កាលពីម្សិលមិញលោកខៀវកាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន និងជាអ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ចេញប្រតិកម្មចំពោះកង្វល់ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំងបានលើកឡើងជុំវិញការផ្តន្ទាទោសបុរសសញ្ជាតិបារាំងបីនាក់ ដោយបានលើកឡើងថាសញ្ជាតិបារាំងរបស់ពួកគាត់មិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធសោះឡើយ។
អំឡុងជំនួបប្រជុំមួយជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំងហ្សង់ ម៉ាក អាយរ៉ូល (Jean Marc Ayrault) បានលើកឡើងអំពីរឿងក្តីរបស់លោកសមរង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងលោកម៉៉មសូណង់ដូ ម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុសម្បុកឃ្មុំ ព្រមទាំងអ្នកកាសែតបារាំងម្នាក់ឈ្មោះដាញែលឡេន (Daniel Laine) ដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានាចាត់ទុកការកាត់ទោសពលរដ្ឋបារាំងទាំងបីរូបនេះគឺជារឿងនយោបាយ។
អំឡុងសន្និសីទកាសែតមួយកាលពីថ្ងៃអង្គារ លោកសឺចម៉ូស្ទូរ៉ា (Serge Mostura) ដែលជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតបម្រុងរបស់ប្រទេសបារាំង បានមានប្រសាសន៍ថាលោកអាយរ៉ូល ដែលកំពុងស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីចូលរួមពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងព្រះបរមសពព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះមហាវីរក្សត្រនរោត្តមសីហនុ បានសង្កត់ធ្ងន់អំពីបញ្ហារបស់បុរសសញ្ជាតិបារាំងទាំងបីរូប ហើយបានប្រាប់លោកហ៊ុនសែន ថាបារាំងកំពុងតែរង់ចាំការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន ចំពោះរឿងក្តីនេះ នៅពេលអនាគត ។
ប៉ុន្តែកាលពីម្សិលមិញលោកខៀវកាញារីទ្ធបានច្រានចោលជុំវិញការទាក់ទងនឹងសញ្ជាតិរបស់អ្នកទាំងបីរូបនេះ ហើយថ្លែងថា វាជារឿងរបស់តុលាការ ហើយស្ថិតនៅក្រៅពីការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលហើយ។ លោកបានលើកឡើងនៅក្នុងអុីម៉េលថា “សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល បញ្ហាទាំងនេះ គឺស្ថិតក្រោមអំណាចតុលាការ និងមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងនយោបាយ ឬបញ្ហាសញ្ជាតិបារាំងនោះទេ។លោកសមរង្ស៊ី និងលោកម៉មសូណង់ដូ ត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ មិនទាក់ទងនឹងសកម្មភាពនយោបាយ ឬការងារកាសែតទេ”។ ស្ថានទូតបារាំងមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយអំពីការលើកឡើងរបស់លោក កាញារីទ្ធ ទេ។
លោកសមរង្ស៊ី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងរស់នៅបែបនិរទេសខ្លួន ដើម្បីគេចពីទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១១ឆ្នាំ ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសពីបទដកបង្គោលតម្រុយព្រំដែនរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយវៀតណាម និងពីបទបង្ហោះផែនទីព្រំដែនតាមអុីនធើណិត។លោកសូណង់ដូ ដែលជាម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុឯករាជ្យមួយក្នុងចំណោមស្ថានីយឯករាជ្យមួយចំនួនតូចនៅក្នុងប្រទេសនេះនិងជាអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលជាញឹកញាប់ ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសរយៈពេល២០ឆ្នាំ ពីបទបង្កើតចលនាអបគមន៍នៅក្នុងខេត្តក្រចេះ។
លោកឡេន ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសបារាំងដែរនោះ ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសដោយកំបាំងមុខ កាលពីឆ្នាំ២០១០ ពីបទសញ្ចរកម្មនៅក្នុងរឿងក្តីមួយ កើតចេញពីការងាររបស់លោកក្នុងការផលិតភាពយន្តឯកសារមួយស្តីពីការជួញដូរផ្លូវភេទនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកយឹមសុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្ស សមរង្ស៊ី បានច្រានចោលចំពោះការលើកឡើងរបស់លោកកាញារីទ្ធនិងបានលើកឡើងថារឿងក្តីរបស់លោកសម រង្ស៊ីនិងលោក ម៉មសូណង់ដូគឺជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធ។ លោកបន្តថា“ ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលបារាំង និងអាមេរិក ព្រមទាំងពិភពលោកទាំងមូល ជឿថា រឿងក្តីរបស់ពួកគាត់ គឺជាបញ្ហានយោបាយ ហើយថា តុលាការ គឺគ្រាន់តែជាឧបករណ៍មួយរបស់រដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ”។
ក្នុងឱកាសចូលរួមកិច្ចប្រជុំថ្នាក់តំបន់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីខែវិច្ឆិកាលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកបារ៉ាក់អូបាម៉ា បានជំរុញឲ្យលោកហ៊ុនសែន ដោះលែងលោកម៉ម សូណង់ដូ និងអ្នកទោសនយោបាយផ្សេងទៀត ព្រមទាំងជំរុញឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ហើយបានសង្កត់ធ្ងន់អំពីការតម្រូវឲ្យរាល់គណបក្សប្រឆាំងបានចូលរួមការបោះឆ្នោត។
បន្ទាប់ពីការផ្តន្ទាទោសលោកម៉មសូណង់ដូកាលពីថ្ងៃទី១ខែតុលា ក្រសួងការបរទេសបារាំង លើកឡើងថាខ្លួនមានការសោកស្តាយចំពោះសេចក្តីសម្រេចនេះ និងបានជំរុញឲ្យតុលាការពិនិត្យរឿងក្តីនេះឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលបន្តបដិសេធថា រឿងក្តីរបស់លោកសមរង្ស៊ីនិងលោក សូណង់ដូ មិនមែនជារឿងនយោបាយទេ ហើយថាការផ្តន្ទាទោសអ្នកទាំងពីរ គឺស្ថិតក្រោមអំណាចតុលាការ។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកសូណង់ដូ បានលើកឡើងថាលោកត្រូវរដ្ឋាភិបាលធ្វើបាប ដោយសារវិទ្យុសម្បុកឃ្មុំដ៏ល្បីរបស់លោកចាក់ផ្សាយសេចក្តីរាយការណ៍រិះគន់រដ្ឋាភិបាល។អត្ថបទមួយក្នុងចំណោមអត្ថបទទាំងនោះដែលវិទ្យុសម្បុកឃ្មុំចាក់ផ្សាយកាលពីក្នុងខែមិថុនា គឺអំពីក្រុមប្រឆាំងជាជនជាតិខ្មែរ-អាមេរិកាំង ដែលបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដោយប្តឹងលោក ហ៊ុន សែន ទៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ។
អំឡុងសវនាការជំនុំជម្រះលោក ម៉ម សូណង់ដូកាលពីក្នុងខែកញ្ញាការផ្តន្ទាទោសចំពោះលោក គឺផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់សហ ចុងចោទតែពីរបីរូបបុ៉ណ្ណោះ ដែលទោសជាប់ពន្ធនាគាររបស់ពួកគេត្រូវបានព្យួរជាថ្នូរ ព្រោះពួកគេបានឆ្លើយដាក់លោក សូណង់ដូ។ខាងអយ្យការក៏បានលើកឡើងពីហេតុការណ៍ពិតដែលថាលោកម៉មសូណង់ដូ ធ្លាប់បានចូលរួមម្តងក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយជាមួយក្រុមសកម្មជនសញ្ជាតិខ្មែរ-អាមេរិកាំង រស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។
កាលពីសប្តាហ៍មុន អង្គការការពារអ្នកកាសែតមានមូលដ្ឋាននៅក្រុងបា៉រីស មានឈ្មោះថា អ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន បានថ្កោលទោសចំពោះសេចក្តីសម្រេចថ្មីៗរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលតម្កល់សេចក្តីសម្រេចឆ្នាំ២០១០របស់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងលោកឡេន និងបានជំរុញឲ្យនគរបាលអន្តរជាតិដកដីកាចាប់ខ្លួនអន្តរជាតិតាមសំណើរបស់កម្ពុជា។រដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ខ្លួនចង់ឲ្យអាជ្ញាធរបារាំងចាប់ខ្លួន និងផ្តន្ទាទោសលោកឡេន៕
ប្រែសម្រួលដោយចេវប៊ុននី