ព្រឹទ្ធសភាអូស្ត្រាលី កាលពីម្សិលមិញ បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំក្រោយ ប្រកបដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌ ដោយមិនមាន“ ការរំលោភបំពានឬការបំភិតបំភ័យ” មកលើលោក សមរង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ដែលកំពុងរស់នៅបែបនិរទេសខ្លួនក្រៅប្រទេសដើម្បីគេចពីការជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១១ឆ្នាំ។
ការអំពាវនេះកើតមានឡើងតែប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីសភាសហភាពអឺរ៉ុបបានអនុម័តដំណោះស្រាយរបស់ខ្លួនមួយដោយបានថ្កោលទោសនូវអ្វីដែលខ្លួនបានហៅការផ្តន្ទាទោសលោក សម រង្ស៊ី ថា ជា “រឿងនយោបាយ” ហើយបានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយនូវ “ គុណវិបត្តិដ៏ធំនេះ” ដើម្បីឲ្យគណបក្សប្រឆាំងបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំក្រោយ។
ទាំងប្រទេសអូស្ត្រាលី និងសហភាពអឺរ៉ុបគឺជាម្ចាស់ជំនួយដ៏ធំសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ ដំណោះស្រាយដែលលើកឡើងដោយព្រឹទ្ធសភាអូស្ត្រាលី បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុតិ្តធម៌ នៅឆ្នាំ២០១៣ និងធានាថាគណបក្សប្រឆាំងមានលទ្ធភាពអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតពេញលក្ខណៈដោយមិនមានការយាយីខាងរាងកាយ ឬការបំភិតបំភ័យតាមផ្លូវតុលាការឬការបំភិតបំភ័យរួមទាំងលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្ស សម រង្ស៊ី ផ្ទាល់ផងដែរ ដូចអនុសាសន៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិលើកឡើង”។
លោក សុរិយា ស៊ូបេឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍របស់លោក ជាចុងក្រោយ ដោយអំពាវនាវឲ្យមានដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយមួយ ដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យលោក សម រង្ស៊ី “ មានលទ្ធភាពធ្វើនយោបាយពេញលេញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា” ហើយលោកបានផ្ដល់អនុសាសន៍ឲ្យមានកំណែទម្រង់ក្នុងប្រព័ន្ធរៀបចំដំណើរការបោះឆ្នោតផងដែរ។
មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានច្រានចោលនូវទស្សនរបស់លោក សុរិយា ស៊ូបេឌី ម្ដងហើយម្ដងទៀត ហើយបានទាត់ចោលម្ដងហើយម្ដងទៀតនូវសំណើរបស់លោក សមរង្ស៊ី ក្នុងការសុំវិលត្រឡប់ចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញដោយមិនមានការចាប់ខ្លួន។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្ស សម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសលើកដំបូងនៅឆ្នាំ២០១០ ពីបទបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ដោយសារលោកបានដកបង្គោលតម្រុយព្រំដែននៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម និងក្រោយមកទៀតត្រូវតុលាការផ្ដន្ទាទោសពីបទផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត ដែលលោកបានបង្ហោះផែនទីតាមប្រព័ន្ធអុីនធើណិត។
គណបក្ស សម រង្ស៊ី ជាគណបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានគំរាមថា នឹងធ្វើពហិការមិនចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខបើសិនជាលោក សម រង្ស៊ី មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យវិលត្រឡប់ចូលមកប្រទេសកម្ពុជាវិញទេ ហើយបើសិនជារដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនទេនោះ ពីព្រោះគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតលម្អៀងទៅគណបក្សកាន់អំណាច។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ សភាសហភាពអឺរ៉ុបបានអនុម័តដំណោះស្រាយរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងព្រុចសែល ដោយកត់សម្គាល់ថា សហភាពអឺរ៉ុបបានសង្កេតឃើញថា ការបោះឆ្នោតជាតិចុងក្រោយនៅឆ្នាំ២០០៨ គឺមិនមានបទដ្ឋានអន្ដរជាតិទេ។
ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរបស់លោក ស៊ូបេឌី ដែលបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការជាមួយគណបក្សប្រឆាំង ដើម្បីឲ្យគណបក្សប្រឆាំងធ្វើសកម្មភាពដោយពេញលេញនៅក្នុងកិច្ចការនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហើយអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខបានដោយសេរី៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឃិន ណៃ