កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានចុះផ្សាយលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួន ហើ់យក្រោយមកបានដកចេញវិញយ៉ាងប្រញាប់កាលពីម្សិលមិញ នូវឯកសារសម្ងាត់របស់តុលាការ ដែលរៀបរាប់ អំពីបទឧក្រិដ្ឋ អំឡុងរបប ប៉ុល ពត ដែលប្រព្រឹត្តដោយជនសង្ស័យមានឈ្មោះ មាស មុត និងឈ្មោះ ស៊ូ ម៉េត។
ការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវឯកសារសម្ងាត់មានចំនួន៣៦ទំព័រ ដែលក្នុងនោះការិយាល័យសហព្រះរាជអាជ្ញាបានរៀបរាប់ពីមូលហេតុ ដែលអតីតមន្ត្រីខ្មែរក្រហមពីររូបនេះ គួរតែត្រូវចាប់ខ្លួន និងផ្ដន្ទាទោសក្នុងនាមជាឧក្រិដ្ឋជនសង្គ្រាមនោះ បានកើតឡើងបន្ទាប់ពីលេចធ្លាយព័ត៌មាននេះ កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១១ ។
ខណៈដែលអត្តសញ្ញាណជនសង្ស័យទាំងពីររូបនេះត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅ ចាប់តាំងពីឆ្នាំមុនមកនោះ ការបង្ហោះឯកសារនេះកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ តាមប្រព័ន្ធអុីនធើណិត ជាលើកដំបូងហើយ ដែលតុលាការបានបញ្ចេញឈ្មោះជនសង្ស័យទាំងនេះ ជាផ្លូវការ ក្នុងសំណុំរឿង០០៣ ។
កាលពីម្សិលមិញ លោកស្រីយូកូម៉ែដា (Yuko Maeda) មន្ត្រីទំនាក់ទំនងសាធារណៈរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានសម្ដែងការសោកស្ដាយ ដែលឯកសារគេស្គាល់ថា ជាដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឲ្យស៊ើបសួរលើកទី២ត្រូវបានចេញផ្សាយ ហើយមានប្រសាសន៍ថាខ្លឹមសាររបស់វាគួរតែរក្សាទុកជាការសម្ងាត់ ថ្វីបើព័ត៌មាននេះត្រូវបានលេចឮសុសសាយបន្ទាប់ពីត្រូវបានគេធ្វើឲ្យបែកធ្លាយ កាលពីឆ្នាំ២០១១និងត្រូវតុលាការនេះចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទក្ដី។
លោកស្រីម៉ែដាបានមានប្រសាសន៍ថាការលេចធ្លាយនូវឯកសារនេះតាមប្រព័ន្ធអុីនធើណិត គឺដោយសារ “កំហុសបច្ចេកទេស” ដែលទើបតែត្រូវបានបុគ្គលិកម្នាក់ នៅការិយាល័យកិច្ចការសាធារណៈរបស់សាលាក្ដីដកចេញវិញ កាលពីព្រឹកម្សិលមិញប៉ុណ្ណោះ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា”យើងកំពុងខិតខំធ្វើការដោះស្រាយចំពោះបញ្ហា ដែលបានកើតឡើងនៅថ្ងៃនេះ។យើងនឹងពិនិត្យមើលបញ្ហានេះ។ឯកសារនេះបានដកចេញវិញហើយ ហើយយើងកំពុងតែពិនិត្យមើលថាតើចាំបាច់ត្រូវចាត់វិធានការអ្វីផ្សេងទៀត ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ពេលនេះ យើងមិនដឹងថាតើវាជារឿងចៃដន្យឬក៏មានចេតនានោះទេយើងមិនទាន់ដឹងទេនៅដំណាក់កាលនេះ”។
កាលពីឆ្នាំ២០១១កាសែតគ្រីស្ទានសាយអុិនម៉ូនីទ័រ (Christian Science Monitor) បានដកស្រង់ប្រភពជាច្រើនពីឯកសារដដែលនេះ រួមទាំងអត្តសញ្ញាណជនសង្ស័យទាំងពីរ គឺឈ្មោះស៊ូម៉េតអតីតមេបញ្ជាការទ័ពអាកាស និងឈ្មោះមាសមុតអតីតមេបញ្ជាការទ័ពជើងទឹករបស់ ប៉ុលពតដែលត្រូវបានតុលាការបានចោទប្រកាន់ពីបទតឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ អំឡុងរបបប៉ុលពតពីឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ផងដែរ។
អតីតមេបញ្ជាការយោធាទាំងពីររូបនេះត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទចូលរួម នៅក្នុងសកម្មភាពបណ្ដេញចេញ ដោយបង្ខំ បង្ខំឲ្យធ្វើការងារធ្ងន់ រំលោភបំពាន ធ្វើទារណ្ឌកម្មនិងសម្លាប់មនុស្សហើយជាប់ទាក់ទិននឹងទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្ម១២កន្លែងដែលរួមមានទាំងព្រលានយន្ដហោះកំពង់ឆ្នាំង ទីតាំងសម្រាប់ប្រហារជីវិតស្ទឹងតូច និងការដ្ឋានវាយថ្មស្ទឹងហាវក្នុងរបបនោះផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ខែធ្នូអង្គភាពផ្នែកគាំពារចុងចោទ បានអះអាងថាលោកម៉ៃឃើល កាណាវ៉ាស (Michael Karnavas) និងលោកអាងឧត្ដមមេធាវីរបស់ អៀងសារីត្រូវបានរក្សាទុកឲ្យតំណាងជនសង្ស័យមួយរូប ក្នុងសំណុំរឿង០០៣រយៈពេលបីខែបន្ទាប់ពីលោកមាសមុតស្នើសុំឲ្យលោកងាងឧត្ដមនិងមេធាវីបរទេសមួយរូប ដែលលោកមិនស្គាល់ឈ្មោះឲ្យតំណាងរូបគាត់នៅក្នុងតុលាការ។
លោកកាណាវ៉ាសបានបដិសេធមិនធ្វើការបំភ្លឺទេពាក់ព័ន្ធនឹងឯកសារបែកធ្លាយតាមអុីម៉េល កាលពីម្សិលមិញ។ បន្ទាប់ពីត្រូវបានគេធ្វើឲ្យបែកធ្លាយ កាលពីឆ្នាំ២០១១និងត្រូវតុលាការនេះចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទក្ដី។
លោកស្រីយូកូ ម៉ែដាបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ការលេចធ្លាយនូវឯកសារនេះតាមប្រព័ន្ធអុីនធើណិត គឺដោយសារតែមាន“ កំហុសបច្ចេកទេស” ដែលទើបតែត្រូវបានបុគ្គលិកម្នាក់ នៅការិយាល័យកិច្ចការសាធារណៈរបស់សាលាក្ដីដកចេញវិញកាលពីព្រឹកម្សិលមិញប៉ុណ្ណោះ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងកំពុងខិតខំធ្វើការដោះស្រាយចំពោះបញ្ហា ដែលបានកើតឡើងនៅថ្ងៃនេះ។យើងនឹងពិនិត្យមើលបញ្ហានេះ។ ឯកសារនេះ បានដកចេញវិញហើយ ហើយយើងកំពុងតែពិនិត្យមើលថា តើចាំបាច់ត្រូវចាត់វិធានការអ្វីផ្សេងទៀត ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ពេលនេះ យើងមិនដឹងថា តើវាជារឿងចៃដន្យ ឬក៏មានចេតនានោះទេ យើងមិនទាន់ដឹងទេនៅដំណាក់កាលនេះ”។
កាលពីឆ្នាំ២០១១ កាសែតគ្រីស្ទានសាយអុិនម៉ូនីទ័រ (Christian Science Monitor) បានដកស្រង់ប្រភពជាច្រើនពីឯកសារដដែលនេះ រួមទាំងអត្តសញ្ញាណជនសង្ស័យទាំងពីរ គឺឈ្មោះស៊ូម៉េតអតីតមេបញ្ជាការទ័ពអាកាស និងឈ្មោះមាសមុតអតីតមេបញ្ជាការទ័ពជើងទឹករបស់ ប៉ុលពតដែលត្រូវបានតុលាការបានចោទប្រកាន់ពីបទតឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ អំឡុងរបបប៉ុលពតពីឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ផងដែរ។
អតីតមេបញ្ជាការយោធាទាំងពីររូបនេះត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទចូលរួម នៅក្នុងសកម្មភាពបណ្ដេញចេញ ដោយបង្ខំ បង្ខំឲ្យធ្វើការងារធ្ងន់ រំលោភបំពាន ធ្វើទារុណ
កម្មនិងសម្លាប់មនុស្សហើយជាប់ទាក់ទិននឹងទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្ម១២កន្លែងដែលរួមមានទាំងព្រលានយន្ដហោះកំពង់ឆ្នាំង ទីតាំងសម្រាប់ប្រហារជីវិតស្ទឹងតូច និងការដ្ឋានវាយថ្មស្ទឹងហាវក្នុងរបបនោះផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ខែធ្នូអង្គភាពផ្នែកគាំពារចុងចោទបានអះអាងថាលោកម៉ៃឃើល កាណាវ៉ាស (Michael Karnavas) និងលោកអាងឧត្ដមមេធាវីរបស់ អៀងសារីត្រូវបានរក្សាទុកឲ្យតំណាងជនសង្ស័យមួយរូប ក្នុងសំណុំរឿង០០៣ រយៈពេលបីខែបន្ទាប់ពីលោកមាសមុតបានស្នើសុំឲ្យលោកអាងឧត្ដម និងមេធាវីបរទេសមួយរូប ដែលលោកមិនស្គាល់ឈ្មោះ ឲ្យតំណាងរូបគាត់នៅក្នុងតុលាការ។
លោកកាណាវ៉ាសបានបដិសេធមិនធ្វើការបំភ្លឺទេពាក់ព័ន្ធនឹងឯកសារបែកធ្លាយតាមអុីម៉េល កាលពីម្សិលមិញ។
លោកស្រីអានហេនដេល (Anne Heindel) ទីប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់របស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថាទោះបីជាព័ត៌មាននៅក្នុងឯកសារនេះ ត្រូវបានគេដឹងយ៉ាងទូលំទូលាយរួចទៅហើយក្ដី ក៏ការចុះផ្សាយតាមគេហទំព័ររបស់សាលាក្ដី គឺជា “ រឿងគួរឲ្យសោកស្ដាយ”។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍អំពីព័ត៌មានដែលបានលេចឮសុយសាយរួចទៅហើយនេះថា “ វាជាការរំលោភដ៏ធ្ងន់លើការសម្ងាត់តែរឿងត្រូវបានបង្ហោះរួចមកហើយប៉ុន្ដែជនជាប់ចោទមានសិទ្ធិទទួលបានសវនាការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌”។
លោក ឡុងបញ្ញាវុធអ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីរបស់សង្គមយុត្តិធម៌កម្ពុជា ដែលជាផ្នែកមួយនៃសង្គមយុត្តិធម៌សាធារណៈ ដែលផ្ដល់មូលនិធិដោយលោក ចចសូរ៉ូស (George Soros) បានមានប្រសាសន៍ថាគ្មានការព្រួយបារម្ភអំពីសន្ដិសុខរបស់លោកស៊ូម៉េតនិងលោកមាសមុត ទេពីព្រោះអត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគេ ក្នុងនាមជាជនសង្ស័យក្នុងរបបខ្មែរក្រហមត្រូវបានគេស្គាល់មួយរយៈពេលរួចមកហើយ។
លោកឡុងបញ្ញាវុធ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា“ ខ្ញុំគិតថា គ្មានផលអាក្រក់ណាមួយផ្នែកសន្ដិសុខរបស់ជនសង្ស័យក្នុងសំណុំរឿង០០៣ទេ ពីព្រោះឈ្មោះរបស់ពួកគេត្រូវបានគេស្គាល់រួចទៅហើយ”។ទោះបីជាឯកសារនេះ បែកធ្លាយជាសាធារណៈដោយចៃដន្យក្ដី ក៏នៅតែមានមន្ទិលសង្ស័យថា តើសំណុំរឿង០០៣ នឹងត្រូវលើកយកទៅបើកសវនាការ ឬក៏អត់។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែនបាននិយាយខ្លាំងៗប្រឆាំងនឹងសំណុំរឿង០០៣ ដែលអតីតសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតឡូរ៉ង់កាសស្ពើអានសឺម៉េត (Laurent Kasper-Ansermet) បានអះអាងថាសមភាគីជាតិរបស់លោកគឺលោកចៅក្រម យូប៊ុនឡេងបានរារាំងមិនឲ្យលោកបន្តស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងនេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយតែមសុខុម