33 C
Phnom Penh

នៅឆ្នាំនេះកម្ពុជា ​នៅតែរក្សា​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ​ពុក​រលួយ​របស់​ខ្លួនបាន​ល្អ

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

អង្គ​ការ​តម្លា​ភាព​អន្តរជាតិ (Transparency International, TI) ប្រ​ចាំ​​ប្រទេស​កម្ពុជាបាន​លើក​ឡើង​កាល​ពី​ម្សិល​មិញថា ប្រទេស​កម្ពុជា បន្ត​ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​ជា​ប្រទេស​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេសពុក​រលួយ​បំផុត​នៅ​ក្នុង​ពិភព​លោកហើយ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​ខំ​ប្រឹងឲ្យ​ខ្លាំង​ថែមទៀត​ ដើម្បី​អនុវត្ត​ច្បាប់​ប្រ​ឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​​ និង​ដើម្បី​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​សង្ស័យថា មានអំពើ​ពុក​រលួយ។

យោង​តាម​​សន្ទស្សន៍ស្តីពីអំពើ​ពុករលួយ​ (Corruption Perceptions Index , CPI) ប្រ​ចាំ​ឆ្នាំ​២០១២ របស់អង្គ​ការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ ប្រទេស​កម្ពុជាត្រូវ​ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១៥៧​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេសចំនួន​១៧៦ ដែល​ត្រូវ​មានឈ្មោះ ដោយ​ទទួល​បាន​ពិន្ទុត្រឹម​តែ​២២​ប៉ុណ្ណោះ ក្នុង​ចំណោម​ពិន្ទុ​សរុប១០០​ ពោល​គឺ​គ្រាន់​បើ​តែ​កើន​ឡើងបន្តិច​ប៉ុណ្ណោះ​ បើ​ប្រៀប​ធៀប​ទៅ​នឹង​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១៦៤​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន​។

អង្គ​ការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ​​ថា “ ពិន្ទុ សន្ទស្សន៍ ស្តីពីអំពើ​ពុករលួយនៅ​ឆ្នាំ​២០១២​នេះបង្ហាញ​ថា ប្រទេស​កម្ពុជានៅ​តែត្រូវ​គេ​ចាត់ទុក​ថា​ ជា​ប្រទេសមួយ​ដែល​មាន​អំពើ​ពុក​រលួ​យខ្លាំង​នៅ​ឡើយ។ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​អំពើ​ពុក​រលួយ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ចាំ​បាច់​ត្រូវខិតខំថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​អនុ​វត្ត​ច្បាប់​ប្រ​ឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​និង​ការ​បង្កើន​សមត្ថ​ភាព​ និង​ការ​ជួយ​ជ្រោម​ជ្រែង​​ដល់​អង្គ​ភាព​ប្រ​ឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ដើម្បី​ស៊ើប​អង្កេត​ពីករណី​​ពុក​រលួយប្រ​កប​​ដោយប្រសិទ្ធ​ភាព ដើម្បី​​នាំ​ខ្លួន​ជន​ល្មើសទៅ​ផ្តន្ទាទោស”។

អង្គ​ការ​តម្លា​ភាព​អន្តរជាតិ​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ដែរ​ថា រដ្ឋាភិ​បាល​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​អនុ​ម័ត​ច្បាប់​ស្តីពីសិទ្ធិទទួល​បាន​ព័ត៌​មាន​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​សេចក្តី​សម្រេច​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹងថវិកា​ជាតិនិង​ការបែងចែក​ហិរញ្ញ​វត្ថុសំខាន់ៗ​ផ្សេង​ទៀត ឲ្យកាន់​តែ​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព និង​“ ពង្រឹងការ​អនុ​វត្ត​ច្បាប់​ប្រ​ឆាំង​ប្រ​អំពើ​ពុក​រលួយ”។

ក្នុង​សន្ទស្សន៍​នេះ ​សាធារ​ណរដ្ឋ​អាហ្វ្រិក​កណ្តាល​ និង​ប្រទេស​ស៊ីរី ដែល​ត្រូវ​ហែក​ហួរ​​ដោយ​សារតែ​សង្គ្រាម​ នៅល្អ​ជាង​ប្រទេស​កម្ពុជាឆ្ងាយ​ណាស់​ ដោយ​ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១៤៤​ដូច​គ្នា។ ប្រទេស​ម៉ិកស៊ិក ដែល​កំពុង​ប្រកាសសង្គ្រាម​បង្ក្រាបថ្នាំ​ញៀន​ខ្លាំ​ង​ក្លា​ដ៏​អូស​បន្លាយ ទទួលបាន​ចំណាត់​ថ្នាក់​ខ្ពស់​ជាង​ដែរ ដោយ​ប្រទេស​នេះ​ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១០៥។​ នៅ​ក្នុង​តំបន់ ប្រទេសឡាវ​

ទទួលបាន២១ពិន្ទុ ត្រូវជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១៦០ និង​ប្រទេស​ភូមា ទទួល​បាន​១៥​ពិន្ទុ​ ត្រូវជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១៧២ គឺ​អាក្រក់​ជាង​ប្រទេស​កម្ពុជា។

ប្រទេសថៃ ដែលជា​ប្រទេស​ជិត​ខាង ជាប់​​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​៨៨ដោយ​ទទួល​បាន​ពិន្ទុ៣៧ រីឯ​ប្រទេស​វៀត​ណាម ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១២៣ ដោយទទួល​​បាន​ពិន្ទុ​៣១។​ក្នុងចំណោម​បណ្តា​ប្រទេស​​សមាជិក​អាស៊ាន ប្រទេស​ព្រុយ​ណេ ត្រូវបាន​សម្រេច​ថាជា “ ប្រទេស​ស្អាត​ស្អំ​បំផុត” ដោយ​ជាប់​ចំណាត់​ថ្នាក់លេខ​៤៦ ដោយទទួល​បាន​ពិន្ទុ​៥៥។​​​​

ថ្លែង​នៅ​ឯសន្និសីទ​សារព័ត៌​មាន​មួយ​ដើម្បី​ចាប់​ផ្តើម​ចេញ​របាយ​ការណ៍​នេះ លោក​ ព្រាប កុល នាយក​ប្រតិ​បត្តិ​ការិយា​ល័យ​របស់​អង្គ​ការ​តម្លា​ភាព​អន្តរជាតិ ប្រ​ចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​ប្រដូច​អំពើ​ពុក​រលួូយ​ទៅ​នឹង​មេរោគ​អេដស៍ ដោយ​លោក​លើក​ឡើង​ថា វា​ឆ្លងចូល​​ទៅ​ស្រទាប់មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ណាស់ ចាប់ពី​ការ​អប់​រំនិងសេវា​សុខាភិបាល រហូត​ដល់​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ប្រ​ព័ន្ធ​តុលាការ។​ លោក​បា​ន​លើក​ឡើង​ទៀត​ថា ប្រ​ជា​ពល​រដ្ឋ​កម្ពុជា “ គួរតែ​ទទួល​បាន​ការ​ថែ​ទាំ​សុខភាព​និង​ការ​អប់​រំ​ត្រឹម​ត្រូវ​​គ្មាន​ការ​សូក​ប៉ាន់​ ឬ​បង់​ថ្លៃ​សេវា”។

នៅ​ក្នុង​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ លោក រ័ត្ន សុផល ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា​ភិបាល​​របស់​អង្គ​ការ​តម្លា​ភាព​អន្តរជាតិ មា​នប្រ​សាសន៍​ថា ការ​អន​ុ​វត្តច្បាប់​មាន​សារៈ​សំខាន់​ណាស់​ ដើម្បី​​កាត់​បន្ថយ​​អំពើ​ពុករលួយ​។ លោក​មាន​ប្រ​សាសន៍​ថា “ ការ​ប្រ​យុទ្ធ​ប្រ​ឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួូយ​ត្រូវការ​ឆន្ទៈ​​នយោ​បាយ​ឥត​ងាក​រេ និង​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​រដ្ឋា​ភិបាល ​ដែល​ត្រូវមាន​គោល​ការណ៍​ច្បាប់​​និង​យន្ត​ការ​អភិបាល​កិច្ច​គ្រប់​គ្រាន់​ ដែល​អាចជួយកាត់​បន្ថយ​ឱកាស​អាចប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ពុក​រលួយ តាមរយៈ​ការ​អនុ​វត្តជាប្រចាំ”។

ចាប់​តាំង​ពី​ចាប់​ផ្តើម​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១០​មក អង្គ​ភាព​ប្រ​ឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយទទួល​បាន​ពាក្យ​បណ្តឹង​រាប់​រយ​ ដែល​រៀប​រាប់​លម្អិត​ពីករណីសង្ស័យថាមាន​អំពើ​ពុក​រលួយ​ ប៉ុន្តែ​មានការ​ចាប់​ខ្លួន​មនុស្ស​តែ​បួន​នាក់​ប៉ុណ្ណោះរហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ។​ករណី​លេច​ធ្លោ​

ជា​ង​គេ​បំផុត​្នុង​ចំណោម​ករណី​ទាំង​នេះ គឺ​ករណី​លោក ម៉ឹក ដារ៉ា អតីត​ប្រ​ធាន​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រ​ឆាំង​គ្រឿង​ញៀន ដែល​កំពុង​មានទោស​ជាប់​ពន្ធ​នាគារ​អស់​មួយ​ជី​វិត​ ពី​បទ​ចោទ​ប្រ​កាន់​ជា​ច្រើន​ករណីពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​​អំពើ​ពុក​រលួយ​ និង​ជួញ​ដូ​គ្រឿង​ញៀន​។

ពេល​សួរ​ថាតើធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ទើប​អង្គ​ភាព​​ប្រ​ឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​អាច​ធ្វើការ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងនោះ លោក ព្រាប កុល បាន​មាន​ប្រ​សាសន៍​​ថា អង្គ​ភាព​​នេះ​កំពុងជួប​ការ​លំបាក​ដោយ​សារ​ខ្វះ​សមត្ថ​ភាព។ លោកបាន​មា​នប្រ​សាសន៍​ថា “ ពួកគេ​មិនទាន់មានសមត្ថភាព​ពេញ​លេញ​ទេ​ក្នុង​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​ទាំង​នោះ”។លោក​ក៏​លើក​ឡើង​ដែរ​ថា លោក​បាន​ចោទ​សួរ​ពី​​ឯក​រាជភាពរបស់​អង្គ​ភាព​នេះ​ ដែល​ពី​មុន​ធ្លាប់​សង់​រូប​សំណាក​លោក ហ៊ុន សែន ដាក់​នៅ​ក្នុង​ទី​ធ្លា​​នៃ​អង្គភាព​នេះ ប៉ុន្តែ​ក្រោយមកបាន​យក​ចេញ​វិញ​ ដែល​ទំនង​ជា​ដោយ​សារតែ​ធ្វើ​ឲ្យ​លោក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ហើយ​មើល​ទៅ​។

លោក ព្រាប កុល បាន​មាន​ប្រ​សាសន៍​​ថា អំពើ​ពុក​រលួយ​ក៏​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​វិស័យ​សេដ្ឋ​កិច្ច​និង​ការ​វិនិយោគ​​ផងដែរ។លោក​បន្ត​ថា “ ប្រសិន​បើ​ក្រុម​ហ៊ុន​មួួយសូក​ប៉ាន់ ពួកគេ​អាច​ក្លាយ​ជា​មុខសញ្ញាត្រូវទទួល​ទោស​​ទណ្ឌ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​របស់​ពួកគេ”។

លោក​ ផៃ សុីផាន អ្នកនាំ​ពាក្យ​ទី​ស្តីកា​រ​​​គណ​ៈ​រដ្ឋ​មន្ត្រី ​បា​ន​មា​ន​ប្រ​សាសន​៍​ថា លទ្ធ​ផល​ដែ​ល​​កំណត់ដោយអង្គការតម្លា​ភាព​អន្តរ​ជាតិ​ គឺ​ជា​កា​រ​​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ ប៉ុន្តែ​មិន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​​អំ​ពី​​ស្ថាន​ភាព​​ជាក់ស្តែង​ទេ។ ​លោក​មាន​ប្រ​សា​សន៍​ថា “ ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា ​គ្រប់ៗ​គ្នានៅ​​លើ​​ភព​​ផែន​ដី​នេះ ​យល់​ថា ​កម្ពុជា​​​​ ស្ថិត​ក្នុ​ង​​រដ្ឋ​​មា​ន​កា​រ​ផ្លាស់​ប្តូរ​មុខ​មាត់​មួ​យ​។​យើង​​កំ​ពុង​​​តែ​​កែ​ទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​ការ​ងារក្នុង​ស្ថាប័ន​​រដ្ឋទា​ំ​ង​មូ​ល​។យើង​គួរ​តែ​​កែ​ទម្រង់​ ពី​ព្រោះ​​រដ្ឋា​ភិ​បា​ល​នឹង​ជា​​អ្នក​ផ្តល់​សេវា​​កម្ម​​​ឲ្យល្អ​​ជា​ង​មុន​។ នោះ​ជា​​​គោល​បំ​ណង​​​របស់​​យើ​ង​”។

​លោក ស៊ី​ផាន បា​ន​មានប្រសាសន៍សំ​ដៅ​​ដល់​​អង្គភាព​ប្រឆំា​ង​អំ​ពើ​ពុក​រលួ​យ​ និង​ច្បាប់​ប្រឆំាង​​​អំ​ពើ​ពុ​ក​រលួ​យ​ ថាជា​គំ​រូ​​នៃ​កា​រ​​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​​​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល​​ដើម្បី​​បោស​សម្អាត​​អំ​ពើ​ពុ​ក​រលួ​យ​ ប៉ុន្តែ​លោក​បា​ន​បន្ថែម​ថា ស្ថាប័ន​គ្រប់​កម្រិត​ទាំ​ង​អស់​ នៅក្នុងសង្គម​ចាប់​តាំ​ង​ពី​​រដ្ឋា​​ភិ​បា​ល​​ដល់​​អង​​្គ​កា​រ​​ក្រៅ​រដ្ឋា​ភិ​បា​ល​ ចាំ​បាច់​ត្រូ​វ​សហ​កា​រ​​គ្នា​​ដើម្បីដោះ​ស្រាយ​​បញ្ហា​​នេះ​​។

​លោក​បា​ន​មា​ន​ប្រ​សាសន៍​ថា “ ​នេះ​ជា​​បំ​ណង​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល ​​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆំាង​អំ​ពើ​ពុក​រលួ​យ និង​ផ្លាស់​ប្តូរផ្នត់​គំនិត​​របស់​ប្រជា​ជន​​”។ ​លោក ស៊ីផាន ​ក៏​បា​ន​​កត់​សម្គាល់​ដែរ​ថាអំ​ពើ​ពុក​រលួយ​នៅ​ក្នុង​សហ​រដ្ឋ​អា​មេរិក​ដែ​ល​ស្ថិត​ក្នុ​ង​លំ​ដាប់​​ទី​១៩​​ក្នុ​ង​បញ្ជី​​ឆ្នាំ​នេះគឺ​​ជា​មូលហេតុចម្បងនាំឲ្យមាន​វិបត្តិ​ហិរញ្ញ​វុត្ថុ​សកល​លោក​ ប៉ុន្តែថា រដ្ឋាភិបាលក្រុង​វ៉ា​ស៊ីន​តោ​ន​ មា​ន “ ប្រព័ន្ធសម្បូរ​បែប​” ​​ដើម្បី​​ជួយ​ដោះ​ស្រា​យ​​បញ្ហា​នេះ​។

​លោក ធ​ន សារ៉ាយ ​ប្រធា​ន​​អង​្គកា​រ​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អា​​ដ​ហុក ​បា​ន​មាន​ប្រ​សាសន៍​ថា អ​ំ​ពើ​ពុ​ក​រលួ​យ​ បាន​ជ្រាបចូលគ្រប់​ស្រទាប់​សង្គម ប៉ុន្តែ​ថា “ អ្នក​ក្រ និង​អ្នក​ងាយ​​រងគ្រោះ” ​បាន​ទទួង​ប៉ះ​ពាល់​​ច្រើន​បំ​ផុត​។

​លោក​បានមាន​ប្រ​សាសន៍​ថា​ “ វា​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជា​​ជន​​កាន់​តែមិន​សប្បាយ​ចិត្ត ហើយ​អាចនឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​សង្គម​គ្មាន​ស្ថិរភាព​ ប្រសិន​​បើ​យើងបណ្តោយ​​ឲ្យ​មា​ន​ជំ​ងឺ​​បែ​​ប​នេះ​។ ​ខ្ញុំ​គិត​ថា យើង​ត្រូវ​​ទទួល​ស្គាល់ការពិត ហើយ​នាំ​គ្នា​​លុប​បំ​បាត់​​បញ្ហា​​សង្គម​​បែប​នេះ​​”។

​លោក ដេវីត កាធ័រ (DavidCarter) នាយក​ប្រតិបត្របស់​ក្រុម​​ហ៊ុន​ធានា​រ៉ាប់​រង​ Infinitive និង​​ជា​ប្រធា​ន​​សមា​​គមពា​ណិជ្ជករ​អូស្ត្រាលី​ បាន​មាន​ប្រ​សាសន​​៍​ថា ​ប្រទេ​ស​កម្ពុជា ដើរ​លើ​ផ្លូវ​ដ៏​វែង​​ក្នុង​កា​រ​អភី​វឌ្ឍ ហើយ​ថា​ ​ប្រទេ​ស​​កំ​ពុង​​រីកចម្រើនជា​ច្រើន​ ក្នុងការប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំ​ង​​នឹង​​​អំ​ពើ​ពុក​​រលួ​យ​។

​លោក កាធ័រ ​​បា​ន​បន្ត​ថា “ ប្រសិន​បើ​​អ្នក​សំឡឹង​មើល​ថា​តើ​វា​មានប្រភពមក​ពី​ទី​ណា​នោះ វា​មិន​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ទេ​ថា អំ​ពើ​ពុក​រលួ​យ​នៅ​តែ​ជា​​បញ្ហា​មួ​យ​។ ប៉ុន្តែ​វា​នឹង​ល្អ​កាន់​តែ​ខ្លាំ​ង​ឡើង​ នៅ​ពេល​នោះ​​​ប្រហែល​លែង​មានឈ្មោះ​នៅក្នុង​​របាយការណ៍​នេះ​ទៀត​ហើយ​៕

ប្រែសម្រួល​ដោយ តែម សុ​ខុម និង ចេវ ប៊ុននី​​​​​​​​​

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស