ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី (Australian Federal Police) ហៅកាត់ថា AFP បានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ខ្លួនកំពុងអនុវត្តចំណាត់ការដ៏ចាំបាច់នានា ដើម្បីស៊ើបអង្កេតសេចក្តីអះអាងថា ក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន (BHP Billiton) ជាក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែធំបំផុតនៅលើពិភពលោក បានសូកប៉ាន់មន្ត្រីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏បានបកស្រាយតាមរបៀបសម្រាលអត្ថន័យក្នុងរបាយការណ៍ថា ខ្លួនដោះស្រាយមិនបានល្អលើករណីធំៗបំផុត ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយរបស់ក្រុមហ៊ុននៅប្រទេសនេះ។
ដោយដកស្រង់ខ្លឹមសារចេញពីឯកសារសម្ងាត់នានា សារព័ត៌មាន ឌឹ ស៊ីដនី ម៉នីង ហឺរ៉ាល់ (The Sydney Morning Herald) កាលពីម្សិលមិញ បានចេញផ្សាយអត្ថបទមួយដែលបង្ហាញថា ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី និងគណៈកម្មការមូលបត្រ និងវិនិយោគអូស្ត្រាលី (Australian Securities and Investments Commission) កាលពីឆ្នាំមុន បាន “ ធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តដ៏សំខាន់មួយថា មិនស៊ើបអង្កេតករណីចោទប្រកាន់បទព្រហ្មទណ្ឌ” ថា បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន បានសូកប៉ាន់មន្ត្រីនៅប្រទេសកម្ពុជា ចិន និងប្រទេសអូស្ត្រាលី នៅភាគខាងជើង នៅពេលអាជ្ញាធរសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រគល់ករណីនេះដល់ស្ថាប័នទាំងពីរនេះ សម្រាប់ធ្វើប្រតិបត្តិការកាលពីឧសភាឆ្នាំ២០១០។
ក៏ប៉ុន្តែ ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី បានឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតករណីនេះ កាលពីដើមឆ្នាំនេះ។ លោកស្រី ជូលី ហូប (Julie Hope) អ្នកនាំពាក្យស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី បានឲ្យដឹងតាមរយៈអ៊ីម៉េល ពីទីក្រុង កង់បេរ៉ា (Canberra)ថា “ ស្ថាប័ន AFP បានទទួលឯកសារសំអាងទាក់ទងនឹងក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១០។
ឯកសារសំអាងនេះត្រូវបានវាយតម្លៃ ដោយមានការយល់ឃើញថា អាជ្ញាធរសហរដ្ឋអាមេរិកបានសុើបអង្កេតករណីនេះ។ ដោយបានពិភាក្សាជាមួយអាជ្ញាធរសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៣ ស្ថាប័ន AFP បានអនុវត្តប្រតិបត្តិការសុើបអង្កេតជនជាតិអូស្ត្រាលី ដែលត្រូវបានកំណត់អត្តសញ្ញាណ អំឡុងពេលអាមេរិក កំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការសុើបអង្កេតរបស់ខ្លួន។
គណៈកម្មការមូលបត្រសហរដ្ឋអាមេរិក (U.S. Securities Exchange Commission) បាននិងកំពុងសុើបអង្កេតក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន លើករណីចោទប្រកាន់ថាបានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ តាំងពីខែឧសភាឆ្នាំ២០០៩មក។
ឯកសាររបស់ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី ដែលសារព័ត៌មាន ឌឹ ស៊ីដនី ម៉នីង ហឺរ៉ាល់ បានទទួលកាលពីខែមុន តាមរយៈសំណើសុំសេរីភាពទទួលបានព័ត៌មាន ហើយបានបង្ហោះផ្សាយលើគេហទំព័រសារព័ត៌មានរបស់ខ្លួន កាលពីម្សិលមិញនេះ បានបង្ហាញថា ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី បានទទួលព័ត៌មាន កាលពីខែឧសភាឆ្នាំ២០១០ ពីអាជ្ញាធរសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចោទប្រកាន់ថា បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន បានសូកប៉ាន់មន្ត្រីបរទេស។ ក៏ប៉ុន្តែ រយៈពេលមួយឆ្នាំក្រោយមក ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី បានច្រានចោលសេចក្តីអះអាងនេះ ហើយយោងតាមឯកសារនេះ មានន័យថា ដល់ខែកុម្ភៈ ទើបស្ថាប័ននេះបានសម្រេចចិត្តបើកប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតបន្ត។
លោកស្រី ហូប បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយពីសេចក្តីសម្រេចរបស់ស្ថាប័ននគរបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី ដែលបើកប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតបន្តលើករណីនេះទេ ដោយគ្រាន់តែបានឲ្យដឹងថា កិច្ចពិភាក្សាជាមួយអាជ្ញាធរសហរដ្ឋអាមេរិក បានកើតឡើង។ លោកស្រីបាននិយាយថា “ នៅពេលប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតនេះកំពុងដំណើរការ ការផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតជាងនេះ គឺជារឿងមិនសមស្របទេ”។
កាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន អង្គការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច (Organization for Economic Cooperation and Development) ហៅកាត់ថា OECD បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយ ដែលមានខ្លឹមសាររិះគន់សកម្មភាពអនុវត្តន៍វិធានប្រឆាំងអំពើសូកប៉ាន់ របស់ប្រទេសអូស្ត្រាលី។ របាយការណ៍អង្គការ OECD បានលើកឡើងពីករណីដែលមានការយល់ឃើញថា មានទំនាក់ទំនងជាមួយសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន និងក្រុម អូហ្សេត មីនើរ៉ល ដែលជាក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែមួយផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទោះជារបាយការណ៍នេះ មិនបានបញ្ជាក់ឈ្មោះរបស់ក្រុមហ៊ុនក៏ដោយ។
កាលពីខែមីនាឆ្នាំនេះ សារទូរលេខការទូតសម្ងាត់ចេញផ្សាយ ដោយក្រសួងការបរទេស និងពាណិជ្ជកម្ម នៃប្រទេសអូស្ត្រាលី (Department of Foreign Affairs and Trade) បានលាតត្រដាងថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងស្ថានទូតអូស្ត្រាលី ប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ បានពាក់ព័ន្ធយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងកិច្ចចរចា លើកិច្ចព្រមព្រៀងតម្លៃជាច្រើនលានដុល្លារ ជាមួយក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន កាលពីឆ្នាំ២០០៦។
កាលពីឆ្នាំ២០០៧ លោក លឹម គានហោរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម បានថ្លែងទៅកាន់សភាថា អំឡុងពេលកំពុងបំពេញដំណើរទស្សនកិច្ច ទៅកាន់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងលើគម្រោងរ៉ែ បុកស៊ីត នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ហ៊ុន សែន បានប្រាប់លោកតាមរយៈទូរស័ព្ទឲ្យនិយាយថា ក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន បានយល់ព្រមបង់ប្រាក់ចំនួន “ ២,៥លានដុល្លារ ជាលុយទឹកតែ”។
បើតាមការចោទ ប្រាក់ទាំងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ សម្រាប់បង្កើតមូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពប្រជាជនកម្ពុជា។ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន បានលុបចោលគម្រោងរ៉ែនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ហើយបានផ្តល់ភ័ស្តុតាង
បញ្ជាក់ ពីអំពើពុករលួយដែលអាចកើតឡើង ដល់គណៈកម្មការមូលបត្រសហរដ្ឋអាមេរិក។
មន្ត្រីកម្ពុជា មិនអាចទាក់ទងធ្វើអត្ថាធិប្បាយបានទេ កាលពីម្សិលមិញ។ អ្នកស្រី សាម៉ានថា ស្តេវិន (Samantha Stevens) អនុប្រធានផ្នែកទំនាក់ទំនងព័ត៌មាន និងកិច្ចការសាធារណៈ របស់ក្រុមហ៊ុន ប៊ីអេចភី ប៊ីលីតុន មានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា ក្រុមហ៊ុននេះ កំពុងតែបន្តប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ដែលបានចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ២០០៩ និងកំពុងសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាជ្ញាធរនានា។
អ្នកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ ពេលនេះមិនអាចព្យាករបានទេថា លទ្ធផលនឹងទៅជាយ៉ាងម៉េច។ យើងមិនស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដែលអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយ អំពីអ្វីដែលជា ឬមិនមែនជាប្រធានបទទាក់ទងនឹងប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេត ដែលកំពុងតែដំណើរការណាមួយក៏ដោយទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា