ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលើកឡើងថា ការដកបេក្ខភាពមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង គឺលោក សម រង្ស៊ី មិនឲ្យចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ធ្វើឲ្យមានមន្ទិលសង្ស័យលើភាពស្របច្បាប់នៃដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) បានបញ្ជាក់កាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ឈ្មោះរបស់លោក សម រង្ស៊ី មិនមាននៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាតិ នៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣ ទេ ហើយការលុបឈ្មោះនេះធ្វើឲ្យលោកមិនអាចឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតនេះបានទេ ដោយសារលោកមានឋានៈជាឧក្រិដ្ឋជន។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោកស្រី វិកតូរីយ៉ា នូឡែន (Victoria Nuland) បានលើកឡើងអំឡុងសន្និសីទកាសែតនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីថ្ងៃសុក្រថា “ យើងមានការខកចិត្តចំពោះការប្រកាសរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត កាលពីពេលថ្មីៗនេះដែលបញ្ជាក់ថា ឈ្មោះរបស់លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានលុបចេញពីបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាតិ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ហើយ ដោយសារលោកជាប់ទោសឧក្រិដ្ឋ ដែលក្រុមអ្នកសង្កេត ការណ៍ ជឿថា បញ្ហានេះជារឿងនយោបាយ”។
លោក ស្រី នូឡែន មានប្រសាសន៍បន្ដថា “ការលុបឈ្មោះមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងចេញពីបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតនោះ ធ្វើឲ្យមានការសង្ស័យលើភាពស្របច្បាប់នៃដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា” ។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចប់អាណត្តិគឺលោកស្រី ហ៊ីលឡារី គ្លីនតុន (Hillary Clinton) បានលើកឡើងករណីនេះជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីពេលកន្លងមក ហើយក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក អាចនឹងបន្តលើកឡើងបញ្ហានេះជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៀត។
លោក សម រង្ស៊ី បច្ចុប្បន្ននេះកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសនៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង ដើម្បីចៀសវាងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១១ឆ្នាំ ពីបទញុះញង់និងបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសារធារណៈ។
មានការលើកឡើងបែបនេះនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បន្ទាប់ពីការធ្វើទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញកាលពីខែវិច្ឆិកា ដែលជាការធ្វើទស្សនកិច្ចលើកដំបូងរបស់ប្រធានាធិបតីក្នុងតំណែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកកាន់កម្ពុជា។
អំឡុងជុំនួបជាមួយលោក ហ៊ុន សែន លោកអូបាម៉ា បានលើកឡើងអំពី ការបោះឆ្នោតដែលគេគិតថាមិនត្រឹមត្រូវនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងពាក្យបណ្តឹងអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដោយលើកឡើងថា បញ្ហាទាំងនេះបានធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា លោកមិនបានដឹងអំពីការលើកឡើងទាំងនោះទេ ប៉ុន្ដែ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា នោះគឺជាសិទ្ធិរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចង់និយាយនូវអ្វីដែលលោកស្រីចង់និយាយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថា ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកប្រហែលជាមិនដឹងអំពីដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាទេ។ការបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺសេរី និងយុត្តិធម៌។ វាមិនមែនសម្រាប់តែមនុស្សម្នាក់ដូចជាលោក សម រង្ស៊ី នោះទេ ហើយលោកបានគូសបញ្ជាក់ថា នៅសហរដ្ឋអាមេរិកក៏មានការរារាំងឧក្រិដ្ឋជនមិនឲ្យបោះឆ្នោតដែរ”។
លោក ទេព នីថា មានប្រសាសន៍ថា មានឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជិត៥០០.០០០នាក់ ក្រៅពីឈ្មោះរបស់លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានលុបចេញពីបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំមកនេះ ប៉ុន្ដែ លោកបដិសេធមិននិយាយថា មានឈ្មោះប៉ុន្មានត្រូវបានលុបចេញដោយសារមនុស្សទាំងនោះមានទោសឧក្រិដ្ឋនោះទេ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានបង្វែរសំណួរទាំងអស់អំពីការលើកឡើងរបស់អាមេរិកទៅក្រសួងការបរទេសវិញ ប៉ុន្ដែ លោកបានថ្លែងផងដែរថា ករណីលោក សម រង្ស៊ី គឺជាបញ្ហានៃការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា។
លោកថ្លែងបន្ដថា “ ខ្ញុំគិតថា យើងពិតជាស្វាគមន៍ចំពោះការលើកឡើងរបស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្ដែ ពួកគេគួរតែធ្វើការសិក្សាបន្ថែមទៀតថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មានន័យថា ការគោរពច្បាប់។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគឺមិនមែនអាស្រ័យលើមនុស្សតែម្នាក់នោះទេ។ វាអាស្រ័យលើសន្លឹកឆ្នោតគណបក្សនយោបាយ មិនមែនធ្វើតាមឯកតនាម ដូចរបបប្រធានាធិបតី នោះទេ”។
លោកថ្លែងបន្ដទៀតថា ការលើកឡើងរបស់លោកស្រី នូឡែន គឺ “មិនមែនជាសារមួយល្អសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានោះទេ” ព្រោះពួកគេលើកទឹកចិត្តឲ្យកម្ពុជាដោះលែងឧក្រិដ្ឋជន។
លោក ទេព នីថា ថ្លែងបន្ដទៀតថា “ពួកគេ[សហរដ្ឋអាមេរិក] គួរមានគោលការណ៍ក្នុងការពង្រឹងច្បាប់។មនុស្សគ្រប់រូប មិនថា ជានរណានោះទេ ត្រូវតែគោរពច្បាប់”។
លោក សម រង្ស៊ី លើកឡើងតាមអីុម៉េល កាលពីម្សិលមិញថា បន្ទាប់ពីការបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សកាលពីឆ្នាំមុន និងការតែងតាំងលោកជាប្រធានគណបក្សដែលទើបបង្កើតថ្មីគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ លោកគឺជាអ្នកប្រកួតប្រជែងតែម្នាក់គត់ជាមួយលោក ហ៊ុន សែន សម្រាប់បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី”។
លោកថ្លែងបន្ដថា “ដូច្នេះហើយ គេអាចយល់ពីមូលហេតុដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន ចង់ដកខ្ញុំចេញពីដំណើរការបោះឆ្នោត ទោះបីជាមានការថ្កោលទោសពីអន្ដរជាតិក៏ដោយ ពីព្រោះលោកចង់រក្សាតំណែងរបស់លោក ដោយគ្មានការប្រកួតប្រជែងពិតប្រាកដឡើយ”៕ឃិន ណៃ