ពេលព័ត៌មានស្ដីពីការចូលទិវង្គតរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដម សីហនុ ផ្សព្វផ្សាយជុំវិញពិភពលោក កាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន លោក អេលី ម៉ូអាល្លេម (Eli Moallem) បានសម្រេចរំឭកពីការចូលទិវង្គតរបស់ព្រះអង្គតាមវិធីពិសេសមួយ ពោលគឺការបង្ហាញអំពីឆាកជីវិតរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រតាមតែមប្រៃសណីយ៍។
ប៉ុន្តែ ខណៈពេលលោកធ្វើការទៅតាមគំនិតរបស់លោក និងការប្រែក្លាយការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់លោក ឲ្យទៅជាអត្ថបទមួយសម្រាប់ចុះផ្សាយរបស់អ្នកប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍នោះ លោក អេលី ម៉ូអាល្លេម យល់ថា ដើម្បីពិពណ៌នាអំពីសកម្មភាពរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រ លោកក៏បានបញ្ចូលប្រវត្តិសាស្ដ្រប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលជាង៦០ឆ្នាំមកនេះផងដែរ។
ការងារនេះបានជំរុញឲ្យលោកអេលី ម៉ូអាល្លេម ដែលរស់នៅក្នុងទីក្រុងហ៊្សេរុយសាឡិម និងជាសមាជិកម្នាក់ជាយូរមកហើយនៃក្រុមអ្នកប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍ឥណ្ឌូចិន នៅក្នុងការតាមស្វែងរកតែមប្រៃសណីយ៍អំពីអតីតព្រះមហាក្សត្រ រួមទាំងប្រទេសរបស់ព្រះអង្គផង។
“រៀងរាល់ល្ងាច ខ្ញុំបានស្រាវជ្រាវរកតែមប្រៃសណីយ៍ជាច្រើនតាម គេហទំព័រ និងបានទិញតែមប្រៃសណីយ៍មួយចំនួន ហើយក៏បានសាកសួរមិត្តភក្ដិ និងក្រុមអ្នកប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍ ដើម្បីស្កែនយករូបតែមទាំងនោះ។ក្លឹបប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍ជាច្រើនកន្លែងនៅទីក្រុងហ៊្សេរុយសាឡិម មានបណ្ណាល័យតែមប្រៃសណីយ៍មួយ ដែលមានបញ្ជីតែមប្រៃសណីយ៍ច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។ដូច្នេះ ខ្ញុំ បានប្រើបញ្ជីទាំងនេះសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្ញុំ”។
ការស្រាវជ្រាវរបស់លោក បានក្លាយជាអត្ថបទមួយ ដែលចេញផ្សាយកាលពីខែមករា នៅក្នុងព្រឹត្តិបត្រតែមប្រៃសណីយ៍ឥណ្ឌូចិន។ការបកប្រែជាភាសាបារាំងលើកដំបូងអំពីការស្រាវជ្រាវរបស់លោក ត្រូវបានគេឃើញនៅក្នុងព្រឹត្តិបត្រ ប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍បារាំង ឈ្មោះ “ Echo de la Timbrologie” កាលពីខែធ្នូ។
តែមប្រៃសណីយ៍ទាំងនេះ ដែលលោកអេលី ម៉ូអាល្លេម ប្រមូលមានតែមប្រៃសណីយ៍មួយ ដែលចេញកាលពីឆ្នាំ១៩៤១ពេលព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដម សីហនុ ឡើងគ្រងរាជ្យដែលបង្ហាញពីព្រះមហាក្សត្រវ័យក្មេងទ្រង់ព្រះពស្ដ្រ ទៅតាមពិធី។តែមប្រៃសណីយ៍មួយទៀតបង្ហាញពីព្រះមហាក្សត្រមានព្រះជនពេញវ័យ ដែលចេញកាលពីឆ្នាំ១៩៥២ជាតែមប្រៃសណីយ៍លើកដំបូង ចេញដោយប្រទេសកម្ពុជា ខណៈប្រទេសកម្ពុជាកំពុងរៀបចំប្រកាសឯករាជ្យនៅឆ្នាំបន្ទាប់។
ដោយស្របទៅនឹងទស្សនរបស់លោកជាមួយនឹងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជានោះលោកអេលី ម៉ូអាល្លេម បានដាក់បង្ហាញតែមប្រៃសណីយ៍កម្ពុជាជាច្រើនឈុតដែលចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ១៩៦០ ខណៈពេលព្រះមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុកំពុងកាន់អំណាចនៅប្រទេសកម្ពុជា និងបានដាក់រាជ្យរយៈពេលប្រាំឆ្នាំមុនពេលយាងចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ។តែមប្រៃសណីយ៍ទាំងនោះបានបង្ហាញអំពី ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃដូចជាកសិករធ្វើការនៅតាមវាលស្រែ និងកម្មករធ្វើការនៅចម្ការកៅស៊ូ ក៏ដូចជា “ ស្នាដៃជាច្រើនទៀត” របស់គណបក្សសង្គមរាស្រ្តនិយមដែលជាគណបក្សនយោបាយរបស់ព្រះអង្គដូចជាផែនការរៀបចំទីក្រុង បន្ទាប់ពីទទួលបានឯករាជ្យជាដើម។
ដើម្បីបង្ហាញពីសម័យកាលផ្សេងទៀតនៃប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជានោះ មានតែមប្រៃសណីយ៍មួយបង្ហាញអំពីលោកសេនាប្រមុខលន់នល់ ដែលចេញផ្សាយនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០។ តែមប្រៃសណីយ៍ឆ្នាំ១៩៩៣អំពីអាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជាអំឡុងអាណត្តិរបស់ ខ្លួននិងតែមប្រៃសណីយ៍ឆ្នាំ២០០១ សម្រាប់ពិធីបុណ្យចំរើនព្រះជន្មគម្រប់៨០ព្រះវស្សារបស់ ព្រះមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុដែលប្រសូត្រនៅថ្ងៃទី៣១ខែតុលាឆ្នាំ១៩២២។
ជាអ្នកជីវវិទូមួយរូប ដែលបង្រៀនផងនិងធ្វើការស្រាវជ្រាវផងនៅក្នុងផ្នែកនេះ លោកអេលី ម៉ូអាល្លេម មានការចាប់អារម្មណ៍ចំពោះតែមប្រៃសណីយ៍កម្ពុជាតាមមធ្យោបាយពិសេសមួយ។ជាដំបូងលោក បានចាប់ផ្តើមប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍នៅអាយុ១២ ឆ្នាំ ហើយដូចអ្នកចាប់ផ្តើមប្រមូល
តែមជាច្រើននាក់ទៀតដែរនោះ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា លោកបានប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍ពីគ្រប់ទីកន្លែងនៅលើពិភពលោក ដោយគ្មានគោលបំណង ឬទីតាំងច្បាស់លាស់ឡើយ។ នៅពេលមានអាយុជាង២០ឆ្នាំលោកអេលី ម៉ូអាល្លេមបានសម្រេចចិត្តប្រមូលតែតែមប្រៃសណីយ៍ណា ដែលបង្ហាញអំពីវិទ្យាសាស្រ្តធម្មជាតិ ប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ក្នុងឋានៈជាជីវវិទូនោះ លោកបានជ្រើសរើសយកតែតែមប្រៃសណីយ៍ណា ដែលពណ៌នាអំពីសត្វស្វា ការវិវត្តន៍និងប្រភពដំបូងរបស់មនុស្ស។ក្រៅម៉ោងធ្វើការខ្ញុំបានបង្កើនការសន្សំតែមរបស់ខ្ញុំ និងបានចាប់ផ្តើមប្រមូលយកតែតែមប្រៃសណីយ៍ អំពីទេវកថានៅលើពិភពលោកប៉ុណ្ណោះ”។
លោកអេលី ម៉ូអាល្លេមមានប្រសាសន៍ថា“ ក្នុងចំណោមតែមប្រៃសណីយ៍ជាច្រើនដែលខ្ញុំពេញចិត្តជាងគេគឺតែមប្រៃសណីយ៍មួយ ដែលបង្ហាញអំពីរូបទេវកថានៃនាងកិន្នរី ពាក់កណ្តាល ជាស្ត្រីពាក់កណ្តាលជាបក្សី។ នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា កិន្នរី ជានិមិត្តរូបរបស់ស្ត្រីសម្ផស្សនិងភាពសមរម្យ”។នៅលើតែមប្រៃសណីយ៍របស់ប្រទេសកម្ពុជាចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ១៩៥៣នោះ កិន្នរីត្រូវបានគេគូរឡើងយ៉ាងប៉ិនប្រសប់លម្អ ដោយពណ៌លឿងទុំនិងពណ៌ត្នោត ដែលត្រូវបានឆ្លាក់ជាក្បាច់ហើយបោះពុម្ភដូចជាស្នាដៃសិល្បៈ។លោកអេលី ម៉ូអាល្លេមបានមានប្រសាសន៍ថា “ តែមប្រៃសណីយ៍ដែលមានឆ្លាក់រូប មានភាពស្រស់ឆើតឆាយជាពិសេសនិងសោភ័ណភាព”។
តែមប្រៃសណីយ៍ជាច្រើនពីប្រទេសកម្ពុជាដែលលោកអេលី ម៉ូអាល្លេមចាត់ទុកថាជាតែមប្រៃសណីយ៍ មានសោភ័ណភាពជាងគេបំផុតរបស់លោកនោះ គឺតែមចេញនៅឆ្នាំ១៩៥០ ដែលបង្ហាញអំពីបូជនីយដ្ឋានអង្គរចំនួនប្រាំពោលគឺប្រាសាទអង្គរវត្តប្រាសាទបន្ទាយស្រីប្រាសាទព្រះគោប្រាសាទ
បក្សីចាំក្រុង និងប្រាសាទបាយ័ន ដែលរូបនីមួយៗមានទិដ្ឋភាពល្អប្រណិត។ លោកអេលី ម៉ូអាល្លេម បានមានប្រសាសន៍ថាគេមិនស្គាល់ឈ្មោះជាងគំនូរទេ ប៉ុន្តែ ប្រហែលជាជនជាតិបារាំង។ លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា “ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥០រហូតដល់ចុងឆ្នាំ១៩៦០ ភាគច្រើននៃតែមប្រៃសណីយ៍របស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានតុបតែងដោយជាងគំនូរជនជាតិបារាំង និងបោះពុម្ពនៅប្រទេសបារាំង”។
រហូតមកទល់នឹងពេលនេះលោកអេលីម៉ូអាល្លេម បន្ថែមការប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍របស់ប្រទេសឡាវមួយចំនួនធំ បន្ថែមពីលើតែមប្រៃសណីយ៍ជាច្រើនពីប្រទេសកម្ពុជាវៀតណាម និងតែមឥណ្ឌូចិន។ ប៉ុន្តែ ពេលនេះ លោកមានគម្រោងបង្កើនតែមប្រៃសណីយ៍របស់លោកជាច្រើនទៀត។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ ខ្ញុំមានចិត្តរីករាយខ្លាំងណាស់ ដែលតាមរយៈការស្រាវជ្រាវអត្ថបទនេះខ្ញុំខិតខំបង្កើតការប្រមូលតែមប្រៃសណីយ៍ដ៏ល្អនិងតូចស្ដីពីសកម្មភាពដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៌របស់អតីតព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដមសីហនុ”៕ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ុំ សុខភុំ