បន្ទាប់ពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងមិនបានសម្រេចអស់រយៈពេលបួនឆ្នាំ ដើម្បីបង្កើតគណបក្សប្រឆាំងរួមគ្នាមួយ លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា បានជួបគ្នាកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដាឆ្នាំមុន នៅក្នុងទីក្រុងម៉ានីល ហើយជាចុងក្រោយបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដើម្បីបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតជាតិ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅខែកក្កដាឆ្នាំនេះ។
មកទល់នឹងពេលនេះ វាមានរយៈពេលមួយឆ្នាំ និង១១ថ្ងៃហើយក្នុងការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់ខ្លួន បង្កើតឈ្មោះគណបក្សថ្មី បង្កើតគោលនយោបាយបក្ស រៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជន ដាក់ស្លាកសញ្ញាគណបក្សនៅទូទាំងប្រទេស និងជាពិសេសនោះ ណែនាំគណបក្សថ្មីនេះឲ្យអ្នកដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតប្រហែលប្រាំបួនលាននាក់ស្គាល់មុនការបោះឆ្នោត នាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា។
ទោះបីជាមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលទើបតែបង្កើតឡើងថ្មី បានលើកឡើងថា កម្លាំងរួមបញ្ចូលគ្នានឹងជួយឲ្យគណបក្សប្រឆាំងមានឱកាសចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិក៏ដោយ ក៏អ្នកវិភាគបានលើកឡើងនៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះថា ការសម្រេចរួមបញ្ចូលគ្នានេះ ក៏មានហានិភ័យខ្ពស់ដែរ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងអំណាចរបស់គណបក្សកាន់អំណាច គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានចាក់ឫសជាយូរមកហើយ នៅក្នុងមនុស្សគ្រប់ស្រទាប់នៅក្នុងសង្គមនោះ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ បានមានប្រសាសន៍ថា “ គួរតែមាន [ការរួមបញ្ចូលគ្នា] តាំងពីយូរម្លេ៉ះ។ ពួកគេគួរតែបានរួមបញ្ចូលគ្នាមុនការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ក្នុងឆ្នាំ២០១២ ដើម្បីប្រើពេលនោះជាពេលសាកល្បងប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនផងដែរ”។
ការពិត ការសម្រេចរួមបញ្ចូលគ្នានេះ ទើបតែធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ កាលពីខែមិថុនាឆ្នាំមុន បានបង្ហាញថា គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សមានលទ្ធផលគួរឲ្យទុកចិត្ត។
លោក សុន ឆ័យ សមាជិកសភាមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដា មានប្រសាសន៍ថា មុនពេលការរួមបញ្ចូលគ្នា មេដឹកនាំទាំងពីររបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស នៅតែជឿជាក់ថា ខ្លួនអាចដើរដោយខ្លួនឯងបាន។
លោកលើកឡើងថា “ យើងមានមេដឹកនាំដែលជឿជាក់ថា ខ្លួនឯងជាមេដឹកនាំល្អបំផុត ហើយមេដឹកនាំទាំងពីរអាចផ្ដល់ទំនុកចិត្តឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យខ្លួនបាន ប៉ុន្តែ ផ្ដោត
ទៅលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ជាពិសេសការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់។ គណបក្ស សម រង្ស៊ី
មានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង យើងបាត់បង់អាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អស់ជាច្រើន”។
នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ គណបក្សប្រឆាំងទាំងពីទទួលបានអាសនៈត្រឹមតែ៤០អាសនៈប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមអាសនៈមេឃុំចៅសង្កាត់សរុប១.៦៣៣អាសនៈនោះ។ ហើយទោះបីជាគណបក្ស សម រង្ស៊ី បានយកឈ្នះគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សក្នុងចំនួនអាសនៈ២២ទល់នឹង១៨អាសនៈក៏ដោយក៏គណបក្ស សម រង្ស៊ី បានបាត់បង់តំណែងមេឃុំចៅសង្កាត់ចំនួនប្រាំមួយដែរ ហើយនេះជាលើកដំបូងសម្រាប់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សដែលបានចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់។
លោក សុន ឆ័យ បានមានប្រសាសន៍ថា “ បញ្ហានេះ បានធ្វើឲ្យលោក សម រង្ស៊ី គិតហើយគិតទៀតអំពីការរួមបញ្ចូលគ្នា ប៉ុន្តែ គិតគូរខ្លាំងនៅពេលនេះ រីឯលោក កឹម សុខា ក៏អ៊ីចឹងដែរ។ ប្រសិនបើនៅតែដើរដោយខ្លួនឯង គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សនឹងមិនទទួលបានអ្វីប្លែកនោះទេ បើគ្មានការរួមបញ្ចូលគ្នាជាមួយគណបក្ស សម រង្ស៊ី នោះ”។
រួមគ្នា គណបក្សទាំងពីរ ឥឡូវនេះកំពុងតែការពារអាសនៈចំនួន២៩អាសនៈនៅ
ក្នុងរដ្ឋសភា គឺ២៦អាសនៈរបស់គណបក្សសម រង្ស៊ី និងបីអាសនៈរបស់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស។ លោក សម រង្ស៊ី គឺជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ទោះជាយ៉ាងណា ដោយសារតែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានពេលវេលាតិចតួច ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយគណបក្សរបស់ខ្លួននិងបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកគាំទ្រឲ្យជឿលើភាគីដែលរួមបញ្ចូលគ្នាទាំងពីរនោះ អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ បានលើកឡើងថា គេនៅចាំមើលថាគណបក្ស
ដែលរួមបញ្ចូលគ្នានេះនឹងទទួលបានជ័យជម្នះប៉ុណ្ណានៅក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ”។
លើសពីនេះទៅទៀត គណបក្សនេះត្រូវតែបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យដឹងថា លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ដែលធ្លាប់តែមានទំនាក់ទំនងមិនសូវល្អនឹងគ្នាកាលពីមុន កំពុងដើរលើផ្លូវតែមួយ។
មុនការជួបពិភាក្សាគ្នាក្នុងទីក្រុងម៉ានីល ទំនាក់ទំនងរបស់លោក កឹម សុខា និងលោក សម
រង្ស៊ី មានភាពប្រេះឆាគ្នាខ្លាំងជាងការដែលខ្លួនប្រឆាំងនឹងលោក ហ៊ុន សែន ទៅទៀត។
ការសន្យាអំពីការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី កាលពីឆ្នាំ២០១១ បានបរាជ័យ បន្ទាប់ពីកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទរវាងលោក កឹម សុខា និងលោក ហ៊ុន សែន បានលេចធ្លាយក្នុងខែឧសភាឆ្នាំនោះ។ អំឡុងពេលសន្ទនាដែលបានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០០៧ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវគេដឹងថា បានផ្ដល់យោបល់ឲ្យលោក កឹម
សុខា ទាក់ទាញសមាជិកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី ។
លោក សម រង្ស៊ី មានប្រសាសន៍ថា វាមិនអាចទៅរួចនោះទេ ចំពោះការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស នៅពេលមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនជាសត្រូវរបស់គណបក្សប្រឆាំងនោះ។
ពាក្យដែលលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី បានជេរប្រមាថគ្នា អំឡុងពេលធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០០៨ ឥឡូវនេះកំពុងតែត្រូវបានគេផ្សព្វផ្សាយតាមស្ថានីយវិទ្យុដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋ នៅក្នុងយុទ្ធនាការមួយ ដើម្បីធ្វើឲ្យគណបក្សរួមបញ្ចូលគ្នាថ្មីនេះធ្លាក់ចុះប្រជាប្រិយភាព។
លោកស្រី ជា វណ្ណាត អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យបានមានប្រសាសន៍ថា “ វាលំបាកណាស់ នៅក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរស្លាកសញ្ញា និងការផ្លាស់ប្ដូរអត្តសញ្ញាណ”។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា “ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានតែស្លាកសញ្ញាមួយប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងរយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកនេះ។ [គណបក្សប្រឆាំងថ្មី] អាចនឹងធ្វើឲ្យមានបញ្ហាសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមទីជនបទ ដើម្បីធ្វើឲ្យពួកគាត់ដឹងអំពីការផ្លាស់ប្ដូរ និងចងចាំ ឬក៏ស្គាល់ស្លាកសញ្ញា និងឈ្មោះថ្មីរបស់គណបក្ស”។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ សមាជិកសភាមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងក៏ជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែរនោះ បានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សរបស់លោកស្រីក្នុងពេលថ្មីៗនេះ បានបញ្ចប់ការផ្លាស់ប្ដូរស្លាកសញ្ញាចាស់របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សទៅជាស្លាកសញ្ញាគណ បក្សថ្មីដែលមានរូបព្រះអាទិត្យបញ្ចេញពន្លឺពណ៌លឿង និងពណ៌ទឹកក្រូចអស់ហើយ។
លោកស្រីបានលើកឡើងថា “ ប្រជាពលរដ្ឋតែងតែបាននិយាយជាមួយយើងថា ពួកគាត់ចង់ឃើញយើងរួមបញ្ចូលគ្នា ប៉ុន្តែ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០១២យើងមិនបានធ្វើដូច្នេះឡើយ”។
លោក មឿន ឈានណារិទ្ធិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បានលើកឡើងថា ការបញ្ចុះបញ្ចូលសាធារណជនឲ្យដឹងពីការរួមបញ្ចូលគ្នារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាដែលគណបក្សប្រឆាំងត្រូវប្រឈមនោះទេ ប៉ុន្តែ គណបក្សប្រឆាំងក៏នៅជួបនឹងបញ្ហារារាំងមិនឲ្យធ្វើការផ្សព្វផ្សាយអំពីកម្មវិធីរបស់ខ្លួនផងដែរ។
លោក ណារិទ្ធិ បានលើកឡើងថា “ ដោយសារតែកង្វះការផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានា ជាពិសេសស្ថានីយទូរទស្សន៍ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនអាចពន្យល់ដល់អ្នកគាំទ្រអំពីសារៈសំខាន់នៃការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្សទាំងពីរនេះឡើយ។
លោកបានបន្ថែមថា “ អ្នកគាំទ្រ ទាំងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស នៅតែមានការងឿងឆ្ងល់ថា តើគណបក្សទាំងពីរនេះជឿជាក់លើគ្នាដែរឬក៏អត់។ គណ
បក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទើបតែបង្កើតថ្មីមិនមានធនធាន និងពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី
ពន្យល់អ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនឲ្យដឹងពីសារៈសំខាន់របស់គណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនេះឡើយ”។
ស្របពេលរដ្ឋាភិបាលបានរឹតបន្តឹងការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិនៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតជាតិមកដល់ លោកហ៊ុន សែន ក៏បានប្រើវោហារសាស្ត្រប្រឆាំងនឹងគណបក្សប្រឆាំងជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។
កាលពីខែមីនា លោក ហ៊ុន សែន បានប្រៀបធៀបគណបក្សប្រឆាំងថ្មីទៅនឹងស្រាវីស្គីចំនួនពីរដែលបានដាក់បញ្ចូលគ្នា ហើយបានច្រកដបដោយបិទស្លាកសញ្ញាផ្សេង។ កាលពីសប្ដាហ៍មុន លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ការរួមបញ្ចូលគ្នារបស់គណបក្សប្រឆាំង
គឺមានបំណងចង់ទម្លាក់របបរាជានិយម។ កាលពីថ្ងៃពុធ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានភ្ជាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៅនឹងរបបខ្មែរក្រហមដោយអះអាងថា ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំង
ឈ្នះឆ្នោត គណបក្សនេះនឹងលុបបំបាត់ធនាគារនៅក្នុងប្រទេស។
លោក សុន ឆ័យ បានលើកឡើងថា ដើម្បីទប់ទល់នឹងការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបញ្ជូនសមាជិករបស់ខ្លួនទៅតាមឃុំ-សង្កាត់នីមួយៗទាំង១.៦៣៣នៅទូទាំងប្រទេសដោយមានសៀវភៅគោលនយោបាយបក្ស ដែលរៀបរាប់ពីការសន្យារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានដូចជាការដំឡើងប្រាក់ខែ ការបង្ហាញពីកម្មវិធីសុវត្ថិភាពសង្គម ការព្យាបាលជំងឺដោយឥតគិតថ្លៃ និងធ្វើឲ្យតម្លៃទំនិញប្រើប្រាស់ផ្សេងៗនៅថេរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា“ យើងត្រូវធ្វើការលំបាកជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា១០០ដង ដែលមានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្ទាល់ខ្លួន។ យើងចង់បានមួយម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃដើម្បីផ្សព្វផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ហេតុដូច្នេះ យើងអាចបង្ហាញពីគោលនយោបាយបក្សនេះឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសបានដឹង ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញយើងមិនមានម៉ោងសម្រាប់ធ្វើដូច្នេះឡើយ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា“ ប្រសិនបើយើងបានរួមបញ្ចូលគ្នាសម្រាប់ការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០០៨ យើងនឹងមានគោលជំហរប្រសើរជាងនេះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកនេះ”។
ថ្លែងពីប្រទេសបារាំងដែលលោកបាននិរទេសខ្លួនឯងទៅរស់នៅ បន្ទាប់ពីត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១១ឆ្នាំ ពីបទញុះញង់ និងបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ
រដ្ឋ លោក សម រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា ពេលនេះជាពេលរួបរួមគ្នា ដើម្បីប្រឆាំងនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោកបន្ថែមថា ពេលខ្លះយើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា វាជារឿងចាំបាច់ដែលទុកការខ្វែងគំនិតគ្នាដោយឡែក យើងមានគំនិតដូចគ្នាច្រើន។ កម្លាំងប្រជាធិបតេយ្យត្រូវតែរួមបញ្ចូល
គ្នា ដើម្បីទម្លាក់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង