គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាបានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតប្រមាណ១,២៥លាននាក់អាចបាត់បង់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយសារកំហុសរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត អំឡុងពេលចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនិងការធ្វើវិសោធនកម្មនៃដំណើរការពិនិត្យឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតឡើងវិញ។
អ្នកស្រាវជ្រាវរបស់គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ដែលបានត្រួតពិនិត្យលើដំណើរការចុះបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត និងពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតចុងក្រោយបានរកឃើញថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានចុះឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៣០០,០០០នាក់ថែមទៀត លើសពីឈ្មោះពិតរបស់អ្នកបោះឆ្នោត។
គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា បានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍លម្អិតមួយដែលមានកម្រាស់៥៨ទំព័រថា “ គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាបានរកឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានចុះឈ្មោះចំនួនប្រហែល១៣,៥ភាគរយមិនមានទិន្នន័យក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ទេ ដែលឈ្មោះរបស់ពួកគេមិនអាចរកឃើញឬឈ្មោះរបស់ពួកគេត្រូវបានគេផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុង”។
របាយការណ៍នោះបានលើកឡើងបន្តថា “ នេះមានន័យថា ឈ្មោះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបានចុះឈ្មោះចំនួន១,២៥លាននាក់ ទំនងជាបាត់បង់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុង ការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ”។ នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេបមួយអមជាមួយរបាយការណ៍នេះ លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថា ការរកឃើញកំហុសដ៏ច្រើនក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតនោះធ្វើឲ្យគាត់មាន “ ក្តីកង្វល់យ៉ាងខ្លាំង” អំពីការបោះឆ្នោតជាតិ។
លោក បញ្ញា បានមានប្រសាសន៍បន្តថា “ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតគួរជាអ្នកទទួលខុសត្រូវសម្រាប់បញ្ហា នេះដើម្បីរៀបចំការពិភាក្សាស្វែងរកមធ្យោបាយមួយប្រសើរជាងនេះ ដើម្បីលើកស្ទួយមុខមាត់នៃ ការបោះឆ្នោត”។
ការព្រមានជាមុននេះបានធ្វើឲ្យនឹកឃើញនូវ របាយការណ៍មួយផ្សេងទៀតរបស់គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំមុន ដែលបានរកឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតប្រហែល១,៥លាននាក់អាចប៉ះពាល់នៅក្នុង ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់កាលពីខែមិថុនាដោយសារមានកំហុសនៅក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។
គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានបង្ហាញថា “ មានការរីកចម្រើនតិចតួច” ពីឆ្នាំ២០០៧ និងឆ្នាំ២០០៨ ប៉ុន្តែ តាមការពិតការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតបច្ចុប្បន្ននេះ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដា គួរឲ្យបារម្ភ។
របាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាបានលើកឡើងថា “ ភាពខុសឆ្គងក្នុងការលុបឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតគឺជារឿងមិនធម្មតាទេ ដោយសារអ្នកបោះឆ្នោតទាំងនោះបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងរស់នៅក្នុងឃុំរបស់ខ្លួ ហើយបានចុះឈ្មោះរបស់ពួកគេក្នុងឃុំរបស់ខ្លួនផងដែរ។ ទោះបីជាយ៉ាងដូច្នេះក៏ដោយ ក៏ឈ្មោះរបស់ពួកគេត្រូវបានលុបចេញពីបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ផងដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានសម្រេចលុបឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតចំនួន៤៦៨,៤៨៥នាក់ គឺប្រហែល៥ភាគរយនៃចំនួនអ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ ។
គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ក៏បានលើកឡើងអំពីចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ដែរ ហើយបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតកាលពីខែតុលា ដែលភាគច្រើនពួកគេមានអាយុ១៨ឆ្នាំ គិតចាប់ផ្តើមពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១១មក ដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមានចំនួន៩១៦,៧៥៧នាក់ ដែលឈ្មោះទាំងអស់នេះភាគច្រើនគឺខុសគ្នានឹងឈ្មោះពិតទាំងអស់នោះ។
គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បានលើកឡើងទៀតថា “ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកការព្យាកររបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត…. ការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតគឺតែងតែមានកំហុសជានិច្ច”។ បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជាផ្លូវការក្នុងឆ្នាំនេះមានចំនួន៩,៦លាននាក់។
កាលពីពីរសប្តាហ៍មុនវិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានចេញរបាយការណ៍អំពីការរកឃើញក្នុងការពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនថា មានម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្ស១០នាក់ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដា មិនមានឈ្មោះបោះឆ្នោតទេ ស្របពេលមានឈ្មោះប្រហែល៩ភាគរយ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនេះ ត្រូវបានគេលុបចេញពីបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតដោយមិនត្រឹមត្រូវ។
ទាក់ទងតាមទូរស័ព្ទកាលពីម្សិលមិញ លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមានប្រសាសន៍ថា លោកបានទទួលរបាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌រួចហើយ ប៉ុន្តែ លោកបានថ្លែងថា លោកមិនទាន់បានអានរបាយការណ៍នៅឡើយទេ។
លោក ទេព នីថា បានច្រានចោលនូវរបាយការណ៍របស់វិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានរកឃើញថា មានការបាត់បង់ឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើនពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត។ លោកក៏បានមានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាមិនអាចមានផលប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោតបានទេ។
លោកមានប្រសាសន៍បន្តថា “ ខ្ញុំមិនអាចទទួលយកបានទេ ដែលថា ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន១,២៥លាននាក់អាចបាត់ឈ្មោះរបស់ពួកគេ ក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដាខាងមុខនេះ វាមិនមានជាការពិតទេ ហើយខ្ញុំមិនជឿថា គណកម្មាធិការសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បានគិតដូច្នេះដែរ។យើងដឹងថា បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតមិនត្រូវ១០០ភាគរយនោះទេ ប៉ុន្តែ យើងមានគោលបំណងកែតម្រូវបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតពេលក្រោយ”។
ការអំពាវនាវឲ្យធ្វើកំណែទម្រង់ដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលទទួលរងការរិះគន់ ដោយសារគណៈកម្មាធិការនេះភាគច្រើនស្មោះត្រង់ នឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ អ៊ាង ម៉េងឡេង)
ប្រែសម្រួលដោយ ឃិន ណៃ