ការរិះគន់បន្តកើតមានឡើងតទៅទៀតកាលពីម្សិលមិញ ចំពោះសេចក្ដីប្រកាសស្តីពីសិទិ្ធមនុស្សអាស៊ាន ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខា នៅរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃអាទិត្យបន្ទាប់ពីក្រុមមេដឹកនាំក្នុងតំបន់ បានសម្រេចធ្វើការត្រួតពិនិត្យមើលឡើងវិញនៅនាទីចុងក្រោយ ដែលត្រូវបានគេយល់ថា មិនសមស្របទាល់តែសោះ។
ក្រុមអ្នកជំនាញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសង្គមសុីវិល បានរិះគន់ចំពោះកង្វះការពិគ្រោះយោបល់នៅក្នុងការត្រៀមតាក់តែងសេចក្ដីប្រកាសនេះ និងបាននិយាយថា ការប្រើពាក្យពេចន៍នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសនេះ នឹងផ្ដល់ជាមធ្យោបាយមួយដល់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីចៀសវាងពីច្បាប់សិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ។
ការធ្វើវិសោធនកម្មនៅនាទីចុងក្រោយមួយ បានបន្ថែមខ្លឹមសារដល់សេចក្ដីប្រកាសចុងក្រោយនេះ ដែលយោងតាមច្បាប់សិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ ដែលសំខាន់បំផុតនោះគឺសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនិងសេចក្ដីប្រកាសនៅទីក្រុងវីយែន មានប្រយោជន៍តិចតួចសម្រាប់សម្រាលដល់ការភ័យខ្លាច ជាពិសេស ជាមួយនឹងឯកសារដែលលើកឡើងអំពីបញ្ហាចម្រូងចម្រាស ដូចជា “ សីលធម៌សាធារណៈ”និង “ សន្តិសុខជាតិ”ជាដើម។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយ អង្គការសង្គមសុីវិលកម្ពុជា ក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិចំនួន៥៥ បាននិយាយថា “ ឯកសារនេះគឺជាសេចក្ដីប្រកាសមួយអំពីអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវបានប្រែក្លាយទៅជាសេចក្ដីប្រកាសស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស”។
អង្គការសង្គមសុីវិលទាំងនេះ បាននិយាយទៀតថា “ ដរាបណាគោលការណ៍ជាទូទៅនៃសេចក្ដីប្រកាសនេះ និងការខ្វះចន្លោះដែលនៅតែមានក្នុងសេចក្តីប្រកាសនេះ ព័ត៌មានមិនត្រឹមត្រូវនឹងបង្ហាញទៅរដ្ឋាភិបាលថា កាតព្វកិច្ចសិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ អាចនឹងត្រូវបានគេចៀសវាង”។
ការផ្លាស់ប្ដូរចុងក្រោយមួយទៀតនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសនេះ បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងសេចក្ដីព្រាងដំបូង ត្រូវបានគេលុបចោលខ្លឹមសារ ដែលនិយាយពីសេរីភាពនៃការជួបជុំជាសិទិ្ធបុគ្គល ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ ដើម្បីរួបរួមគ្នាស្វែងរកផលប្រយោជន៍រួម។
លោកស្រី យូយន់ វ៉ាយូនីងរូម (Yuyun Wahyuningrum) ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកអាស៊ាននិងសិទិ្ធមនុស្ស នៅក្រុមការងារសិទិ្ធមនុស្សរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេសុី បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីប្រកាសចុងក្រោយនេះ“បង្ហាញពីភាពខុសគ្នានៃសមាជិកនីមួយៗ
នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន”។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ សមាជិកខ្លះចង់ឲ្យមានការរីកចម្រើននិងសមាជិកខ្លះទៀតមិនចង់ឲ្យមានការរីកចម្រើនទេ”។
សេចក្ដីប្រកាសនេះ គឺជាការសម្របសម្រួលដ៏តឹងតែងរវាងក្រុមប្រទេសកុម្មុយនីស្ត ដូចជាប្រទេសវៀតណាម ដែលនៅទីនោះសហជីព និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានរឹតបន្តឹងយ៉ាងខ្លាំងក្លា ហើយសង្គមបើកចំហភាគច្រើនដូចជាថៃ ហ្វីលីពីន និង
ប្រទេសឥណ្ឌូណេសុី ដែលបាននិងកំពុងជំរុញឲ្យមានសេចក្ដីប្រកាសស្តីពីសិទិ្ធមនុស្សកាន់តែរឹងមាំជាងមុន។
ចំពោះអ្វីដែលសេចក្ដីប្រកាសរបស់អាស៊ានសម្រេចបានពិតប្រាកដ ដែលមិនមានកាតព្វកិច្ច្ផ្លូវច្បាប់ ស្របតាមគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាននោះ លោកស្រី យូយន់ បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីប្រកាសនេះអាចប្រើជា “ ឧបករណ៍ការទូត” ដើម្បីដោះស្រាយការរំលោភសិទិ្ធមនុស្ស ។
លោកស្រី យូយន់ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា សេចក្ដីប្រកាសនេះ អាចនឹងត្រូវប្រើដោយគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលអាស៊ានទទួលបន្ទុកសិទិ្ធមនុស្ស ហើយបានលើកឡើងពីស្ថាប័ននេះដែលរហូតមកទល់ពេលនេះ មិនបានប្រើអំណាចរបស់ខ្លួនដើម្បីសើុបអង្កេតការរំលោភបំពានសិទិ្ធមនុស្សនៅក្នុងតំបន់នេះទេ។
លោកស្រី យូយន់ បានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា ពេលមានសេចក្ដីប្រកាសនេះនៅក្នុងដៃហើយនោះ “ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសគួរតែលើកឡើងអំពីបញ្ហានានាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការរំលោភបំពានសិទិ្ធមនុស្ស”។
បញ្ហាសិទិ្ធមនុស្សមួយ ដែលអាស៊ានមើលឃើញសព្វថ្ងៃអាចជារដ្ឋរ៉ាកឃីន (Rakhine) របស់ប្រទេសភូមា ដែលប្រជាជនមូស្លីមរ៉ូហុីងយ៉ាប្រហែល៨០០.០០០នាក់ មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាពលរដ្ឋភូមា ហើយមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះ ជនជាតិភាគតិចជាមួយនឹងក្រុមពុទ្ធសាសនិក។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក ស៊ូរិន ពិតស៊ូវណ្ណ(Surin Pitsuwan) អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន បានមានប្រសាសន៍ថា មេដឹកនាំអាស៊ាន បានលើកឡើងអំពីការព្រួយបារម្ភ ចំពោះបញ្ហាជនជាតិភាគតិចរ៉ូហុីងយ៉ា ជាមួយនឹងលោក ថេន សេន(Thein Sein)ប្រធានាធិបតីប្រទេសភូមា៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ុំ សុខភុំ