ទោះបីជាពួកគាត់មានក្តីសង្ឃឹមជាច្រើនឆ្នាំមកហើយថា នឹងអាចទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ក៏ដោយ ក៏ពេលនេះជនជាតិដើមភាគតិចរាប់រយគ្រួសារនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី បានសម្រេចទទួលយកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជនពីគម្រោងផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិថ្មីរបស់លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែន វិញ។
ខណៈពេលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឯកជនអាចការពារមិនឲ្យមានការចាប់យកដីពីអ្នករកស៊ី និងក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍នោះ ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលបានទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជនមិនមានសិទ្ធិទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍សម្រាប់តំបន់កសិកម្មពនេចរ ដីកប់ខ្មោច និង “ ដីព្រៃដូនតា”នោះទេ។
លោកយុទ្ធសារិនមេឃុំប៊ូស្រាបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថាប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិភាគតិចព្នងប្រហែល៤០០គ្រួសារក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល១.០០០គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងឃុំប៊ូស្រា ក្នុងស្រុកពេជ្រាដាខេត្តមណ្ឌលគិរីបានទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជនកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា បន្ទាប់ពីដីរបស់ពួកគាត់ត្រូវបានក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តវាស់វែងរួចមក។
លោក សារិន បានមានប្រសាសន៍បន្តថា“ ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន[នៅក្នុងឃុំ]…ចង់បានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឯកជន។ប្រហែលជាពួកគាត់គិតថា ការដាក់ពាក្យស្នើសុំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍នឹងប្រើពេលយូរពេក”។លោកបន្ថែមថា គ្រួសារជនជាតិដើមភាគតិចព្នងស្ទើតែទាំងអស់បានទទួលការវាស់វែងដីរបស់ពួកគាត់ពីសំណាក់ក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្ត។
ការប្តូរមកយកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឯកជននេះកើតឡើងចំពេលមានការតវ៉ាទាមទារសិទ្ធិគ្រប់គ្រងដីធ្លីជាយូរមកហើយរវាងសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចនៅក្នុងឃុំប៊ូស្រា និងក្រុមហ៊ុនសូហ្វីន KCD គ្រប់គ្រងដោយជនជាតិបារាំង។
លោកសាលវណ្ណសាយប្រធានអង្គការគាំទ្រសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលបានជួយអប់រំពីសិទ្ធិដល់ជនជាតិដើមភាគតិច៣៣ក្រុម ដែលរស់នៅក្នុងខេត្តនេះមានប្រសាសន៍ថា ដូចគ្នានេះដែរជនជាតិភាគតិចទំពួនជិត៨២គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងឃុំកិះចុងក្នុងស្រុកបរកែវ ខេត្តរតនគិរីក៏បានទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជនផងដែរកាលពីដើមខែនេះ ដោយសង្ឃឹមថាវាអាចការពារដីរបស់ពួកគាត់ពីក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅក្បែរនោះ។
លោកវណ្ណសាយមានប្រសាសន៍បន្តថា “ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចបានគាបសង្កត់សហគមន៍ទាំងនេះ។ពួកគាត់គ្មានជម្រើសឡើយ។ពួកគាត់ត្រូវតែទទួលយកកម្មសិទ្ធិឯកជន”។
ទោះបីជាសមាជិកជនជាតិភាគតិចកំពុងតែដំណើរការទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ដែលជាដំណើរការដ៏វែង និងស្មុគស្មាញដែលតម្រូវឲ្យចុះបញ្ជីជាមួយក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទហើយទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃនិងជាចុងក្រោយត្រូវចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដោយក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្មក៏ដោយ ឥឡូវនេះពួកគាត់បានទទួលយកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឯកជន។
លោកសេកសុភ័ណ អ្នកសម្របសម្រួលប្រចាំអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា ចាប់តាំងពីច្បាប់ភូមិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០០១មកសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចចំនួន៨៨បានចុះបញ្ជីជាមួយក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ហើយសហគមន៍ចំនួន៥៦បានទទួលស្គាល់ថា ជាសហគមន៍ជនជាតិភាគតិច។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មានតែបីសហគមន៍ប៉ុណ្ណោះបានទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ចំពោះដីដូនតារបស់ពួកគេ។
ទោះជាច្បាប់នេះបានអនុម័តជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយក៏ដោយ ក៏ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ទើបតែផ្តល់ឲ្យអ្នកភូមិជនជាតិគ្រឹង និងទំពួននៅក្នុងខេត្តរតនគិរីលើកដំបូងកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំមុនប៉ុណ្ណោះ។ ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ទី៣ត្រូវបានផ្តល់ឲ្យជនជាតិភាគតិចព្នងនៅក្នុងស្រុកអូររាំងខេត្ត មណ្ឌលគិរីកាលពីខែមីនា។
សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចព្នងចំនួនបីនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីបានបញ្ចប់ដំណើរការនិងកំពុងរង់ចាំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍។
លោកឆាយធីអ្នកសម្របសម្រួលប្រចាំអង្គការអាដហុក ខេត្តរតនគិរីមានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹងជាង១០០គ្រួសារនៅក្នុងឃុំល្អក់ ក្នុងស្រុកអូរជុំបានស្នើឲ្យអង្គការរបស់លោក ជួយបំពេញពាក្យសុំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ជាលើកដំបូងកាលពីដើមខែនេះ។
លោកធីមានប្រសាសន៍បន្តថា បើមិនមានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ទេ គ្រួសារជនជាតិភាគតិច ទាំងនោះងាយនឹងបាត់បង់ដីរបស់ពួកគេទៅលើក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូCRDដែលគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិវៀតណាម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើឲ្យបញ្ហានេះស្មុគស្មាញ គឺដោយសារតែក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តបានជំរុញឲ្យគ្រួសារទាំងនោះវាស់វែងដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីទទួលបានកម្មសិទ្ធិដីរៀងៗខ្លួន ជំនួសឲ្យការរង់ចាំក្តីសង្ឃឹមទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍។លោក ឆាយ ធី បានមានប្រសាសន៍ថា“ ពួកគាត់មានការយល់ច្រឡំជាខ្លាំង។ក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តចង់ឲ្យពួកគាត់វាស់វែងដីលំនៅដ្ឋាន និងដីចម្ការរបស់ពួកគាត់ ទាំងនៅពេលពួកគេកំពុងស្ថិតក្នុងដំណើរការដាក់ជូនឯកសារដើម្បីទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍”។
លោក និត ប្រាក់ តំណាងសហគមន៍ព្នងក្នុងស្រុកប៊ូស្រា ខេត្តមណ្ឌលគិរី បានលើកឡើងថា គ្រួសារដែលបានទទួលយកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជន ពិតជាបានធ្វើដូច្នេះមែនពីព្រោះពួកគាត់ត្រូវក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តប្រាប់ថា ការមានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជន នឹងមិនប៉ះពាល់ដល់ឱកាសរបស់ពួកគាត់ក្នុងការទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីសហគមន៍នៅពេលខាងមុខ។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ ពីមុនពួកគាត់ទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែចង់បានដីសហគមន៍ មិនមែនដីកម្មសិទ្ធិឯកជនឡើយ។នៅពេលក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តមកពន្យល់ពីអត្ថប្រយោជន៍នៃប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិរឹង ហើយថា វានឹងមិនប៉ះពាល់ដល់ដីសហគមន៍នោះ ប្រជាជនក៏បាននាំគ្នាគោរពតាមកម្មវិធីវាស់វែងដីធ្លីនេះតែម្តង”។
លោក កោស សុខ អាយុ៣៤ឆ្នាំ ជាជនជាតិភាគតិចព្នងក្នុងឃុុំប៊ូស្រា បាននិយាយថា ប្រជាជនទាំងនេះបានយល់ខុសចំពោះបញ្ហានេះ។គាត់បានបន្តថា “ ការយល់ច្រឡំនេះបានកើតមាននៅពេលដែលក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តនិយាយថា វាគ្មានបញ្ហាអ្វីឡើយសម្រាប់អ្នកភូមិទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ ប្រសិនបើពួកគាត់ទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជនដែរនោះ”។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅក្នុងឃុំប៊ូស្រា ឈ្មោះ ផ្លាង ស៊ិន អាយុុ៥២ឆ្នាំបាននិយាយថា “ ជាការពិតណាស់ ជនជាតិភាគតិចនៅទីនេះគិតថា ពួកគាត់នឹងអាចទទួលបានទាំងពីរ គឺទាំងប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជននិងកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍។ប្រជាជនគិតបែបនេះ
បន្ទាប់ពីក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តបានប្រាប់ថាការវាស់វែងដីដើម្បីទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជន នឹងមិនប៉ះពាល់ដល់កិច្ចខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ឡើយ”។
លោកស្រី យុន ម៉ាណេ ប្រធានសមាគមយុវជនជនជាតិដើមភាគតិច បានមានប្រសាសន៍ថា ការយល់ច្រឡំបែបនេះរវាងយុវនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្ត និងសហគមន៍ជនជាតិដើម្បីភាគតិច គឺជាក្តីបារម្ភមួូយ។
លោកស្រីបានថ្លែងថា “ នៅពេលក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តទៅវាស់វែងដីប្រជាជនមួួយចំនួនក្នុងសហគមន៍យល់ខុស”។លោកស្រីបានបន្ថែមថា អនុក្រឹត្យមួយចុះកាលបរិច្ឆេទឆ្នាំ២០០៩ស្តីពីដំណើរការចុះឈ្មោះសុំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ ចែងថា បុគ្គលម្នាក់ៗមិនអាចមានដីឯកជនផ្ទាល់ខ្លួនផង និងដីសហគមន៍ផងបានទេ។
លោក ទីម ស៊ីណាត ប្រធានមន្ទីររៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ខេត្តរតនគិរី បានមានប្រសាសន៍ថា ភាគច្រើននៃប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឯកជនចំនួន៥៤១ប័ណ្ណដែលត្រូវប្រគន់ជូនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះនៅថ្ងៃទី៧ខែធ្នូ នឹងបានទៅលើក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “ ទោះបីជាជនជាតិភាគតិចមានសិទ្ធិពិសេសទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ក្តី ក៏ពួកគាត់គ្មានសិទ្ធិទទួលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិពីរឡើយ។ពួកគាត់ទទួួលបានតែមួយប៉ុណ្ណោះ”។
យោងតាមក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានឲ្យដឹងថា ផ្ទុយពីប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ចំនួនបីដែលត្រូវបានផ្តល់ឲ្យសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មកនោះ ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជនជាង១០០.០០០ប័ណ្ណត្រូវបានចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋចាប់តាំងពីខែមិថុនានៅទូទាំងប្រទេសនៅពេលក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តដំបូងត្រូវបានបញ្ជូនទៅតាមខេត្ត។
លោក ទី ឡាតាយ ប្រធានផ្នែកដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិនៅអង្គការអាដហុក បានមានប្រសាសន៍ថា ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជនមិនមានសុវត្ថិភាពដូចប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍សម្រាប់សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំមានការព្រួយបារម្ភអំពីសមត្ថភាពរបស់ពួកគាត់ក្នុងការគ្រប់គ្រងដីកម្មសិទ្ធិឯកជន”។លោកពន្យល់ថា អ្នកភូមិជនជាតិភាគតិចប្រហែលជាត្រូវគេបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យលក់ដីឯកជនរបស់ពួកគាត់នៅពេលអនាគត ដោយធ្វើឲ្យពួកគាត់គ្មានសូម្បីតែសហគមន៍នៅទីបំផុត។ លោកបន្តថា “ ប្រសិនបើពួកគាត់មួយចំនួនទទួូលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជន តើពួកគាត់អាចធានាការរស់នៅយូរអង្វែងនាពេលអនាគតរបស់ពួកគាត់បានដោយរបៀបណា?”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឃិន ណៃ
និង តែម សុខុម