេតនេះ។
លោក ស៊ីវ៉េ យេ (Shiwei Ye) តំណាងអាស៊ាន នៅសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិបានថ្លែងថា ការឃុំខ្លួនជាបណ្ដោះអាសន្ន គួរតែជាករណីលើកលែងជាជាងផ្លូវច្បាប់ នេះបើយោងតាមនិយាមអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែ នេះជារឿងក្តីសម្រាប់អ្នកមានអំណាច វាអ៊ីចឹងហើយ។
លោកបានលើកឡើងក្នុងអុីម៉េលថា “ ឯកសារបង្ហាញថា នៅពេលមានការឃុំខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ន ទំនងជាមាននិយាមទ្វេដែលតាមនិយាមនេះ អ្នកមានទំនាក់ទំនងនឹងអ្នកមានលុយ និងមានអំណាចមិនអាចជាប់ឃុំជាបណ្តោះអាសន្នយូរនោះទេ។ ការប្រើការឃុំខ្លួនជាបណ្ដោះអាសន្ននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មិនស្របតាមនិយាមអន្តរជាតិទេ ប៉ុន្តែវាជាឧបករណ៍របស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដាក់ទោសអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សចំពោះសកម្មភាពស្របច្បាប់ និងដោយសន្តិវិធីរបស់ពួកគេ”។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានបដិសេធថា ប្រព័ន្ធតុលាការមិនមានការប្រព្រឹត្តដោយលំអៀងចំពោះអ្នកមានអំណាច និងមានលុយនោះទេ។
ដោយពោលសំដៅដល់សមាជិករបស់លោកជាស៊ីមប្រធានព្រឹទ្ធសភានិងលោកមឹុកដារ៉ាអតីតស្នងការនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោកថ្លែងថា “យើងមានមនុស្សមយចំនួនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរដ្ឋាភិបាល ហើយពួកគេកំពុងស្ថិតក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំចង់ឲ្យគ្រប់ៗគ្នាតាមដានចៅក្រម។កុំបន្ទោសប្រព័ន្ធតុលាការ កុំបន្ទោសរដ្ឋាភិបាល…។ កុំដាក់អ្វីៗក្នុងកន្ត្រកតែមួយ”។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី បុគ្គលិកសិទ្ធិមនុស្សលើកឡើងថា ប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា មិនមែនមិនដឹងអីនោះទេ។
លោក អំ សំអាត អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសប្រចាំអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានថ្លែងថា“រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាចែងថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមិនថា អ្នកមាន ឬអ្នកក្រទេ ត្រូវតែមានសិទ្ធិស្មើៗគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់”៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Dene-Hern Chen និង គុចណារ៉េន)
ប្រែសម្រួលដោយចេវប៊ុននី