កាលពីម្សិលមិញ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានបន្តបដិសេធមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះបម្រាមដែលបានចេញកាលពីថ្ងៃសុក្រលើការផ្សាយរបស់វិទ្យុបរទេសអំឡុងពេលបោះឆ្នោត និងដែលត្រូវបានដកវិញចាប់តាំងពីពេលនោះមកដោយសារមានការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។
ប៉ុន្តែ ជំនាញការច្បាប់ អ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត និងអ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បានលើកឡើងថា អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះសារាចរណែនាំនេះនៅតែគួរទទួលទោសដើម្បីបញ្ចប់កង្វល់ពាក់ព័ន្ធនឹងធម្មនុញ្ញភាពរបស់សារាចរនេះ។
កាលពីម្សិលមិញ លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន បដិសេធម្ដងទៀតថា លោកពុំមានសិទ្ធិសម្រេចក្នុងការចេញសារាចរនេះទេ ដោយអះអាងថា លោកបានបោះបង់ជាផ្លូវការនូវតួនាទីជារដ្ឋមន្ត្រីចាប់តាំងពីថ្ងៃចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតកាលពីចុងខែមុនម៉្លេះ។
នៅពេលត្រូវបានស្នើឲ្យពន្យល់ថា តើនរណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការចេញសារាចរនេះ លោកបានឲ្យអ្នកយកព័ត៌មានមើលសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចេញដោយក្រសួងព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ស្តីពីការដកបម្រាមនេះវិញ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “ រាល់សំណួរដែលលោកសួរ គឺមាន [ចម្លើយ] នៅក្នុងសារាចរណែនាំនេះទាំងអស់”។
លោក អ៊ុក ប្រាថ្នា រដ្ឋមន្ត្រីស្ដីទីនៃក្រសួងព័ត៌មាន បានចុះហត្ថលេខាលើសារាចរនេះនៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា ដោយហាមស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹមទាំងអស់ពីការចាក់ផ្សាយកម្មវិធីបរទេសជាភាសាខ្មែររយៈពេលមួយខែរហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតជាតិ គឺថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដាខាងមុខនេះ។ លោក អ៊ុក ប្រាថ្នា មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ ចំណែកលោក បុត្រ បូវុធ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានព័ត៌មាននិងផ្សព្វផ្សាយនៅក្រសួងព័ត៌មាន បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ។
ក្រុមអ្នករិះគន់បានចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលថា បានព្យាយាមគាបសង្កត់មិនឲ្យមានការចាក់ផ្សាយព័ត៌មានអវិជ្ជមានតាមវិទ្យុអេហ្វអឹម ដែលជាប្រភពព័ត៌មានដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើន។ បម្រាមនេះក៏បានជំរុញឲ្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកចេញសេចក្តីប្រកាសកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា ការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលគឺ “ ជាការរំលោភបំពានយ៉ាងធ្ងន់លើសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងផ្ទុយទាំងស្រុងពីស្មារតីនៃដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដ៏ប្រសើរ”។
លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ អតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលបច្ចុប្បន្នជាអ្នកដឹកនាំគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បានលើកឡើងថា បម្រាមនេះជាការរំលោភបំពានលើការធានាឲ្យមានសេរីភាពសារព័ត៌មានដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ អ្នកដែលបានចេញបទបញ្ជានេះ ប្រសិនបើត្រូវបានបញ្ជាក់ថា ជាទង្វើខុសច្បាប់ ចាំបាច់ត្រូវតែទទួលទោស”។ លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ ដែលមានសញ្ជាតិពីរ គឺសញ្ជាតិកម្ពុជា និងបារាំង បានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងប្រទេសបារាំង ការរំលោភបំពានបែបនេះអាចធ្វើឲ្យគណបក្សមានកំហុសប្រឈមមុខនឹងតុលាការ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “ ប៉ុន្តែ តើអ្នកយល់ថា គេអាចធ្វើបែបនេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរឬទេ? ខ្ញុំគិតថា មិនអាចទេ”។
លោកបានលើកពីការអះអាងក្នុងពេលថ្មីៗរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលថា ខ្លួនបានជួយលោក កឹម សុខា សមាជិកសភាគណបក្សប្រឆាំងឲ្យរួចផុតពីសំណាញ់ច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់ប្រាក់ឲ្យក្មេងស្រីអាយុ១៥ឆ្នាំម្នាក់ដើម្បីរួមភេទថា ជាឧទាហរណ៍មួយផ្សេងទៀតដែលស្តែងឲ្យឃើញពីការមិនទទួលខុសត្រូវរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់។ ទោះបីជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានទទួលស្គាល់ម្ដងហើយម្ដងទៀតថា ខ្លួនពិតជាបានបំពានច្បាប់មែនក៏ដោយ ក៏តុលាការ និងនគរបាលមិនបានចាត់វិធានការអ្វីឡើយ។
លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ បានមានប្រសាសន៍ថា “ ដូច្នេះវប្បធម៌និទណ្ឌភាពនៅតែបន្ត”។ លោកបានបន្តដោយសំដៅលើបម្រាមនេះថា “ ខ្ញុំគិតថា យើងមិនអាចរកឃើញអ្នកទទួលខុសត្រូវទេ។ ទោះបីជា [យើង] រកឃើញក៏គ្មានការទទួលខុសត្រូវដែរ។ សូម្បីតែបុគ្គលដែលបានបាញ់គេនៅក្នុងក្រុងបាវិតក៏មិនទាន់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនផង”។
លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ ចង់សំដៅលើអតីតអភិបាលក្រុងបាវិត គឺលោក ឈូក បណ្ឌិត ដែលថ្មីៗនេះត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទបាញ់ប្រហារកម្មការិនីកាត់ដេរចំនួនបីនាក់កាលពីឆ្នាំមុន ហើយត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ នៅតែមានសេរីភាពនៅឡើយនោះ”។
លោក ប៉ា ងួនទៀង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ បានចាត់ទុកបម្រាមនេះថា ជា “ ទង្វើគ្មានច្បាប់ទម្លាប់”។លោកមានប្រសាសន៍ថា “ បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តខុសបែបនេះគួរតែប្រឈមនឹងការពិន័យផ្នែករដ្ឋបាល”។ ប៉ុន្តែ លោកបន្ថែមថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា “ ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃ ឱកាសបែបនេះគឺគ្មានឡើយ”។
លោក ងួនទៀង ក៏ជាអ្នកដឹកនាំកម្មវិធីវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាផងដែរ។ អំឡុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់កាលពីឆ្នាំមុន ក្រសួងព័ត៌មានបានបិទកម្មវិធីវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យស្តីពីបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត ពេលកំពុងចាក់ផ្សាយទាំងកណ្តាលទី។
លោក គល់ បញ្ញា ប្រធានគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា (ខុមហ្វ្រែល) បានលើកឡើងថា លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ នៅតែជាអ្នកទទួលខុសត្រូវធំបំផុតចំពោះអ្វីដែលក្រសួងបានធ្វើពាក់ព័ន្ធនឹងបម្រាមនេះ។ លោកបានធ្វើការកត់សម្គាល់ថា ខណៈប្រទេសមួយចំនួនបានរម្លាយសភារបស់ខ្លួន ឬបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះមុនការបោះឆ្នោតជាតិនោះ ប្រទេសកម្ពុជាមិនធ្វើដូច្នេះឡើយ។
លោកបានបន្ថែមថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា អាណត្តិរដ្ឋសភាបញ្ចប់តែនៅពេលដែលរដ្ឋសភាថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងប៉ុណ្ណោះ។ លោក គល់ បញ្ញា បានមានប្រសាសន៍ថា “ ពួកគេនៅតែស្ថិតនៅក្នុងក្រសួង ហើយត្រូវទទួលខុសត្រូវ។ គ្មានច្បាប់ណាចែងថា ពួកគេ [អាច] មិនទទួលខុសត្រូវឡើយ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តការងាររបស់ខ្លួនរហូតដល់រដ្ឋសភាថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើង”។
លោក គល់ បញ្ញា ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា បម្រាមនេះក៏រំលោភបំពានច្បាប់សារព័ត៌មាន និងច្បាប់បោះឆ្នោតកម្ពុជាផងដែរ។
លោកបានលើកឧទាហរណ៍អំពីច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលចែងថា ការរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌ ការធានាពីការទទួលបានឱកាសស្មើភាពគ្នាក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងការធានាឲ្យបានថា ការបោះឆ្នោតត្រូវអនុលោមទៅតាមច្បាប់ គឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មិនមែនក្រសួងព័ត៌មានឡើយ។
លោក គល់ បញ្ញា បានមានប្រសាសន៍ថា “ វាមិនមែនជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងព័ត៌មានទេ។ច្បាប់ចែងយ៉ាងច្បាស់ថា ការដោះស្រាយរាល់បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយគឺជាសមត្ថកិច្ចរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។លោកបានបន្ថែមថា ក្រសួងព័ត៌មានអាចចេញសារាចរណែនាំពាក់ព័ន្ធបាន ប៉ុន្តែលុះត្រាតែមានសំណើពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “ ពួកគេ [ក្រសួងព័ត៌មាន] មិនអាចអនុវត្តច្បាប់បែបនេះដោយចិត្តឯងបានឡើយ”។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានច្រានចោលការទទួលខុសត្រូវពាក់ព័ន្ធនឹងការចាក់ផ្សាយកម្មវិធីបរទេសតាមវិទ្យុក្នុងស្រុក។ លោកបានមានប្រសាសន៍អំពីក្រសួងព័ត៌មានថា “ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមិនពាក់ព័ន្ធជាមួយរឿងនេះទេ។ វាជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេក្នុងការបើកឬបិទ” ការចាក់ផ្សាយកម្មវិធីបរទេស។
លោកបានបន្ថែមថា “ ខ្ញុំមិនចង់កាន់ជើងខាងណាឡើយ ប៉ុន្តែនេះគឺជាបញ្ហារបស់ពួកគេ មិនមែនយើងឡើយ។ ក្រសួងព័ត៌មានគឺជាអ្នកដែលផ្ដល់ការអនុញ្ញាតឲ្យមានការចាក់ផ្សាយឡើងវិញនូវកម្មវិធីបរទេសតាមរយៈស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹមនានា”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង