កាលពីម្សិលមិញ មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (CNRP) បានលើកឡើងថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់សម្រាប់ដាក់ទោសលើការបដិសេធថា គ្មានឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់ខ្មែរក្រហមនោះគួរតែផ្ដន្ទាទោសមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលណា ដែលជ្រៀតជ្រែកក្នុងដំណើរការកាត់ក្ដីនៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនិងរារាំងអតីត “ មេដឹកនាំ “ របបនេះមិនឲ្យកាន់មុខតំណែងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឲ្យព្រាងច្បាប់នេះឡើងកាលពីសប្ដាហ៍មុន តែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ចេញខ្សែអាត់សំឡេងរបស់លោក កឹម សុខា ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទំនងជាបានចោទប្រកាន់ប្រទេសវៀតណាមថា បានប្រឌិតការធ្វើទារុណកម្ម និងការដាក់ពន្ធនាគារប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់នៅមន្ទីរឃុំឃាំងទួលស្លែងរបស់ខ្មែរក្រហមក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ច្បាប់ដែលត្រូវបានរដ្ឋសភាព្រាង និងអនុម័តលឿនៗក្នុងរយៈពេលតែបួនថ្ងៃនេះ នឹងត្រូវលើកយកទៅពិភាក្សាដេញដោលនៅថ្ងៃសុក្រ ហើយប្រសិនបើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តមែននោះ នឹងធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួនជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ទៅពីរឆ្នាំចំពោះការបដិសេធថា មិនមានឧក្រិដ្ឋកម្មកើតឡើងអំឡុងសម័យ ប៉ុល ពត។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយតាមអុីម៉េល កាលពីម្សិលមិញ លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានលើកឡើងថា គណបក្សប្រឆាំងនឹងស្នើឲ្យកែប្រែច្បាប់នេះនៅពេលច្បាប់នេះត្រូវយកទៅពិភាក្សាដេញដោលលើកក្រោយក្នុងសប្ដាហ៍នេះ។
លោក សម រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា “ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងស្នើឲ្យមានការកែប្រែ ដើម្បីផ្ដន្ទាទោសអ្នកដែលប្រើប្រាស់ និងបំពានតួនាទីនយោបាយរបស់ខ្លួន ដើម្បីជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការរបស់តុលាការដែលរារាំងដល់យុត្តិធម៌ និងរារាំងការផ្ដន្ទាទោសអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ”។
ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលបានបដិសេធថា ខ្លួនគ្មានឥទ្ធិពលលើកសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមក៏ដោយ ក៏លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានលើកឡើងជាច្រើនដងថា មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានសវនាការបន្ថែមទៀតក្រៅពីសំណុំរឿង០០២ទេ ពីព្រោះការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀតអាចបង្កឲ្យមានសង្គ្រាមស៊ីវិលជាថ្មី។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា គណបក្សប្រឆាំងក៏នឹងជំរុញឲ្យដាក់បញ្ចូលមាត្រាមួយ ដែលរារាំងអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមមិនឲ្យកាន់មុខតំណែងជាន់ខ្ពស់ក្នុងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងមិនចង់ឲ្យរបបខ្មែរក្រហមកើតឡើងម្ដងទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ ហើយអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមភាគច្រើនមានដៃប្រឡាក់ឈាម ហើយពួកគេមិនគួរធ្វើជាមេដឹកនាំប្រទេសឡើយ”។
លោក យុឹម សុវណ្ណ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ យើងចង់ហាមឃាត់មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមមិនឲ្យកាន់មុខតំណែងជាន់ខ្ពស់ក្នុងរដ្ឋាភិបាល”។ ហើយលោកមិនមានប្រសាសន៍លម្អិតអំពីនិយមន័យនៃមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ឬមានប្រសាសន៍ថា តើច្បាប់នេះអាចនឹងត្រូវប្រើប្រាស់ ដើម្បីតម្រង់គោលដៅទៅរកសមាជិករដ្ឋាភិបាលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ។
លោក យឹម សុវណ្ណ មានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំមិនចង់បញ្ចេញឈ្មោះនោះទេ ហើយខ្ញុំក៏មិនចង់តម្រង់គោលដៅទៅរកបុគ្គលណាម្នាក់ដែរ ប៉ុន្តែចំណុចនេះគួរតែដាក់ក្នុងច្បាប់នេះ”។
អ្នកគាំទ្រជារឿយៗកោតសរសើរលោក ហ៊ុន សែន ចំពោះការបង្កើតគោលនយោបាយឈ្នះៗ ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ដោយការរំលាយខ្មែរក្រហមតាមរយៈការធ្វើសមាហរណកម្មពួកគេចូលក្នុងរដ្ឋាភិបាល។ក៏មានអតីតសមាជិកខ្មែរក្រហមក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលផងដែរ ក្នុងនោះមានលោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯង លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា និងលោក ជា ស៊ីម ប្រធានព្រឹទ្ធសភាផងដែរ ដែលសុទ្ធតែរត់ចោលរបបនេះ នៅពេលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយ។
លោក ឈាង វុន សមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានជួយព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះឡើងបានមានប្រសាសន៍ថា ដោយសារតែបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជាតិរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លែងជាសមាជិកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលរួមបញ្ចូលគ្នា ដើម្បីបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំមុននោះ ទឡ្ហីករណ៍របស់ពួកគេនឹងត្រូវច្រានចោល អំឡុងសម័យប្រជុំសភានៅថ្ងៃសុក្រ។
លោក ឈាង វុន បានមានប្រសាសន៍ថា “ អ្វីដែលពួកគេស្នើឡើងខ្ញុំនឹងមិនយកទៅពិចារណាឡើយ ដោយសារពួកគេលែងជាសមាជិករដ្ឋសភាទៀតហើយ។ យើងនឹងមិនគិតពីពួកគេទៀតទេ ពីព្រោះពួកគេធ្វើឲ្យយើងឈឺក្បាល”។
យោងតាមច្បាប់ចម្លងនៃ“ ច្បាប់ស្ដីពីការបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រព្រឹត្តអំឡុងសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ” ដែលទទួលបានកាលពីម្សិលមិញ ច្បាប់នេះនឹងផ្ដន្ទាទោសបុគ្គលណាដែល“ មិនទទួលស្គាល់ បដិសេធ ឬជំទាស់ថា គ្មានឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬកោតសរសើរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រព្រឹត្តអំឡុងរបបនោះ”។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះចែងថា ការច្រានចោលជាសាធារណៈមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មអាចមានទម្រង់ជា ការប្រកាសជាសាធារណៈ“ ការឆ្លើយឆ្លងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ឬផ្ទាំងគំនូរ” និង “ ការទំនាក់ទំនងដែលអាចមើលឃើញនិងស្តាប់ឮរបស់សាធារណជន”។សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះចែងទៀតថា ការផ្ដន្ទាទោសចំពោះការបដិសេធថា គ្មានឧក្រិដ្ឋកម្មអាចមានទោសចាប់ពីប្រាំមួយខែ ដល់ពីរឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី១លានរៀល ទៅ៤លានរៀល។
លោក សុក សំអឿន នាយកប្រតិបត្តិក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជំនួយផ្នែកច្បាប់បានស្វាគមន៍មាត្រា ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្នើឡើងសម្រាប់ដាក់ទោសព្រហ្មទណ្ឌចំពោះអ្នកមានឥទ្ធិពលនយោបាយលើសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។
លោក សុក សំអឿន បានមានប្រសាសន៍ថា “ ការផ្ដន្ទាទោសអ្នកដែលជ្រៀតជ្រែក [ក្នុងកិច្ចការរបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា] គឺជារឿងចាំបាច់។ ប៉ុន្ដែវាមិនគួរសម្រាប់តែសាលាក្តីខ្មែរក្រហមប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់ឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងអស់ និងតុលាការទាំងអស់”។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកមានប្រសាសន៍ថា មាត្រាមួយ ដែលហាមឃាត់ “ អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម” មិនឲ្យកាន់មុខតំណែងជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនោះ មានភាពមិនច្បាស់លាស់ ហើយអាចធ្វើឲ្យមានការរើសអើង។
លោកបានសួរថា អ្វីទៅជាមេដឹកនាំ ហើយអ្វីទៅជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល? វាដូចជាការរើសអើង នឹងអតីតខ្មែរក្រហម ពីព្រោះមិនមែនមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមគ្រប់រូបសុទ្ធតែពាក់ព័ន្ធនឹង ការសម្លាប់មនុស្សនោះទេ ដូច្នេះ យើងមិនអាចសន្មតបែបនេះបានទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ តែម សុខុម