តំណាងការិយាល័យឧត្តមស្នងការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃសុក្រ បានក្រើនរំឭករដ្ឋាភិបាលកុំឲ្យប្រតិកម្មចំពោះការរិះគន់ពីប្រទេសផ្សេង និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល នៅពេលខ្លួនបញ្ជូនរបាយការណ៍វិវឌ្ឍលើកដំបូងទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីអនុសាសន៍ចំនួន៩១ចំណុច ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលយកកាលពីឆ្នាំ២០០៩។
ថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាមួយ រវាងការិយាល័យឧត្តមស្នងការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស និងគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ជេម
ហ៊ីណាន (James Heenan) បានលើកឡើងថា លោកចង់រំឭកដោយគោរពដល់រដ្ឋាភិបាលថា ដំណើរការពិនិត្យតាមពេលកំណត់ជាសាកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺចង់បង្ហាញពីអ្វីដែលបានធ្វើរួចហើយ និងពីអ្វីដែលមិនទាន់បានធ្វើ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ អ្វីដែលក្រុមប្រឹក្សាចង់ដឹងគឺការវាយតម្លៃថា តើមានការសម្រេចបានតាមអនុសាសន៍ដែរឬទេ ប្រសិនជាអត់ទេ តើរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើអ្វីដើម្បីសម្រេចឲ្យបានតាមអនុសាសន៍នោះ និងបញ្ហាប្រឈមអ្វីខ្លះដែលរារាំងមិនឲ្យសម្រេចបានអនុសាសន៍នេះ”។
លោក ហ៊ីណាន បានមានប្រសាសន៍ថា “ ត្រូវតែនិយាយឲ្យត្រង់ៗអំពីការសម្រេចបាន ការវិវឌ្ឍ និងបញ្ហាប្រឈមនានា។ ត្រូវតែត្រៀមខ្លួនសម្រាប់កិច្ចប្រជុំ និងធានាឲ្យបានថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលដឹងការពិតអំពីរឿងនេះ អាចចូលរួមផ្តល់យោបល់ និងឆ្លើយសំណួរ”។
លោកបន្ថែមថា “ កុំមានប្រតិកម្មចំពោះការរិះគន់ក្នុងន័យស្ថាបនា ពីប្រទេសផ្សេងៗឬពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល”។
របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ ត្រូវតែមានការវាយតម្លៃពី ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិ មនុស្សដែលមានប្រទេសចំនួន៤៧ជាសមា ជិកនៅក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ។ អង្គការក្រៅ រដ្ឋាភិបាលនៅមានពេលរហូតដល់ចុងខែមិថុនា ដើម្បិផ្តល់អនុសាសន៍របស់ខ្លួន។
បន្ទាប់ពីបានដាក់ជូនរបាយការណ៍វិវឌ្ឍរបស់ខ្លួន កាលពីខែតុលា គណៈប្រតិភូរបស់ប្រទេស
កម្ពុជា នឹងធ្វើដំណើរទៅទីនោះ នៅដើមឆ្នាំក្រោយ ប្រហែលជានៅខែមករា ដើម្បី បង្ហាញ
ខ្លួននៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សានេះ និងដើម្បីឲ្យគេពិនិត្យរបាយការណ៍នោះ។
លោក ហ៊ីណាន បានសរសើរពី ការសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលមានតួនាទីត្រួតពិនិត្យ ដំណើរការនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយអនុសាសន៍ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សចំនួន៩១ចំណុចក្នុងចំណោមក្រសួងពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត។
ប៉ុន្តែលោកបានបន្ថែមថា នៅពេលវាជារឿងសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការផ្តល់របាយការណ៍ច្បាស់លាស់អំពីការវិវឌ្ឍរបស់ខ្លួន ដំណើរការត្រួតពិនិត្យតាមពេលកំណត់ជាសាកលនេះផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើការអនុវត្ត មិនមែនការធ្វើរបាយការណ៍ទេ។យើងទាំងអស់គ្នាដឹងថា បើគ្មានការអនុវត្ត
នោះទេ វាមានរឿងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីធ្វើរបាយការណ៍។
អនុសាសន៍របស់ប្រទេសកម្ពុជា មានភាពខុសគ្នាច្រើនណាស់ចាប់ពីការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ រហូតដល់ការធានាសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនិងសមភាពយេនឌ័រ។
អ្វីដែលមិនទាន់បានដោះស្រាយនោះគ្មាននរណាដឹងទេ។ លោក ម៉ក់ សម្បត្តិ អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍នៅឯសិក្ខាសាលាកាលពីថ្ងៃសុក្រថា អនុសាសន៍ប្រហែល៨០ភាគរយត្រូវបានយកមកអនុវត្តរួចហើយ ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា អនុសាសន៍ មួយណាដែលមិនទាន់បានអនុវត្តនោះទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា“ យើងបានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់យើងយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ការធ្វើការជាមួយគ្នា មានន័យថា យើងទទួលបានជោគជ័យ។ យើងអនុវត្តបាន៨០ភាគរយ
ហើយ។នៅតែ២០ភាគរយទៀតតែប៉ុណ្ណោះដែលមិនទាន់បានអនុវត្ត ហើយយើងនឹងអនុវត្តចំណុចសេសសល់ក្នុងពេលឆាប់ៗ”។
កាលពីខែមុន គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លើកឡើងថា បានអនុវត្តអនុសាសន៍ទាំងអស់លើកលែងតែ១០ប៉ុណ្ណោះ។
ក្រៅពីអនុសាសន៍ដែលខ្លួនបានអនុវត្តទាំងនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិជនពិការនិងអនុសញ្ញាស្តីពីការលុបបំបាត់ការធ្វើទារុណកម្ម និងការរើសអើងចំពោះស្ត្រី។
ប៉ុន្តែពាក្យសម្តីប្រតិកម្ម ដែលលោកហ៊ីណាន បានក្រើនរំឭកនោះ មានរួចទៅហើយនៅក្នុងសិក្ខាសាលានោះ គឺអំឡុងពេលថ្លែងសុន្ទរកថាបើកសិក្ខាសាលានោះ លោក សម្បត្តិ បានព្យាយាមរំឭកអ្នកទាំងអស់គ្នាថា សូម្បីតែប្រទេស ស៊ុយអែត ក៏ត្រូវយកអនុសាសន៍ចំនួន១០៤នោះទៅប្រទេសខ្លួនវិញដែរ ហើយក៏បានមានប្រតិកម្មចំពោះពាក្យថា “ ការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំផងដែរ” ដែលត្រូវបានលើកឡើង ចំនួនបីលើករួចមកហើយ ក្នុងចំណោមអនុសាសន៍ចំនួនប្រាំបួនពាក់ព័ន្ធនឹងដីធ្លី។
លោក សម្បត្តិ បានមានប្រសាសន៍ថា “ ការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ គឺពិតជារឿងមិនត្រឹមត្រូវមែន ប៉ុន្តែយើងមិនខ្លាចដោះស្រាយនោះទេ ពេលេនះយើងកំពុងខិតខំដោះស្រាយ។
លោកក៏បានប្រើពាក្យផ្សេងខ្លះទៀតសម្រាប់សមាជិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលផងដែរ ដែលនាំឲ្យមានដំណើរការចងក្រងរបាយការណ៍នេះ។ កាលពីចុងខែមុន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានចាត់ទុកបញ្ហារំលោភបំពានសិទ្ធិដីធ្លី និងបញ្ហាជនជាតិភាគតិច ជាបញ្ហាចំនួនពីរដែលត្រូវដោះស្រាយឲ្យបានមុនខែតុលា។
លោក សម្បត្តិ លើកឡើងថា “ ប្រសិនបើអស់លោកជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលចង់វាយប្រហារពួកយើងនោះ អស់លោកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងហើយ”។
លោកបានលើកឡើងបន្តថា “ កុំពាក់មួកពីរ។ធ្វើជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬក៍ជាគណបក្សប្រឆាំង អស់លោកត្រូវច្បាស់ខ្លួនឯង។ ត្រូវតែនិយាយដោយស្មោះត្រង់។យើងមានការងារជាច្រើនត្រូវធ្វើ។អង្គការសង្គមស៊ីវិលអាចឃ្លាំមើល និងជួយបំពេញកន្លែងចន្លោះប្រហោង”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង