លោក ម៉ម សូណង់ដូម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុសម្បុកឃ្មុំ កាលពីម្សិលមិញ បានប្រកាសថា លោកមិនបានធ្វើអ្វីខុសទេ នៅឯសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលការបើកសវនាការជំនុំជម្រះលោក បានចាប់ផ្តើមជុំវិញការពាក់ព័ន្ធរបស់លោកក្នុងចលនាបង្កើតតំបន់អបគមន៍នៅក្នុងខេត្តក្រចេះ។
ម្ចាស់វិទ្យុសម្បុកឃ្មុំវ័យ៧១ឆ្នាំរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ក្នុងពេលបើកសវនាការ មុនមន្ត្រីតុលាការបិទទ្វារបន្ទប់ជំនុំជម្រះមិនឲ្យអ្នកកាសែតចូលថា“ ខ្ញុំមិនបានពាក់ព័ន្ធក្នុងការបង្កើតតំបន់អបគមន៍ទេ”។
ដោយការធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលលោកបានបង្កើតឡើងគឺសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ លោកម៉មសូណង់ដូ បានប្រាប់តុលាការថា សមាគមនេះត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីបង្រៀន “ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យយល់អំពីសេរីភាព”។
មនុស្សប្រាំបីនាក់ផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ ចំពោះតួនាទីរបស់ពួកគេនៅក្នុងការបង្កើតតំបន់អបគមន៍ ក៏បានចូលរួមក្នុងសវនាការជាមួយនឹងលោក ម៉មសូណង់ដូផងដែរ កាលពីម្សិលមិញ ។
លោកម៉មសូណង់ដូ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដានិងត្រូវសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញចោទប្រកាន់ចំនួនបួនករណី ចំពោះតួនាទីរបស់លោកក្នុងការជួយភូមិ នៅក្នុងខេត្តក្រចេះ ដែលធ្លាប់មានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងជម្លោះដីធ្លី ដើម្បីបំបែកខ្លួនចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់អាជ្ញាធរ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សបានច្រានចោលចំពោះការចោទប្រកាន់ពីការបង្កើតតំបន់អបគមន៍ថា គ្រាន់ជាលេសរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៦០០គ្រួសារ ចេញពីភូមិនេះ ហើយបានហៅការឃុំខ្លួនលោក ម៉មសូណង់ដូថាជាគម្រោងការណ៍មួយ ដើម្បីបំភិតបំភ័យអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀត។
លោកសុកសំអឿននាយកប្រតិបត្តិក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថាព្រះរាជអាជ្ញាបានយកឧបករណ៍មួយចំនួនដើម្បីធ្វើជាភស្ដុតាងក្នុងសវនាការ រួមមានស្នាសម្រាប់បាញ់សត្វ ដែលនគរបាលបានអះអាងថា ក្រុមអ្នកភូមិបានប្រើជាអាវុធអំឡុងការបណ្ដេញចេញ។
លោកសុកសំអឿន មានប្រសាសន៍ថាសាក្សីម្នាក់ ដែលមកដល់តុលាការតាំងពីព្រឹកបានបំភ្លឺថា នគរបាលដែលមកបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋចេញបានបង្ខំឲ្យគាត់ឈរកាន់ស្នាមួយដើម្បីថតរូប។
លោក សំអឿន បានមានប្រសាសន៍អំពីភស្ដុតាងទំាងនោះថា “ គាត់បាននិយាយថា នគរបាលបានឲ្យព្រួញមួយដល់គាត់ ហើយប្រាប់ឲ្យគាត់កាន់រួចថតរូបគាត់”។
លោកអំសំអាតប្រធានផ្នែកបច្ចេកទេសរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ដែលបានចូលរួមស្តាប់សវនាការនេះ ក៏បានចោទសួរចំពោះភស្ដុតាងផងដែរ ដែលត្រូវលោកព្រះរាជអាជ្ញាយកមកបង្ហាញ ដើម្បីធ្វើជាភស្តុតាង ដាក់បន្ទុកមកលើការអះអាងរបស់ខ្លួនអំពីចលនាបង្កើតអបគមន៍។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ភស្ដុតាងដែលយើងបានឃើញថ្ងៃនេះដូចជា ស្នានិងពូថៅ… ពួកគេ [សាក្សី] បាននិយាយថាពួកគេបានប្រើឧបករណ៍ទាំងនេះដើម្បីបាញ់សត្វពីព្រោះពួកគេភាគច្រើន ជាកសិករ ទាំងនោះមិនមែនជាអាវុធទេ”។
នៅពេលរសៀលថ្ងៃដដែល ក្រុមអ្នកយកព័ត៌មានត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចូលស្តាប់ក្នុងបន្ទប់សវនាការ នៅពេលជនជាប់ចោទឈ្មោះ ម៉ាឆាង ដែលត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ដែរ ប៉ុន្ដែ មិនត្រូវបានឃុំខ្លួននោះបានប្រាប់តុលាការថា អ្នកភូមិម្នាក់ឈ្មោះប៊ុនរដ្ឋាដែលត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ដែរប៉ុន្ដែនៅមិនទាន់ចាប់ខ្លួនបាននៅឡើយនោះថា ជាមេដឹកនាំនៅក្នុងការបង្កើតតំបន់អបគមន៍នេះ។
លោកលើកឡើងថា “ ប៊ុនរដ្ឋាបានញុះញង់អ្នកភូមិឲ្យធ្វើបាតុកម្ម និងវាស់វែងដីក្នុងភូមិប្រម៉ាដើម្បីចែកគ្នា។ប៊ុនរដ្ឋាចង់រំលាយប្រធានភូមិចាស់ និងបង្កើតប្រធានភូមិថ្មី”។
នៅថ្ងៃនគរបាលធ្វើប្រតិបត្តិការបណ្ដេញអ្នកភូមិរាប់រយនាក់ ហើយនៅពេលនោះទាហាន ឬនគរបាលបានបាញ់ស្លាប់ក្មេងស្រីអាយុ១៤ឆ្នាំម្នាក់នោះ គាត់បានអះអាងថារដ្ឋា បានប្រមូលអ្នកភូមិទាំងនោះឲ្យកាន់ស្នាតទល់នឹងទាហាន។
លោកឆាងក៏បានចោទប្រកាន់លោករដ្ឋាផងដែរថា បានរៀបចំឲ្យអ្នកភូមិវាស់វែងដីរបស់ខ្លួន និងឲ្យប្រាក់ទៅអ្នកភូមិចំនួន៥.០០០រៀលក្នុងមួួយហិកតា។ គាត់ក៏បានអះអាងផងដែរថាលោករដ្ឋាបានគំរាមជនណាដែលមិនព្រមចូលរួមជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកម៉មសូណង់ដូ។គាត់និយាយថាលោករដ្ឋាបានកោះប្រជុំនៅកន្លែងមួយចំនួនមុនពេលមានការបណ្ដេញចេញនេះ បានកាន់រូបថតលោកម៉មសូណង់ដូ និងនិយាយថា“ នេះគឺជាមេដឹកនាំរបស់យើង”។
ជនជាប់ចោទផ្សេងទៀត ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងសវនាការកាលពីម្សិលមិញ បានផ្ដល់សក្ខីកម្មប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ប៉ុន្តែ សាក្សីមួយចំនួនតូចបានលើកឡើងថា ពួកគេមិនដែលបានជួបលោក ម៉ម សូណង់ដូ ទេ។
ពួកគេក៏បានលើកឡើងថា ពួកគេបានប្រគល់ខ្លួន បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសលើកលែងការចោទប្រកាន់ចំពោះជនណាដែលបានសារភាពចំពោះការចោទប្រកាន់របស់រដ្ឋាភិបាលពីបទធ្វើអបគមន៍នេះ។
នៅក្រៅតុលាការ អ្នកគាំទ្រជាង៤០០នាក់ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅកែងផ្លូវសាលដឺហ្គោល និងផ្លូវ១៨២ ដែលនៅទីនោះនគរបាលបានរារាំងពួកគេមិនឲ្យចូលជិតតុលាការ។ មនុស្សជាច្រើនក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្រទាំងនោះពាក់អាវយឺតមានរូបឃ្មុំកាន់ស្លាកសញ្ញាមួយដែលសរសេរថា “ ដោះលែងលោកម៉មសូណង់ដូ” និង “ បញ្ឈប់ប្រើអំពើហិង្សា”។ អ្នកតវ៉ាផ្សេងទៀតពាក់អាវមានរូបម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុនេះ។
លោកស្រីមូរសុខហួរ សមាជិកសភាគណបក្ស សមរង្ស៊ីក៏បានចូលរួមគាំទ្រលោកម៉ម សូណង់ដូ ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះដែរ។
ក្រោយម៉ោង៦ព្រឹកបន្ដិច បាតុករមួយចំនួនបានព្យាយាមរុញច្រាននគរបាលដើម្បីសំដៅទៅតុលាការ ប៉ុន្ដែត្រូវបានរារាំងនៅពេលដែលមន្ត្រីនគរបាលប្រឆាំងកុបកម្មបានប្រមូលផ្តុំគ្នារុញច្រានទប់ទល់វិញ។
មិនយូរប៉ុន្មាន មន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិបានធ្វើការសម្របសម្រួល ដើម្បីគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍នេះ។នគរបាលដកថយបន្ដិច ហើយបានដាក់របាំងបិទផ្លូវនៅកន្លែងរបស់ខ្លួន ចំណែកក្រុមអ្នកគាំទ្រមិនបានប៉ុនប៉ងរុញច្រានទៅមុខទៀតទេ និងបានឈរហាលភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងរហូតដល់ចប់សវនាការនៅថ្ងៃនោះ។ សវនាការបន្ដនៅព្រឹកនេះទៀត៕
ប្រែសម្រួលដោយចេវប៊ុននី