ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាបានដំណើរការអស់រយៈពេលជិតពីរឆ្នាំមកហើយ តាំងពីត្រូវបានបើកសម្ពោធនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅចំពោះមុខមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលពោរពេញដោយមោទនភាព មន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុជាន់ខ្ពស់ និងក្រុមវិនិយោគិនមកពីទូទាំងតំបន់។
ក្តីរំពឹងកាលពីដំបូងគឺថា សហគ្រាសរដ្ឋទាំងបីនឹងត្រូវបានចុះបញ្ជីក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយខែបន្ទាប់ពីផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាចាប់ផ្តើមដំណើរការ។ ប៉ុន្តែ មិនមានក្រុមហ៊ុនណាមួយបានកំណត់ពេលវេលាច្បាស់លាស់សម្រាប់ចុះបញ្ជីនេះទេ។ នៅថ្ងៃទី១៨ខែមេសាឆ្នាំមុន នៅផ្សារមូលត្រកម្ពុជា មានឈ្មួញមូលបត្រជាច្រើន ហើយនៅពេលនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបន្លឺសំឡេងជួងដាក់ឲ្យដំណើរការ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ បានសម្រេចចុះបញ្ជីនៅលើផ្សារមូលបត្រនេះ។
ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន ផ្សារមូលបត្ររបស់ប្រទេសនេះស្ថិតក្នុងសភាពស្ងប់ស្ងាត់។ នៅពេលចូលទៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាដែលស្ថិតនៅលើអគារវិមានកាណាឌីយ៉ា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីម្សិលមិញ គេឃើញថា មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ហើយជាន់សម្រាប់ជួញដូរមូលបត្រ ត្រូវបានបិទទ្វារតាំងពីខែធ្នូ ខណៈដែលឈ្មួញនៅឯក្រុមហ៊ុនមូលបត្រនានា ត្រូវបានស្នើឲ្យជួញដូរភាគហ៊ុននៅក្នុងការិយាល័យរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ដើម្បីកាត់បន្ថយថ្លៃចំណាយផ្សេងៗក្នុងការជួញដូរ។
លោក សូលេល ឡាមុន (Soleil Lamun) នាយករងទទួលបន្ទុកប្រតិបត្តិការផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា “ ក្នុងដំណាក់កាលដំបូង យើងគ្រាន់ចង់បង្ហាញផ្សារភាគហ៊ុនឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាបានស្គាល់ ក៏ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះមិនចាំបាច់ទេ”។ លោក ឡាមុន បានឲ្យដឹងថា ម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រនៅក្នុងសាលជួញដូរ ត្រូវបានបិទកាលពីខែធ្នូ ដោយសារតែចំណាយផ្សេងៗកើនឡើងខ្ពស់។ លោកបានបន្ដថា “ ប្រហែលជាត្រូវធ្វើបែបនេះរហូតហើយ។ ចំណាយមានកម្រិតខ្ពស់ពេកសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនមូលបត្រ ក៏ដូចជា ក្រុមហ៊ុនផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាផងដែរ”។
ក្រុមហ៊ុនផ្សារមូលបត្រកូរ៉េមានសិទ្ធិកាន់កាប់៤៥ភាគរយលើក្រុមហ៊ុនផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា ចំណែកឯ៥៥ភាគរយទៀតកាន់កាប់ដោយរដ្ឋាភិបាល។ អំឡុងពិធីសម្ភោធផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១១ គេឃើញមានវត្តមានប្រធានក្រុមហ៊ុន វីណាខេភីថល (Vina Capital) ដែលជាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ ដែលមានតម្លៃ១,៨ពាន់លានដុល្លារ និងមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសវៀតណាម និងតំណាងមកពីក្រុមហ៊ុនពហុជាតិ ប្លេកស្តូន គ្រុប (Blac-kstone Group) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅបុរីញូវយ៉កសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីម្សិល នៅផ្សារហ៊ុននេះ គេឃើញមានតែអាវយឺតឈប់ប្រើមួយនៅលើខ្នងកៅអីប៉ុណ្ណោះ។
បុគ្គលិកផ្នែកទទួលភ្ញៀវមួយរូប បាននិយាយអំពីអាវនេះថា “ ខ្ញុំមិនដឹងជារយៈពេលប៉ុន្មានមកហើយទេ ប៉ុន្តែ វានៅកន្លែងនោះ អស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ”។ បុគ្គលិករូបនេះបាននិយាយបន្តទៀតថា “ យើងទុកវានៅកន្លែងនោះ ដើម្បីឲ្យម្ចាស់វាមកយកវាទៅវិញ”។ លោក ឡាមុន បានលើកឡើងថា សកម្មភាពជួញដូរដែលកើតឡើងនៅលើទីផ្សារមូលបត្របច្ចុប្បន្នដំណើរការទៅតាមរយៈប្រព័ន្ធខ្សែកាបហ្វាយប៊ើអុបទិកពីរ ដែលធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនមូលបត្រ និងឈ្មួញកណ្តាល មានលទ្ធភាពជួញដូរភាគហ៊ុនចេញពីម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រ នៅការិយាល័យរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងប្រើប្រាស់សាលជួញដូរនេះ តែនៅពេលមានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗប៉ុណ្ណោះ។ ពេលមានព្រឹត្តិការណ៍ណាមួយ យើងតម្រូវឲ្យតំណាងក្រុមហ៊ុនមូលបត្រមកចូលរួម។ វាគ្រាន់តែជាកន្លែងមួយសម្រាប់សាធារណៈជន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមក និងទស្សនា ឬក៏ថតរូបប៉ុណ្ណោះ”។
ក្រុមហ៊ុនដែលបានចុះបញ្ជីនៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា មានតែរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញប៉ុណ្ណោះ។តម្លៃភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុនរដ្ឋនេះបានកើនឡើង២៣ភាគរយក្នុងសប្តាហ៍ដំបូងនៃដំណើរជួញដូរ ពោលគឺបានកើនឡើងពី៦.៣០០រៀល ដល់១០.៣០០រៀល។ ក៏ប៉ុន្តែ តម្លៃភាគហ៊ុនបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងលឿន ហើយកាលពីម្សិលមិញផ្សារមូលបត្របានបិទវគ្គជួញដូរក្នុងតម្លៃដើមដូចពេលបើកដំណើរការដំបូងកាលពីឆ្នាំមុន។ ក្រុមហ៊ុនមូលបត្រនានាបានធ្វើទីផ្សារនៅតាមសហគ្រាសអាជីវកម្មគ្រប់ប្រភេទ តាំងពីភោជនីយដ្ឋានក្នុងស្រុក រហូតដល់រោងចក្រកាត់ដេរតៃវ៉ាន់ ដើម្បីជំរុញឲ្យសហគ្រាសទាំងនោះ ចូលរួមរៀបចំចុះបញ្ជីក្នុងផ្សារមូលបត្រ ក៏ប៉ុន្តែ មិនទទួលបានលទ្ធផលជាក់ស្តែងទេ ហើយទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា ជាក្រុមហ៊ុនរដ្ឋដែលធ្វើប្រតិបបត្តិការអាជីវកម្មទូរស័ព្ទមានខ្សែរ និងអុីធើណិតនៅប្រទេសកម្ពុជា មិនទាន់កំណាត់ពេលវេលាច្បាស់លាស់សម្រាប់ប្រកាសលក់ភាគហ៊ុនជាសាធារណៈលើកដំបូង ដែលមជ្ឈដ្ឋានហិរញ្ញវត្ថុរង់ចាំជាយូរនៅឡើយទេ។
ដោយបានធ្វើឲ្យបញ្ហានានាកាន់តែស្មុគស្មាញសម្រាប់ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា និងរដ្ឋា ភិបាល កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំនេះ លោកឡៅ សារឿន អគ្គនាយកគមនាគមន៍កម្ពុជា បានចាកចេញពីការងាររបស់ខ្លួន អំឡុងមានប្រតិបត្តិការសុើបអង្កេតករណីចោទប្រកាន់ទាក់ទិននឹងអំពើពុករលួយ។ បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនគមនា គមន៍កម្ពុជារាប់រាយនាក់ បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ា នៅខាងក្រៅទីស្នាក់ការក្រុមហ៊ុននេះ ហើយបានអះអាងថា ប្រាក់ជាច្រើនលានដុល្លារបានបាត់ពីគណនីក្រុមហ៊ុន និងអំពាវឲ្យមានការបណ្តេញលោក សារឿន ចេញពីតំណែង។
លោក ឡាមុន បានលើកឡើងទៀតថា ទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា នឹងមិនចុះបញ្ជីក្នុងពេលឆាប់ៗនេះទេ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ក្រុមហ៊ុននេះមិនទទួលបានប្រាក់ចំណេញទេ ហើយនេះគឺជាលក្ខខណ្ឌតម្រូវសម្រាប់ការចុះបញ្ជី។ ប៉ុន្តែ ប្រហែលជាមានរោងចក្រកាត់ដែរមួយ នឹងចុះបញ្ជីនៅមុនដាច់ឆ្នាំនេះ”។ លោកបានបន្តថា “ វាជារឿងមិនសូវល្អទេ ដែលមានក្រុមហ៊ុនតែមួយចុះបញ្ជី [រដ្ឋាករទឹក]។ ក្រុមហ៊ុនជាច្រើនបានត្រៀមខ្លួនហើយ ប៉ុន្តែ ការប្រកាសលក់ភាគហ៊ុនជាសាធារណៈលើកដំបូងត្រូវការពេលវេលា”។
មានតែអង្គភាពសាធារណៈមួយទៀតប៉ុណ្ណោះបានប្រកាសថា ខ្លួនមានបំណងចុះបញ្ជីក្នុងផ្សារមូលបត្រនោះគឺ កំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ ដែលជាក្រុមហ៊ុនរដ្ឋមួយផ្សេងទៀត។ លោក លូ គឹមចាន់ អគ្គនាយកកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ បានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ផែនការចុះបញ្ជីនៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាកំពុងត្រូវបានរៀបចំ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងកំពុងរៀបចំឯកសារ [សម្រាប់ប្រកាសលក់ភាគហ៊ុនជាសាធារណៈលើកដំបូង] តាមដំណាក់កាល ក៏ប៉ុន្តែយើងមិនដឹងថា នឹងត្រូវចុះបញ្ជីនៅពេលណាទេ”។
លោក ស៊ូហ្សូ៊គី ហ៊ីរ៉ូស៊ី (Suzuki Hiroshi) ជាប្រធាននាយកប្រតិបត្តិវិទ្យាស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ភាពលំបាករបស់ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា ក្នុងការទាក់ទាញសហគ្រាសផ្សេងៗឲ្យចុះបញ្ជីបន្ថែមទៀត មួយផ្នែកដោយសារតែមានបទប្បញ្ញត្តិតឹងតែងនៅក្នុងផ្នែកតម្លារភាព និងគណនេយ្យហិរញ្ញវត្ថុដែលសហគ្រាសទាំងឡាយត្រូវឆ្លើយតបមុនពេលចុះបញ្ជី។
លោក ស៊ូហ្សូ៊គី ហ៊ីរ៉ូស៊ី ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ទំហំជួញដូរអប្បរមានៃភាគហ៊ុនក្នុងក្រុមហ៊ុនរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ មិនបានទាក់ទាញវិនិយោគិនទេ។ លោកបាននិយាយថា “ ប្រសិនបើរដ្ឋាករទឹកបង្ហាញសកម្មភាពគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង តម្លៃភាគហ៊ុនប្រហែលជាកើនឡើង។ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន តម្លៃភាគហ៊ុនមានលំនឹងខ្លាំង។ រឿងនេះវាមិនអាក្រក់ទេ ប៉ុន្តែក៏វាមិនសូវល្អដែរ ពោលគឺក្រុមហ៊ុនឯកជនជាច្រើនកំពុងឃ្លាំមើល”។ លោកបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា វិនិយោគិនមិនសូវពេញចិត្តនឹងអ្វីដែលពួកគេបានឃើញ។
លោក ស្វាយ ហៃ នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនមូលបត្រ អេស៊ីលីដា ស៊ីឃ្យូរីធី ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនធានាទិញលក់មូលបត្រនៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ការសម្រេចចិត្តបិទសាលជួញដូរនេះមិនទាន់ជាសញ្ញាអាក្រក់ទេ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “នេះគឺជាជម្រើសមួយ… សម្រាប់ប្រទេសនីមួយៗ ដូច្នេះវាមិនមែនជាបញ្ហាទេ។ នៅប្រទេសមួយចំនួន ដំណើរការជួញដូរប្រព្រឹត្តទៅនៅផ្សារមូលបត្រផ្ទាល់ ចំណែកឯនៅប្រទេសផ្សេងទៀតធ្វើនៅក្រុមហ៊ុនមូលបត្រវិញ”។
លោក ហាន ឃ្យុងតេ (Han Kyung-tae) នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនតុងយ៉ាងស៊ីឃ្យូរីធី ដែលជាក្រុមហ៊ុនធានាទិញលក់មូលបត្រមួយផ្សេងទៀត បានលើកឡើងផងដែរថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកទទួលបានការអនុញ្ញាតឲ្យនាំយកឈ្មួញមូលបត្រចេញពីផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាកាលពីខែធ្នូ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ លើកចុងក្រោយដែលយើងនាំឈ្មួញទៅទីនោះ គឺនៅថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ ឬក៏ថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២”។ លោកបានបន្ថែមថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកដែលបានជួយរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញឲ្យសម្រេចបាននូវការចុះបញ្ជីកាលពីឆ្នាំមុន បច្ចុប្បន្នកំពុងតែជួយក្រុមហ៊ុនជាច្រើនទៀត ក្នុងការរៀបចំដំណើរការប្រកាសលក់ភាគហ៊ុនជាសាធារណៈលើកដំបូង។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំគិតថា ក្រុមហ៊ុនបន្ទាប់នឹងចុះបញ្ជីនៅពេលណាមួយអំឡុងឆ្នាំក្រោយ”។
លោក ឡាមុន បានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា ទោះបីជាលោកមានសង្ឃឹមថា ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជានឹងចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុនយ៉ាងតិច១០នៅឆ្នាំ២០១៥ក៏ដោយ ក៏ការបើកដំណើរការសាលជួញដូរមូលបត្រឡើងវិញ នៅតែត្រូវការពេលវេលាដ៏យូរមួយ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ កាលពីដំបូង មានមនុស្សជាច្រើនមកមើលសាលជួញដូរ ពីព្រោះពួកគេស៊ាំនឹងការមើលផ្សារមូលបត្រក្រុងញូវយ៉ក។ ក៏ប៉ុន្តែក្រោយមក ពួកគេយល់ឃើញថា មិនចាំបាច់មកទេ។ យើងណែនាំពួកគេកុំឲ្យមក។ វាមិនដូចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកទេ”។
ទោះបីជាមានកៅអីទទេ និងកង្វះខាតសកម្មភាពនៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏ផ្សារមូលបត្រនេះ និងសាលជួញដូរដែលបច្ចុប្បន្នមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅផ្សារមូលបត្រនេះ នឹងត្រូវបានផ្លាស់ទីតាំងបច្ចុប្បន្ននៅវិមានកាណាឌីយ៉ា ទៅអគារសម័យអាណានិគមបារាំង តាមបណ្ដោយផ្លូវលេខ១០៦ ដែលកំពុងតែត្រូវបានជួសជុល និងកែលម្អ ដោយត្រូវចំណាយថវិកាបួនលានដុល្លារ៕
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា