ប្រធានគណៈមេធាវីកម្ពុជា បានឆ្លើយតបនឹងគណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលអំពាវនាវសុំឲ្យមានការធានាថា ក្រមសីលធម៌ទើបតែចេញថ្មីរបស់គណៈមេធាវី ដែលត្រូវបានបង្ហាញកាលពីថ្ងៃសុក្រ នឹងអនុញ្ញាតមេធាវីកម្ពុជាបញ្ចេញមតិដោយសេរី និងដោយគ្មានទោសទណ្ឌអ្វីឡើយ។
ថ្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនៅពេលចេញក្រមសីលធម៌ថ្មី ដែលជំនួសឲ្យក្រមសីលធម៌ឆ្នាំ១៩៩៥ លោក ប៊ុន ហុន ប្រធានគណៈមេធាវី បានសំដៅទៅលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ដែលចេញកាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ដោយ លោកស្រី អុីមឺលីនណេ ហ្គីល (Emerlynne Gil) អ្នកផ្តល់ប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់អន្តរជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់គណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសថៃ។
លោកស្រី អុីមឺលីនណេ ហ្គីល បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះថា “ គណៈមេធាវីកម្ពុជា ត្រូវតែបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ថា តាមមាត្រា១៧ មេធាវី ក៏ដូចអ្នកផ្សេងៗទៀតដែរ អាចនិយាយពីបញ្ហាគោលនយោបាយនិងបញ្ហាច្បាប់សំខាន់ៗជាសាធារណៈ និងបើកចំហបាន”។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្លឹមសារនៃមាត្រា១៧ថ្មី គឺវាប្រសើរជាងក្រមសីលធម៌ចាស់ ប៉ុន្តែវាមិនសូវច្បាស់លាស់ ហើយធ្វើឲ្យកើតមានក្តីព្រួយបារម្ភថា មេធាវីនឹងមិនអាចប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដើម្បីបញ្ចេញមតិដោយសេរីបានឡើយ”។
តាមមាត្រា១៧នៃក្រមសីលធម៌របស់មេធាវីកម្ពុជាចែងថា “ គ្រប់អន្តរាគមន៍សាធារណៈ ឬតាមប្រព័ន្ធផ្សាយព័ត៌មានជាសាធារណៈរបស់មេធាវីក្នុងឋានៈខ្លួនជាមេធាវី អាចអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើបានតែក្នុងក្របខណ្ឌនៃការគោរពដោយម៉ឺងម៉ាត់នូវកាតព្វកិច្ចនៃវិជ្ជាជីវៈ។ អន្តរាគមន៍បែបនេះទាមទារឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន”។
ខ្លឹមសារនៃមាត្រា១៧ ទំនងជាមិនសូវតឹងរឹុងជាងក្រមសីលធម៌ចាស់ក្នុងមាត្រា១៥ឡើយ ដែលចែងថា មេធាវីចំាបាច់ត្រូវពិភាក្សា
ជាមួយប្រធានគណៈមេធាវីមុនពេលនិយាយជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោកអំឡុងពេលចេញក្រមសីលធម៌ថ្មីលោក ប៊ុន ហុន បានសំដៅទៅលើគណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយបានចោទសួរពីគោលបំណងរបស់គណៈកម្មការនេះ។
លោក ប៊ុន ហុន បានប្រាប់ទៅកាន់អ្នកចូលរួម ដែលរួមមានមេធាវីកម្មសិក្សាចំនួន៥៩រូបថា “ អង្គការនេះមានទីស្នាក់ការកណ្តាលក្នុងប្រទេសថៃ ហើយខ្ញុំមិនដឹងថាតើគេបានយល់ពីរបៀបធ្វើការរបស់មេធាវីក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឬក៏អត់នោះទេ”។ លោកបានថ្លែងថា “ ពួកគេមិនដែលសហការទេ ហើយមានតែរិះគន់ក្នុងន័យជាន់ពន្លិចប៉ុណ្ណោះ។ ទង្វើនេះ មិនស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិទាល់តែសោះ ហើយយើង
ចំាបាច់ត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន ហេតុដូច្នេះហើយយើងមិនអាចធ្វើតាមគោលបំណងរបស់អង្គការនេះបានទេ”។
លោក ប៊ុន ហុន ពន្យល់ថា ក្រមសីលធម៌ថ្មី មានគោលបំណងរក្សានូវវិជ្ជាជីវៈរបស់មេធាវី មិនមែនរារាំងមេធាវីនោះទេ។លោកបានមានប្រសាសន៍ដោយមិនបញ្ចេញឈ្មោះចំៗថា “ មេធាវីខ្លះប្រើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដើម្បីរិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក”។ លោកបានបន្តថា យើងត្រូវតែរក្សាឲ្យមានតុល្យភាពនៅក្នុងវិជ្ជាជីវៈនេះ ដែលវាមិនដូចជាវិជ្ជាជីវៈផ្សេងៗទៀតនោះ។ យើងគួរសួរគណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិថា តើប្រទេសណាមួយ ដែលមិនលើកឡើងពីបញ្ហានេះ?”។
លោកបានលើកឡើងថា “ ប្រសិនបើយើងប្រើវិជ្ជាជីវៈរបស់យើងក្នុងលក្ខណៈអនាធិបតេយ្យ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងលែងមានទំនុកចិត្តលើមេធាវីទៀតហើយ។ វាជារឿងរសើប ដែលវិជ្ជាជីវៈផ្សេងៗទៀតមិនគួរចូលមកពាក់ព័ន្ធឡើយ។ មេធាវី គឺឯករាជ្យ និងសេរី ហើយពួកគេមានឯករាជភាព និងសេរីភាពពេញលេញ ដ៏រាបណាពួកគេអនុវត្តវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួនឲ្យស្របតាមច្បាប់ និងក្រមសីលធម៌”។
លោកបន្តថា “ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ការធ្វើដូច្នេះនឹងលុបបំបាត់ការសង្ស័យពីមុនៗមក”។ ក្រមសីលធម៌ថ្មីនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានជំនួយពីការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ហើយក្រមសីលធម៌ថ្មីនេះរួមមានពីរមាត្រា ដែលសុទ្ធតែជាមាត្រាថ្មី ដោយផ្តោតយ៉ាងសំខាន់ទៅលើតួនាទី និងសិទ្ធិរបស់មេធាវី។
តាមមាត្រា៤ចែងថា មេធាវី “ មានបេសកកម្មចូលរួមក្នុងការរៀបចំនីតិរដ្ឋ ពង្រឹងយុត្តិធម៌សង្គម និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស” ។រីឯមាត្រា៥
ចែងថា “ មេធាវីមានសេរីភាពនិងឯករាជភាពក្នុងការប្រកបវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន”។ មាត្រា១៥ដែលជាមាត្រាចាស់ គឺជាមាត្រាមួយ ដែលមានការជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងកាលពីខែមករា នៅពេលគណៈមេធាវីផ្ញើលិខិតទៅកាន់សមាជិករបស់ខ្លួន ដោយផ្តល់ដំណឹងដល់ពួកគេថា នឹងមានវិធានការផ្លូវច្បាប់ប្រឆំាងនឹងពួកគេ ប្រសិនបើទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយធ្វើឲ្យខូចឈ្មោះស្ថាប័នច្បាប់នោះ។
ក្រសួងពត៌មានបានលើកឡើងម្តងទៀតពីការគំរាមកំហែងនេះ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយដោយប្រាប់ស្ថានីយវិទ្យុ និងស្ថានីយទូរទស្សន៍ព្រមទាំងអ្នកកាសែត ឲ្យសុំការយល់ព្រម មុនពេលនិយាយជាមួយសមាជិករបស់គណៈមេធាវី។
លោក ជេម ហ៊ីណាន (James Heenan) តំណាងស្តីទីប្រចាំប្រទេសការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា វាជា រឿងសំខាន់ និងជាការសម្រេចដ៏ក្លាហានមួយរបស់ក្រុមប្រឹក្សាគណៈមេធាវី កាលពីឆ្នាំ២០១០ ដែលបានកែប្រែអត្ថបទស្តីពីវិជ្ជាជីវៈផ្នែកច្បាប់នោះ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ ក្រមសីលធម៌បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា មេធាវីគួរតែមានសេរីភាពនិងឯករាជភាព ព្រោះនេះជាគោលការណ៍មូលដ្ឋាន។ មេធាវីចំបាច់ត្រូវតែអាចបំពេញការងាររបស់ខ្លួនដោយមិនរងឥទ្ធិពលនិងការតម្រង់ទិសពីភាគីណាផ្សេងឡើយ”។
លោកបានបន្តថា “ ក្រមសីលធម៌លើកមុន ធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភខ្លះ។ យើងសប្បាយរីករាយនៅពេលឃើញក្រមសីលធម៌ថ្មី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមេធាវីមានសេរីភាពក្នុងការនិយាយជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ឬជាមួយនណាម្នាក់ដោយមិនចំាបាច់ផ្តល់ដំណឹង ឬក៏ពិភាក្សាជាមួយប្រធានគណៈមេធាវីជាមុននោះ។ប៉ុន្តែនេះមិនមែនមានន័យថា មេធាវីអាចនិយាយអ្វីតាមចិត្តចង់ដោយគ្មានផលលំបាកអ្វីនោះឡើយ។ ច្បាប់គឺជាវិជ្ជាជីវៈមិនមែនគ្រាន់តែជាការងារនោះទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង