កាលពីម្សិលមិញ រដ្ឋសភាបានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកជាផ្លូវការចំពោះការជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការរិះគន់ការដកសមាជិកសភាគណបក្សប្រឆាំងចំនួន២៧រូបចេញពីតំណែងរបស់ខ្លួន។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា ការដកសមាជិកសភាពីតំណែងគឺជាការ “ ធ្វើឲ្យបាត់បង់សំឡេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងជាការរារាំងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា” មុនថ្ងៃបោះឆ្នោតជាតិដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ លោក ឈាង វុន សមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបើកសន្និសីទកាសែតមួយ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិកហើយបានចោទប្រកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកថា បានប្រកាន់យក “ គំនិតអាណានិគម” មកលើប្រទេសកម្ពុជា។
រដ្ឋសភាបានធ្វើដូច្នេះដែរតាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីម្សិលមិញ។ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះមានខ្លឹមសារថា “ រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជាមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការ… ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋសភាជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា”។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះមានខ្លឹមសារបន្ដថា “ នេះគឺជារឿងដែលមិនអាចទទួលយកានទេ។ រដ្ឋសភាជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានការខកចិត្ដយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ [ក្រសួងការបរទេស] សហរដ្ឋអាមេរិក ចុះថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣… រដ្ឋសភាជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសូមបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ថា អ្វីៗដែលរដ្ឋសភាបានធ្វើ គឺអនុលោមទៅតាមច្បាប់ និងគ្មានភាពលម្អៀងឡើយ”។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ លោក ស៊ាន ម៉ាក់ខិនតូស (Sean McIntosh)អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិក បានលើកឡើងថា គោលបំណងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ “គឺចង់ជួយលើកកម្ពស់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។
នៅពេលត្រូវបានស្នើឲ្យធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការរិះគន់របស់រដ្ឋសភា លោក ម៉ាក់ខិនតូស មានប្រសាសន៍ថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែប្រកាន់តាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន។
លោក សុន ឆ័យ សមាជិកសភាគណបក្សសម រង្ស៊ី ដែលស្ថិតនៅក្នុងចំណោមសមាជិកសភាគណបក្សប្រឆាំងទាំង២៧រូបដែលត្រូវដកសមាជិកភាពកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ បានលើកឡើងថា សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋសភា សបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា វាជាស្ថាប័នដែលមានបក្សតែមួយជាតំណាង។
លោកបន្តថា “ ខ្ញុំមិនភ្ញាក់ផ្អើលទេ ព្រោះថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងដឹកនាំរដ្ឋសភាក្នុងនាមជាគណបក្សដែលមានតែមួយ”។លោកបន្ថែមថា “ពួកគេតែងតែបដិសេធមិនទទួលយកអនុសាសន៍ពីមជ្ឈដ្ឋានអន្ដរជាតិឡើយ”។
ដំបូងឡើយ រដ្ឋសភាបានជូនដំណឹងដល់សមាជិកសភាមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សទាំង២៧រូប ព្រមទាំងសមាជិកសភាគណបក្ស នរោត្ដម រណឫទ្ធិ ចំនួនពីររូបទៀតថា ពួកគេត្រូវបានដកសមាជិកភាពនិងប្រាក់ខែរបស់ខ្លួនហើយ ព្រោះពួកគេបានបាត់បង់សមាជិកភាពនេះដោយស្វ័យប្រវត្តិពេលដែលគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបានរួមបញ្ចូលគ្នាបង្កើតជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីម្សិលមិញ គឺជាការបញ្ជាក់សាជាថ្មីពីគោលជំហររដ្ឋាភិបាលដែលថា សមាជិកសភាទាំងនោះបានចាកចេញពីគណបក្សចាស់របស់ខ្លួនជាស្ថាពរ នៅពេលពួកគេចូលរួមជាមួយគណបក្សថ្មី ដូច្នេះពួកគេបានបាត់បង់សិទ្ធិកាន់កាប់អាសនៈសភារបស់ខ្លួនដោយស្វ័យប្រវត្តិ។
រដ្ឋសភាដែលមានសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាច្រើនលើសលប់នេះ បានយកច្បាប់ផ្សេងៗនិងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនមកធ្វើជាមូលដ្ឋានក្នុងការដកសមាជិកភាពរបស់សមាជិកសភាយ៉ាងច្រើននេះ។
គណបក្សប្រឆាំងបានជំទាស់នឹងសេចក្តីសម្រេចនេះ ដោយបានទទូចថា សមាជិកទាំង២៧រូបរបស់ខ្លួនមិនដែលបានលាលែងពីគណបក្សចាស់របស់ខ្លួនទេ។ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យ និងអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ក៏បានចោទសួរអំពីការបកស្រាយច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលបានយកធ្វើជាមូលដ្ឋានក្នុងការនិយាយការពារទង្វើរបស់ខ្លួនផងដែរ។
លោក ឈាង វុន សមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកន្លងមកតែងបានរិះគន់សហរដ្ឋអាមេរិក និងនិយាយការពារការដកសមាជិកភាពនេះ នៅតែប្រកាន់គោលជំហររបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា ទង្វើរបស់រដ្ឋសភា គឺស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្ដែលោកបានសំដៅដោយមិនច្បាស់លាស់ទៅលើ “ បញ្ហា”ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋសភា ដែលលោកបដិសេធមិនបរិយាយលម្អិត។
ដោយសំដៅលើការបោះឆ្នោតជាតិនាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ លោកនិយាយថា “វានៅតែមានភាពខ្វះចន្លោះអ៊ីចឹង ប៉ុន្ដែ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋសភាមិនអាចផ្លាស់ប្ដូរនៅពេលនេះបានទេ។ យើងអាចនិយាយពីបញ្ហានេះបានតែក្រោយពេលដែលរដ្ឋសភាអាណត្តិថ្មីត្រូវបានបង្កើតរួចរាល់ប៉ុណ្ណោះ”។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ លោក ឈាង វុន បានបញ្ជាឲ្យលោក សុនឆ័យ ចាកចេញពីបរិវេណរដ្ឋសភា ហើយបានគំរាមយកកងសន្ដិសុខមកនាំលោកចេញ ប្រសិនបើលោកបដិសេធមិនព្រមចាកចេញតាមសម្រួលនោះ។
លោក សុនឆ័យ បានប្តេជ្ញាបន្ដប្រើប្រាស់ការិយាល័យរបស់ខ្លួននៅសភារហូតទាល់តែត្រូវគេបង្ខំឲ្យចាកចេញដោយប្រើកម្លាំង៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង