មានភាពមិនច្បាស់លាស់ទេក្នុងសេចក្តីប្រកាសកាលពីថ្ងៃសៅរ៍របស់លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលថា លោកនឹងវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា និងការសន្យាថា លោកនឹងបូជាជីវិតដើម្បីសង្គ្រោះជាតិពីការបំផ្លិចបំផ្លាញ។
ប៉ុន្តែ លោក សម រង្ស៊ី ធ្លាប់មានប្រវត្តធ្វើការសន្យាហើយ ក៏លេបសម្ដីរបស់ខ្លួនវិញ។ កាលពីដើមឆ្នាំនេះ លោក សម រង្ស អះអាងថា គណបក្សរបស់លោកនឹងធ្វើពហិការមិនចូលរួមការបោះឆ្នោតជាតិទេ ប្រសិនបើគ្មានការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ដែលរួមមានទាំងការបង្កើតបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតថ្មី និងការកែប្រែរចនាសម្ព័ន្ធរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) ដែលសព្វថ្ងៃពោរពេញដោយសមាជិករបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ។
ទីបំផុត គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏បានចុះបញ្ជីសម្រាប់ការបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា គឺរយៈពេលបីថ្ងៃមុនឱសានវាទ ដោយ គ.ជ.ប. មិនបានធ្វើតាមការទាមទារណាមួយរបស់គណបក្សប្រឆាំងនេះឡើយ។ ក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០០៨ លោក សម រង្ស៊ី បានអះអាងថា សមាជិកសភាមកពីបក្សប្រឆាំងនឹងមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋសភាដែលទើបបង្កើតថ្មីទេ ដើម្បីតវ៉ាចំពោះអ្វីដែលលោកហៅថា លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលគ្មានភាពសុក្រឹត។ទោះជាយ៉ាងណា បន្ទាប់ពីគ.ជ.ប. បានប្រកាសថា អាសនៈរបស់គណបក្សប្រឆាំង នឹងត្រូវបានបែងចែកទៅឲ្យគណបក្សនយោបាយផ្សេងៗនោះ លោក សម រង្ស៊ី និងសហការីរបស់លោកបានយល់ព្រមទទួលយកលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះ។
កាលពីឆ្នាំ២០០៥ លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានទៅរស់នៅបរទេសដើម្បីគេចពីទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៨ខែពីបទបរិហារកេរ្តិ៍លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ នោះបានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ ដោយបានប្តឹងលោក ហ៊ុន សែន នៅតុលាការក្រុងញូវយ៉ក ជុំវិញការចោទប្រកាន់ថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការបំផ្ទុះគ្រាប់បែក ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង១០នាក់នៅខាងក្រៅអគាររដ្ឋសភាចាស់កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧។
ក្រោយមក លោក សម រង្ស៊ីក៏បានដកខ្លួនចេញពីការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការហើយត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយពុំចាំបាច់ប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគារ ដោយសារតែលោកបានផ្ញើលិខិតមួយច្បាប់ទៅលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីសុំអភ័យទោសចំពោះការភ្ជាប់រូបលោកទៅនឹងការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកនោះ និងដោយសារមានព្រះរាជទានលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ។
លើកនេះ នៅមិនទាន់មានការឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយស្តីពីការអនុញ្ញាតឲ្យលោក សម រង្ស៊ី វិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញដោយពុំចាំបាច់ប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១១ឆ្នាំ ក្រោមបទចោទប្រកាន់ដែលលោកបានអះអាងថា មានហេតុផលនយោបាយឡើយ។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក៏បានសន្យារួចហើយថា នឹងធ្វើការចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ប្រសិនបើលោកវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។
លោក ព្រាប គល់ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ មានប្រសាសន៍ថា “ ឥឡូវនេះ គាត់គ្មានជម្រើសងាយស្រួលទេ។ ជម្រើសមួយគឺការវិលមកវិញដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រទាំងប៉ុន្មានពីអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែវាជាការប្រថុយប្រថាន ព្រោះគាត់អាចនឹងត្រូវតុលាការចាប់ខ្លួន។ ដូច្នេះ គាត់ត្រូវសម្រេចចិត្តឲ្យបានច្បាស់ថា តើជម្រើសមួយណាដែលជាជម្រើសល្អបំផុតសម្រាប់គាត់ និងគណបក្សរបស់គាត់ ក៏ដូចជាអ្នកគាំទ្ររបស់គាត់”។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ ដែលជួបបញ្ហាស្រដៀងនឹងលោក សម រង្ស៊ី ពេលលោកវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ដើម្បីប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទដឹកនាំចលនាអបគមន៍ ដែលបានធ្វើឲ្យលោកជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលប៉ុន្មានខែនោះ បានលើកឡើងថា ថ្វីបើសាររបស់លោក សម រង្ស៊ីហាក់ដូចជាមានបង្កប់ភាពស្មោះត្រង់ថា លោកនឹងវិលមកវិញក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែត្រង់ថា តើការវិលត្រឡប់នេះនឹងកើតមានមែនឬយ៉ាងណានោះ គឺលំបាកនឹងដឹងណាស់។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានមានប្រសាសន៍អំពីលទ្ធភាពនៃការវិលត្រឡប់របស់លោកសម រង្ស៊ី ថា “ ខ្ញុំជឿតែ៥០/៥០ប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើគាត់ចង់ឈ្នះការបោះឆ្នោត គាត់ត្រូវតែវិលត្រឡប់មកវិញ”។
លោក មឿន ឈានណារិទ្ធ ប្រធានវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាអំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បានលើកឡើងថា លោកមិនជឿថា លោក សម រង្សុី នឹងវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយស្រដៀងនឹងលិខិតសុំអភ័យទោស និងព្រះរាជទានលើកលែងទោសដូចកាលពីឆ្នាំ២០០៥ឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ គាត់ [លោក សម រង្ស៊ី] នៅតែមានយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការវិលត្រឡប់មកវិញ។ ខ្ញុំនៅតែមិនជឿថា លោក សម រង្ស៊ី នឹងវិលត្រឡប់មកវិញទាំងគ្មានការសន្យាណាមួយ [ពីរដ្ឋាភិបាល] ឬការជម្រះឧបសគ្គជាមុនទេ”។
លោកស្រី ជា វណ្ណាត អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ បានលើកឡើងថា ដោយសារការអះអាងម្តងហើយម្ដងទៀតចាប់តាំងពីបានចាកចេញពីប្រទេសនេះក្នុងឆ្នាំ២០០៩ថា ខ្លួននឹងវិលមកវិញនោះ អ្នកគាំទ្រជាច្រើនរបស់លោក សម រង្ស៊ី មានហេតុផលក្នុងការសង្ស័យអំពីការសន្យាថ្មីបំផុតរបស់លោកដែលថា ខ្លួននឹងវិលមកមាតុប្រទេសវិញ។
លោកស្រី ជា វណ្ណាត បានមានប្រសាសន៍ថា “ គាត់បាននិយាយបែបនេះច្រើនលើកពេកដល់ថ្នាក់ទទួលបានការឆ្លើយតបអវិជ្ជមានជាច្រើនថា គាត់នឹងមិនធ្វើតាមការសន្យា បានន័យថា អ្នកគាំទ្រមួយចំនួនរបស់គាត់បានបាត់បង់ជំនឿចិត្តលើរូបគាត់ទៅហើយ”។ ប៉ុន្តែ លោកស្រីបានបន្ថែមថា ការសន្យារបស់លោក សម រង្ស៊ី លើកនេះហាក់ដូចជាមានភាពស្មោះត្រង់ជាងសព្វដង។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំគិតថា គាត់បានជម្នះកត្តាផ្លូវចិត្តច្រើនណាស់មុនពេលនិយាយថា ខ្លួននឹងវិលត្រឡប់មកវិញ។ ប្រហែលជាការសន្យាលើកនេះមិនមែនគ្រាន់តែជាការសន្យាចោលដូចមុនៗទេ”។
លោក ប៉ា ងួនទៀង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ បានលើកឡើងថា ថ្វីបើលោក សម រង្សុី ធ្លាប់បានធ្វើឲ្យអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនខកចិត្តក្នុងពេលកន្លងមកក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែលោកមិនដែលមានខែលច្រើនដូចលើកនេះទេ។ លោកថ្លែងថា “ វាលំបាកនឹងជឿថា គាត់នឹងវិលមកវិញ ព្រោះគាត់តែងបានប្រកាសពីការវិលត្រឡប់មកវិញម្តងហើយម្ដងទៀត ហើយនៅទីបំផុត គឺមិនដែលវិលមកវិញឡើយ”។
លោកបានបន្តថា “ ប៉ុន្តែ លើកនេះគឺប្រហែលជាអាចទៅរួច ព្រោះគាត់បានឃើញប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មួយវិញទៀតគឺគាត់មានកម្លាំងចិត្តព្រោះគាត់នឹងមានអ្នកគាំទ្រយ៉ាងច្រើនលើសលប់ពេលគណបក្សកាន់អំណាចចាប់ខ្លួនគាត់ ហើយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនឹងផ្តោតលើសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានអំពីរូបគាត់ ហើយវាពិតជាអាចមានប្រយោជន៍សម្រាប់គណបក្សប្រឆាំង”។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានលើកឡើងថា គណបក្សរបស់លោកកំពុងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសពេលវេលាល្អបំផុតសម្រាប់ការវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី។
លោកស្រី ធីតា ឃឹស នាយិកាគណៈកម្មាធិការដើម្បីលើកកម្ពស់ស្ត្រីក្នុងឆាកនយោបាយ បានលើកឡើងថា មិនថាលោក សម រង្ស៊ី សម្រេចចិត្តយ៉ាងណាទេ លោកត្រូវតែដឹងខ្លួនថា នេះគឺជាពេលវេលាសំខាន់បំផុតក្នុងអាជីពនយោបាយរបស់លោក។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ ប្រសិនបើគាត់មិនត្រឡប់មកវិញទេ អាជីពនយោបាយរបស់គាត់នឹងត្រូវបញ្ចប់”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង