អង្គការឃ្លាំមើលបរិស្ថានក្លូបលវីតណេស(Global Witness)បានចេញរបាយការណ៍មួយនៅថ្ងៃនេះថា ធនាគារដចឈើរបស់អាល្លឺម៉ង់(Deutsche Bank) និងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិ(International Finance Corporation)របស់ធនាគារពិភពលោក បានចំណាយលុយរាប់សិបលានដុល្លារ ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម ដែលធ្វើប្រតិបត្តិការក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ និងការបណ្ដេញកសិករចេញពីដីធ្លីដោយបង្ខំ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ ឈ្មោះថា ក្រុមអ្នករកសុី លើកឡើងពីរបៀប ដែលក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងអ្នកផ្ដល់ហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិកំពុងតែធ្វើឲ្យមានបញ្ហាក្នុងការទន្ទ្រានយកដីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ។ អង្គការក្លូបលវីតណេស ដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស បានផ្សាភ្ជាប់ធនាគារដចឈើរបស់អាល្លឺម៉ង់ និងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិទៅនឹងក្រុមហ៊ុនវៀតណាមចំនួនពីរ
ដែលស្ថិតនៅពីក្រោយក្រុមហ៊ុនបោកប្រាស់មួយចំនួន ដែលមានតែឈ្មោះ ហើយបើយោងតាមអង្គការក្លូបល វីតណេស ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ បានរំលោភច្បាប់ព្រៃឈើ នៅតាមតំបន់ព្រៃ ដែលនៅសេសសល់នាភាគឦសាន ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាព្រៃអ្នកភូមិធ្លាប់ពឹងផ្អែក និងអាស្រ័យផល។
លោកស្រី មីហ្គែន ម៉ាកអិនណេស (MeganMacInnes) ដែលដឹកនាំក្រុមឃ្លាំមើលបញ្ហាដីធ្លីរបស់អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា“ ជួនកាលយើងដឹងថា អ្នកនយោបាយពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវកំពុងតែធ្វើឲ្យមានអំពើរំលោភដីធ្លីដែលបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់។
របាយការណ៍នេះ បានបញ្ចប់ដោយបង្ហាញពីតួនាទីស្នូលរបស់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម និងអ្នកផ្ដល់ហិរញ្ញវត្ថុរបស់ខ្លួន មានដូចជាធនាគារដចឈើរបស់អាល្លឺម៉ង់និងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិ”។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា “ ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ កំពុងតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតូចតាច នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ”។
ដោយយោងតាមរូបភាពថតតាមផ្កាយរណប និងរបាយការណ៏របស់រដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងឯកសារពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ រួមទាំងការចុះទៅត្រួតពិនិត្យដល់ទីកន្លែង និងការពិភាក្សាជាមួយបណ្តាក្រុមហ៊ុន ពាក់ព័ន្ធ អង្គការក្លូបលវីតណេស បានលើកឡើងថា សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិសព្វថ្ងៃមានភាគហ៊ុនចំនួន១៤,៩៥លានដុល្លារ នៅក្នុងទុនវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ឈ្មោះ ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ (Hoang Anh Gia Lai) ដែលជាក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាមចុះបញ្ជីនៅក្នុងទីផ្សារមូលបត្រក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍។
អង្គការក្លូបល វីតណេស ក៏បានលើកឡើងដែរថា ធនាគារដចឈើរបស់អាល្លឺម៉ង់មានភាគហ៊ុន៤,៥លានដុល្លារផ្សេងទៀតនៅក្នុងភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃនិងមានភាគហ៊ុន៣,៣លានដុល្លារទៀត នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដុងភូ (Dong Phu ) ដែលជាសមាជិកនៃក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម (Vietnam Rubber Group) ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។
អង្គការក្លូបល វីតណេស ដែលបានអំពាវនាវឲ្យធនាគារដចឈើនិងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិដកខ្លួនចេញពីក្រុមហ៊ុនវៀតណាមប្រសិនបើខ្លួនមិនបានអនុវត្តតាមច្បាប់នៅក្នុងស្រុក ហើយក៏បានអំពាវនាវឲ្យប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវលុបចោលដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ដាំកៅស៊ូ ដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងក្រុមហ៊ុនសាខារបស់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាមហើយបានទាមទារឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតអំពីប្រតិបត្តិការ និងឲ្យមានផ្ដន្ទាទោសចំពោះសកម្មភាពខុសច្បាប់របស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ។
ដោយបូករួមបញ្ចូលគ្នា អង្គការក្លូបលវីតណេស លើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់យ៉ាឡៃ និងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាមឥឡូវនេះកំពុងគ្រប់គ្រងចម្ការកៅស៊ូយ៉ាងតិចណាស់ទំហំ១៨០.០០០ហិកតា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់អង្គការក្លូបល វីតណេសលើកឡើងថា “ ការកាន់កាប់ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះផ្តាច់មុខពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាមគឺជាសកម្មភាពនៅពីក្រោយបណ្តាញបោកប្រាស់ ដែលមានតែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ”។
របាយការណ៍នេះបន្ដថា ការធ្វើបែបនេះអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនេះអាចក្លែងបន្លំការពិត ដោយអាចធ្វើឲ្យពួកគេកាន់កាប់ដីយ៉ាងច្រើនហិកតា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់បាន ដែលច្បាប់បានកំណត់ថា ក្រុមហ៊ុនមួយអាចកាន់កាប់ដីបានត្រឹមតែ១០.០០០ហិកតាប៉ុណ្ណោះ។
ដោយយោងតាមរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុនិងរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងថា មានក្រុមហ៊ុនសាខាចម្ការកៅស៊ូចំនួនប្រាំពីរ នៅក្នុងខេត្តរតនគិរី ដែលមានព្រំដែនជាប់ប្រទេសវៀតណាម គឺក្រុមហ៊ុនទាំងអស់នេះ មានទំនាក់ទំនងជាមួយពាណិជ្ជករម្នាក់ឈ្មោះ ដូន ង្វៀនស៊ុក (Doan Nguyen Duc) ដែលជាស្ថាបនិករបស់ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងមានភាគហ៊ុន៤៨ភាគហ៊ុន។
រូបភាពថតតាមផ្កាយរណបរបស់អង្គការក្លូបល វីតណេស ដែលចាប់បានក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូចំនួនបី ក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូទាំងនេះ កាលពីឆ្នាំ២០០១ និងដើមឆ្នាំនេះ បានបង្ហាញឲ្យឃើញពីអ្វី ដែលខ្លួនបានហៅថា ការកាប់រានព្រៃក្រាស់ និងព្រៃរបោះ នៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលត្រូវ
បានផ្ដល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូទាំងនេះ។
ប៉ុន្ដែ អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងថា ការចុះកិច្ចសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុននេះបានតម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុននេះ រក្សាទុកដីព្រៃនៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ដោយដកស្រង់ពីទិន្នន័យរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ស្ដីពីដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច អង្គការក្លូបល វីតណេស
បានអះអាងថា ក្រុមហ៊ុនសាខាមួយទៀតរបស់ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ឈ្មោះ ហេង ប្រាឌឺ
(Heng Brother) បានចុះកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួនមុនតំបន់នេះត្រូវបានប្រែក្លាយពីដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋទៅជាដីឯកជនរបស់រដ្ឋ តាមច្បាប់បានចែង។
ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូទាំងបីនេះ អង្គការក្លូបល វីតណេស លើកឡើងថាខ្លួនមិនអាចរកឃើញភ័ស្ដុតាង ដែលក្រុមហ៊ុនសាខាទាំងនេះ អំពីការវាយតម្លៃពីការប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថាននោះទេ ហើយអ្នកភូមិបានលើកឡើងថា ពួកគាត់មិនដែលទទួលបានពីការពិគ្រោះយោបល់ពីមុននោះឡើយ។
អង្គការ ក្លូបល វីតណេស ក៏បានចោទសួរអំពីការកាប់ឈើនៅក្នុងដីសម្បទាន ដូចដែលច្បាប់របស់កម្ពុជាតម្រូវឲ្យការពារព្រៃឈើរបស់រដ្ឋឲ្យរួចផុតពីការកាប់បំផ្លាញ ប្រសិនបើរដ្ឋមិនចាត់ទុកថា ជាព្រៃរេចរឹល។
អង្គការក្លូបល វីតណេស ក៏បានលើកឡើងដែរថា ជីវភាពរបស់អ្នកភូមិ ដែលពឹងផ្អែកលើព្រៃឈើទាំងនោះ ពិសេសជ័រឈើបានបង្ហាញនៅក្នុងរូបថតថា ព្រៃឈើមិនទាន់បាត់បង់ទេ នៅពេលគេចាប់ផ្តើមកាប់វា។
លោកស្រី ម៉ាក គីណេស មានប្រសាសន៍ថា “ គ្មានវិធី ដែលអ្នកអាចនិយាយថា ពួកគេបានធ្វើឲ្យខូចព្រៃ នៅពេលដែលកិច្ចសន្យាត្រូវបានចុះហត្ថលេខានោះទេ”។
របាយការណ៍នេះលើកឡើងថា “ ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានពីសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម និងក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់យ៉ាឡៃ ពិបាកនឹងរៀបរាប់ណាស់។ ជារឿយៗប្រជាជនក្នុងមូលដ្ឋានមិនបានដឹងថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះយកដីរបស់ខ្លួនទេ ទាល់តែនៅពេលគ្រឿងចក្រចូលមកឈូសឆាយ ទើបដឹង។ គ្រួសាររងផលប៉ះពាល់ គឺជាគ្រួសារអ្នកក្រីក្រខ្វះបាយហូប ហើយតែងតែទទួលសំណងបាន
តិចតួច ឬមិនទទួលបានអ្វីទាំងអស់ក៏មានដែរ។
“ ព្រៃដូនតារបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងកន្លែងកប់ខ្មោច ត្រូវក្រុមហ៊ុនឈូសបំផ្លាញចោល ហើយនៅពេលពួកគេតវា៉តែងតែជួបការបង្ក្រាបដោយហិង្សា ឬត្រូវចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ ក្រោមកណ្តាប់ដៃកម្លាំងសន្តិសុខ ដែលសុីប្រាក់ខែវិនិយោគិន”។
អង្គការក្លូបល វីតណេស ក៏បានភ្ជាប់សាខាក្រុមហ៊ុនយ៉ាងតិច១៩ ដែលធ្វើចម្ការកៅស៊ូ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទៅជាមួយក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់យ៉ាឡៃ រាប់ទាំងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូដុងភូ ដែលទទួលបានមូលនិធិពីធនាគារដចឈើរបស់អាល្លឺម៉ង់ សម្រាប់ដំាកៅស៊ូនៅក្នុងខេត្តក្រចេះ។
អង្គការក្លូបល វីតណេស បានទៅមើលក្រុមហ៊ុនដុងភូ និងក្រុមហ៊ុនប្រាំផ្សេងទៀត ដែលចូលរួមជាមួយក្រុមហ៊ុនកៅស៊ូវៀតណាមកាលពីឆ្នាំមុន។
របាយការណ៍បានឲ្យដឹងទៀតថា ក្រុមហ៊ុនចំនួនប្រាំមួយ “ បានរឹបអូសយកដីព្រៃឈើ និងដីកសិកម្មពីប្រជាជនមូលដ្ឋានដោយគ្មានការពិគ្រោះយោបល់ជាមុន”។
“ ជាលទ្ធផល ប្រជាជនរស់នៅក្នុងភូមិបីនាក់រាប់ទាំងភូមិ ដែលនៅក្បែរចម្ការកៅស៊ូដុងភូ ពេលនេះកំពុងជួបបញ្ហាអត់ស្បៀងអាហារ និងបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល”។
របាយការណ៍នេះ លើកឡើងផងដែរថា កសិករខ្លះធ្វើការក្នុងចម្ការកៅស៊ូទាំងនេះដោយទទួលប្រាក់ខែតិចតួច ហើយសុខចិត្តបញ្ជូនកូនរបស់ខ្លួនឲ្យទៅធ្វើការក្នុងចម្ការកៅស៊ូដែរ ដោយសារតែពួកគេគ្មានជម្រើសផ្សេង។
អង្គការក្លូបល វីតណេស លើកឡើងថា ខ្លួនបាននិយាយជាមួយអ្នកភូមិរស់នៅក្បែរក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ តាន់បៀន ដែលជាសមាជិករបស់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុននេះបានបណ្តេញពួកគេចេញដោយហិង្សាក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ហើយក្រុមហ៊ុននេះកំពុងតែប្រើគីមី ដោយធ្វើឲ្យខូចប្រភពទឹក។
រូបថតតាមផ្កាយរណបដដៃទៀតបង្ហាញអំពីក្រុមហ៊ុនដុងភូ និងក្រុមហ៊ុននៅជាប់គ្នានោះ គឺក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨ និងនៅដើមឆ្នាំនេះ ក៏បង្ហាញដែរថា មានស្លាកស្នាមនៃការបំផ្លាញព្រៃ មិនត្រឹមតែនៅក្នុងតំបន់ដីសម្បទានទេ ប៉ុន្តែបានបំផ្លាញព្រៃទំហំ៣.០០០ហិកតា នៅខាងក្រៅផងដែរ។
របាយការណ៍នេះឲ្យដឹងថា “ អង្គការក្លូបល វីតណេស មិនអាចផ្ទៀងផ្ទាត់ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន [ដុង ភូ ឬក្រុមហ៊ុន ដុង ណៃ] ឬក្រុមហ៊ុនមេរបស់ខ្លួន ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការបំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្រៅ
ព្រំដីសម្បទានរបស់ខ្លួនដែរ ឬទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដូចដែលបានបង្ហាញ [រូបភាពថតតាមផ្កាយរណប] បង្ហាញថា តំបន់នេះត្រូវបានរានយកដី ហើយទំនងជាគេពង្រីកចេញពីដីសម្បទានរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរ។ ម្យា៉ងទៀត ការដែលគ្មានផ្លូវឆ្លងកាត់ចូលទៅក្នុងតំបន់ធ្លាប់ជាព្រៃ មានន័យថា ឈើកាប់រួចប្រហែលត្រូវបានយកចេញពីតំបន់នេះតាមរយៈរូបភាពសម្បទាន”។
បុរសម្នាក់ ដែលបានឆ្លើយតបតាមទូរស័ព្ទដៃរបស់ទីស្នាក់ការក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម ប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយចំពោះរបាយការណ៍របស់
អង្គការក្លូបលវីតណេសនេះទេ។
បុរសនេះ ដែលបដិសេធមិនព្រមប្រាប់ឈ្មោះ និងតួនាទីរបស់ខ្លួននៅក្នុងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម និយាយថា “ ការរកសុីរបស់យើង គឺជាការរកសុីរបស់យើង វាមិនមែនជាការរកសុីរបស់អ្នកឯងនោះទេ”។
តំណាងក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងសាខាផ្សេងទៀតរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ មិនអាច
ទាក់ទងបានទេ ។
អង្គការក្លូបល វីតណេស បានជួបជាមួយ និងបានទាក់ទងជាមួយក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាមទាំងពីរនេះឲ្យបកស្រាយ ចំពោះការចោទប្រកាន់មកលើខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំនេះ និងនៅឆ្នាំមុន តែភាគច្រើនទទួលបានត្រឹមការបដិសេធការមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ និងការមិនឆ្លើយតបមកវិញប៉ុណ្ណោះ ។
របាយការណ៍បានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ បានបដិសេធថា មិនបាន
កាន់កាប់ដីទំហំ២៨.០០០ហិកតានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចការអះអាងរបស់អង្គការ
ក្លូបល វីតណេស ដែលបានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុននេះពិតបានកាន់កាប់ដីទំហំ២៨.០០០ហិកតាមែន។ តាមសេចក្ដីរាយការណ៍បានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ធ្លាប់បាន
និយាយថា ក្រុមហ៊ុនគ្រាន់តែរានព្រៃ “ រេចរឹល” ប៉ុណ្ណោះ និងមិនបានដឹងអំពីបញ្ហាមានវិវាទដីធ្លីណាមួយជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។
ប៉ុន្តែ អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ធ្លាប់បាន
ទទួលស្គាល់អំពីការរំលោភច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅពេលខ្លួនចេញប្រកាស ដើម្បីចុះបញ្ជីក្នុងផ្សារហ៊ុននាទីក្រុងឡុងដ៍កាលពីឆ្នាំ២០១១។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសនេះ ដែលអង្គការក្លូបល វីតណេស បានយកមកដាក់បញ្ចូលក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួននោះបានឲ្យដឹងថា“ គម្រោងរបស់យើងមួយចំនួនកំពុងត្រូវបានអភិវឌ្ឍ មិនចាំបាច់មានការយល់ព្រម និងការអនុញ្ញាតឬក៏លិខិតអនុញ្ញាតពីរដ្ឋាភិបាលឡើយ ហើយការអភិវឌ្ឍ និងការធ្វើប្រតិបតិ្តការនៃគម្រោងមួយចំនួន មិនបានអនុលោមទាំងស្រុងទៅតាមច្បាប់ជាធរមាន ឬតាម
បទប្បញ្ញត្តិឡើយ”។
សេចក្តីប្រកាសនេះ បានឲ្យដឹងថា “ យើងបានទទួលការណែនាំ ដោយរួមទាំងការគោរពច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងប្រទេសថៃ ដោយលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេស
នីមួយៗ មានអំណាច ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មផ្នែករដ្ឋបាលលើក្រុមហ៊ុនរបស់យើង ដោយឈរ
លើមូលហេុតថាយើងមិនគោរពច្បាប់”។
អង្គការក្លូបល វីតណេស លើកឡើងថា ពេលសាកសួរអំពីខ្លឹមសារនៃសេចក្តីប្រកាស
នេះ ក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ បានទទួលស្គាល់កាលពីដំបូងថា ខ្លួនមិនយល់ច្បាប់របស់ប្រទេសកម្ពុជាទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែ ក្រោយមកបានអះអាងថា ការបកប្រែសេចក្តីប្រកាសទៅជាភាសាអង់គ្លេស តាមផ្លូវការនោះ គឺមិនត្រឹមត្រូវទេ ហើយបានបដិសេធមិនព្រមបញ្ជាក់លម្អិតបន្ថែមទៀតឡើយ។
ចំពោះធនាគារដចឈើរបស់អាល្លឺម៉ង់និងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ត្រូវអង្គការក្លូបលវីតណេស ចោទថា ស្ថាប័នទាំងពីរនេះមិនបានប្រកាន់យកតាមស្តង់ដារសីលធម៌របស់ខ្លួននោះទេ។
លោក ហេនហ្វ្រាយ វ៉ុនហិនឌិនប៊ើក (Hannfried von Hindenburg) អ្នកនាំពាក្យប្រចាំតំបន់របស់សាជីវកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ មានប្រសាសន៍ថា ការវិនិយោគរបស់សាជីវកម្មនេះក្នុងក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ គឺធ្វើតាមរយៈក្រុមហ៊ុនវិនិយោគសហគ្រាសវៀតណាមចំណែកទុកវិនិយោគ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុន ដ្រាហ្គិន ខេភីថល (Dragon Capital) ដែលមានការិយាល័យនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមអង់គ្លេស ប្រទេសថៃនិងក្រុងហុងកុង ។
លោក ហិនឌិនប៊ើក បានមានប្រសាសន៍ ថា “ សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ នឹងសិក្សា
ដោយប្រុងប្រយ័ត្នអំពីការរកឃើញនៅក្នុងការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការក្លូបលវីតណេស
ហើយនឹងយកការស្រាវជ្រាវនេះមកពិចារណាឲ្យស្របតាមគោលការណ៍ត្រួតពិនិត្យជាប្រចាំរបស់យើងអំពីការវិនិយោគនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដ្រាហ្គិនខេភិថល និងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគសហគ្រាសវៀតណាម”។
របាយការណ៍នេះបានលើកឡើងបន្តថាធនាគារដចឈើ បានប្រាប់អង្គការក្លូបលវីតណេសថា ធានាគារ បានអានរបាយការណ៍របស់អ្នកបំពានច្បាប់ទាំងនេះ ហើយបានជួបជាមួយអ្នកគ្រប់គ្រង និងបានទៅពិនិត្យដល់ទីកន្លែងជាក់ស្តែង ប៉ុន្តែ នៅពិនិត្យតែប្រទេស
វៀតណាមប៉ុណ្ណោះ។
អង្គការក្លូបល វីតណេស បានអំពាវនាវដល់ធនាគារដចឈើ និងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុ
អន្តរជាតិឲ្យនិយាយប្រាប់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមទាំងនេះឲ្យធ្វើចម្ការកៅស៊ូរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ ឲ្យបានស្របទៅតាមច្បាប់របស់ប្រទេសទាំងពីរនេះ នៅក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយខែបន្ទាប់ ឬក៏ដកខ្លួនវិញភ្លាម។អង្គការនេះ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា “ លុបចោលជាបន្ទាន់នូវការផ្តល់ដីសម្បទានសម្រាប់ដាំកៅស៊ូទាំងនេះ ដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍
នេះ ដោយបញ្ជាឲ្យផ្អាកការធ្វើប្រតិបត្តិការទាំងអស់ ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការដាំកៅស៊ូរបស់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម និងក្រុមហ៊ុនហួងអាញ់យ៉ាឡៃ រួចហើយបើកការសើុបអង្កេតឲ្យបានត្រឹមត្រូវដល់
ទីកន្លែងណា ដែលមានសកម្មភាពខុសច្បាប់ និងត្រូវផ្តន្ទាទោសក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ ព្រមទាំង
លុបចោលដីសម្បទានរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះតែម្តង”។
លោក ហ៊ាន វា៉ន់ហន អគ្គនាយករងនាយកដ្ឋានកសិកម្ម របស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់
និងនេសាទ ដែលជាស្ថាប័នមើលការខុសត្រូវលើចម្ការកៅស៊ូភាគច្រើន មានប្រសាសន៍ថាប្រទេសកម្ពុជា បានលុបចោលដីសម្បទានចំនួនពី២០ទៅ៣០កន្លែងរួចមកហើយ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ដោយមានការរំលោភច្បាប់ ប៉ុន្តែ លោកមិនដឹងថា មានដីរបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមនោះដែរ ឬទេ ។
លោក ហ៊ាន វ៉ាន់ហន មានប្រសាសន៍ថារដ្ឋាភិបាល បានអនុវត្តតាមគោលនយោបាយ
“ ស្បែកខ្លា” របស់ខ្លួន ស្តីអំពីដីសម្បទាន ដោយបានកាត់ទុកដីព្រៃសហគមន៍ ដែលជាអាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងបានរក្សាទុកដីព្រៃសហគមន៍ ដើម្បីការពារជនជាតិ
ដើមភាគតិច ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនទាំងនេះរំលោភច្បាប់ អ្នកភូមិទាំងនេះអាចដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្ដឹងក្រុមហ៊ុនទាំងនេះបាន”។ នៅពេលសួរថាតើមានក្រុមហ៊ុនមួយមានដីទំហំធំជាង១០.០០០ហិកតា ដែលខុសពីច្បាប់នោះ លោក ហ៊ាន វា៉ន់ហន បានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំមិនច្បាស់ទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង ចេវ ប៊ុននី និង សុ៊ំ សុខភុំ