របាយការណ៍មួយ ដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីម្សិលមិញបានបង្ហាញថា ក្នុងមួយឆ្នាំៗទឹកប្រាក់ជិត៥០០លានដុល្លារត្រូវបានគេផ្ទេរចេញពីប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈ“ រំហូរហិរញ្ញវត្ថុខុសច្បាប់”។
ក៏ប៉ុន្តែ បុគ្គលមួយចំនួន ដែលធ្វើការខាងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានបង្ហាញនូវក្តីមន្ទិលសង្ស័យ អំពីសុក្រឹតភាពនៃតួលេខនេះ ដែលត្រូវបានបង្ហាញក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន គឺអង្គការហេ្គ្លោប៊ល ហ្វាញណាន់សល អុីនធែកគ្រីតធី (Global Financial Integrity)។
របាយការណ៍នេះ មានចំណងជើងថា “រំហូរហិរញ្ញវត្ថុខុសច្បាប់ចេញពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍” ហើយវិភាគទិន្នន័យរបស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) និងទិន្នន័យរបស់អង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ (International Montery Fund) ស្ដីអំពីចរន្ដរូបិយវត្ថុរបស់ប្រទេសចំនួន១៤៣។
អង្គការ េហ្គ្លាប៊ល ហ្វាញណាន់សល អុីនធែកគ្រីតធី បានត្រួតពិនិត្យពីភាពខុសគ្នារវាងទំហំពាណិជ្ជកម្មដែលត្រូវបានកត់ត្រាដោយប្រទេសកម្ពុជា និងទំហំពាណិជ្ជកម្ម ដែលត្រូវបានកត់ត្រាដោយប្រទេសផ្សេងៗទៀត នៅលើពិភពលោក។អង្គការនេះបានសន្និដ្ឋានថា នៅអំឡុងទសវត្សរ៍នេះ មានទឹកប្រាក់សរុប
ចំនួន៤,៩៩ពាន់លានដុល្លារ ត្រូវបានគេផ្ទេរចេញពីប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈរំហូរហិរញ្ញវត្ថុខុសច្បាប់ ដែលជា“ ថវិកា គេរកបានការផ្ទេរ ឬក៏ការប្រើប្រាស់ដោយខុសច្បាប់ ហើយវាគ្របដណ្ដប់លើគ្រប់រំហូរចេញនៃហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលមិនត្រូវបានកត់ត្រា ហើយធ្វើឲ្យមានការកើនឡើងនូវការគ្រប់គ្រងទ្រព្យសកម្មរបស់ជនបរទេសពីសំណាក់ជនជាតិខ្មែរ ដោយខុសច្បាប់ និងក្របខណ្ឌបទប្បញ្ញត្តិនានា”។
របាយការណ៍បង្ហាញថា វិធីសាស្ត្រគណនាតួលេខនេះ មិនបានរាប់បញ្ចូលនូវការរត់ពន្ធ ដែលទឹកប្រាក់ត្រូវបានផ្ទេរចេញឆ្លងកាត់ព្រំដែនកម្ពុជា និងការផ្ទេរមូលធនតាមរូបភាពផ្សេងៗទៀត ដែលអាចរួមចំណែកនៅក្នុងរំហូររូបិយវត្ថុចេញពីប្រទេសកម្ពុជា។
អ្នកសរសេររបាយការណ៍បានទទួលស្គាល់ថា រំហូរមូលធនស្របច្បាប់មួយចំនួនប្រហែលជាមិនត្រូវបានកត់ត្រានោះទេ ហើយរបាយការណ៍បង្ហាញថា ការប៉ាន់ស្មានអំពីចំនួនទឹកប្រាក់ហូរចេញពីប្រទេសកម្ពុជាសរុបត្រូវបានកាត់ចោលខ្លះ។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក ស្ទីហ្វិន ហុីកហ្គីង (Stephen Higgings) អតីតនាយកប្រតិបត្តិធនាគារ អេអិនហ្សិត រ៉ូយ៉ាល់ (ANZ Royal) បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងតាមរយៈអុីម៉េលថា តួលេខ ដែលបង្ហាញពីការហូរចេញនូវទឹកប្រាក់ជិត៥០០លានដុល្លារពីប្រទេសកម្ពុជាក្នុងមួយឆ្នាំៗរបស់អង្គការនេះ “ វាទំនងជាមិនដូចគ្នាទៅនឹងរឿងជាក់ស្ដែងនៅទីនេះនោះទេ គឺថា ទំនងជាមានទឹកប្រាក់ហូរចូលទីនេះច្រើនជាងការបង្ហាញនៅក្នុងស្ថិតិផ្លូវការទៅទៀត”។ លោកបានបន្តទៀតថា “ វាទំនងជាហូរចូលប្រទេសកម្ពុជាច្រើនជាងហូរចេញ”។
លោកបានពន្យល់ថា ក្នុងប្រទេសផ្សេងៗទៀតដូចជាប្រទេសចិនជាដើមជាប្រទេសដែលរបាយការណ៍នេះ បានបង្ហាញនូវរំហូរទឹកប្រាក់ខុសច្បាប់ភាគច្រើន គឺថា មានការគ្រប់គ្រងតឹងរ៉ឹងលើមូលធន ដែលមានន័យថា អ្នកទាំងឡាយបានប្រើប្រាស់នូវទំហំពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីទាញមូលធនពីប្រទេសនេះ។
លោកបានថ្លែងថា “ ប្រទេសកម្ពុជាខុសពីប្រទេសភាគច្រើន ដែលត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងរបាយកាណ៍នេះ គឺថា ប្រទេសកម្ពុជាមានគណនីមូលធនបើកចំហ ដែលមានន័យថា វាមានភាពងាយស្រួលក្នុងការផ្ទេរប្រាក់ចេញចូលដោយស្របច្បាប់។ គេមិនចាំបាច់ផ្ទេរប្រាក់ចេញពីកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់នោះទេ”។
លោកស្រី នួន សុខា អគ្គនាយិកាធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើមិនខុសនោះ ភាពខុសគ្នានៃទឹកប្រាក់ចំនួន៥០០លានដុល្លារ វាមានចំនួនតិចតួចណាស់ ប្រសិនបើប្រៀបធៀបទៅនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបនៅកម្ពុជា ដែលឈានដល់ចំនួន១២,៣១ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងរយៈពេល១១ខែដំបូងឆ្នាំនេះ។ លោកស្រីបានបន្តថា “ ប្រព័ន្ធកត់ត្រា គឺកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍនៅឡើយ ដូច្នេះនេះជារបាយការណ៍ដ៏ល្អមួយ” ។ ហើយលោកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា គេបានអនុវត្តនូវជំហានជាច្រើនរួចមកហើយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាធានាឲ្យបានថា ធនាគារទាំងឡាយអាចមានលទ្ធភាពតាមដាននូវការផ្ទេរប្រាក់នានា ដែលគួរឲ្យសង្ស័យ ដូចជាការបង្កើតអង្គភាពស៊ើបអង្កេតហិរញ្ញវត្ថុ កាលពីឆ្នាំ២០០៨ជាដើម។
លោក អុិន ចាន់នី ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិធនាគារអេស៊ីលីដា ក៏បានបង្ហាញនូវមន្ទិលសង្ស័យអំពីរបាយការណ៍នេះផងដែរ ដោយលោកមានប្រសាសន៍ថា លក្ខណៈក្រៅផ្លូវការនៃការផ្ទេរប្រាក់ទាក់ទងនឹងវិស័យកសិកម្មតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា គឺមានន័យថា តួលេខនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មទាំងនេះមិនអាចជឿជាក់បានទេ។ ក្នុងចំណោមតួលេខក្នុងរបាយការណ៍ស្ដីពីប្រទេសកម្ពុជា គឺថា “ វាគ្រាន់តែជាការប៉ាន់ស្មានប៉ុណ្ណោះ”។
លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពអន្ដរជាតិ (Transparency International) ប្រចាំកម្ពុជាបានឲ្យដឹងតាមអុីម៉េលថា ប្រទេសទាំងឡាយ ដែលមានច្បាប់ និងការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុទន់ខ្សោយអាចបណ្ដាលឲ្យមានហិរញ្ញប្បទានមិនស្របច្បាប់៕
ប្រែសម្រួលដោយ ហួង កុកទៀនលោកមានប្រសាសន៍ថា “ នៅក្នុងប្រទេសណាមួយ ដែលមានច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្ដិលើការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុទន់ខ្សោយ ឬក៏មិនបានអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ព្រមទាំងតម្លាភាពនៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារនៅមានកម្រិត នោះវាតែងតែជាគោលដៅនៃរំហូរហិរញ្ញវត្ថុខុសច្បាប់ និងការលាងលុយកខ្វក់”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ហួង កុកទៀន