ស្រុកស្អាង, ខេត្តកណ្តាល-លោក លីវ យ៉ាងប៊ីន (Liv Yang Bin) អាយុ៦៦ឆ្នាំ បានចូលរួមបោះឆ្នោតបួនលើកមកហើយ ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីម្សិលមិញ លោកមិនអាចចូលរួមជាលើកទី៥ទេ។ កាលពីម្សិលមិញនេះ លោក យ៉ាងប៊ីន បានទៅកាន់ការិយាល័យបោះឆ្នោតបីលើក នៅខេត្តកណ្តាល ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលលោកទៅដល់ម្តងៗ លោកបានជួបប្រជាជនមូលដ្ឋានប្រហែល៥០០នាក់ ដែលបានស្រែកមិនឲ្យលោកចូលរួមបោះឆ្នោត ដោយប្រើពាក្យពេជន៍ប្រឆាំងនឹងជនជាតិវៀតណាម។
លោក យ៉ាងប៊ីន បាននិយាយថា “ខ្ញុំបានទៅកាន់ការិយាល័យបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែ ពេលទៅដល់ម្តងៗ ប្រជាជនបានស្រែកថា ‘មិនអនុញ្ញាតឲ្យយួនចូលបោះឆ្នោតទេ’។ពួកគេបានរុញខ្ញុំចេញ ហើយពួកគេមានគ្នាច្រើនណាស់។ ខ្ញុំភ័យខ្លាចតែពួកគេវាយខ្ញុំទេ”។ គ្រួសាររបស់លោក យ៉ាងប៊ីន មានដើមកំណើតនៅប្រទេសវៀតណាម ក៏ប៉ុន្តែលោកបានកើតនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រជាជនជនជាតិរៀតណាម៥០គ្រួសារ នៅឃុំត្រើយស្លា លោក យ៉ាងប៊ីន បានឲ្យដឹងថា មានប្រជាជនតែ១៥នាក់ប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងឃុំនេះ ដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត។ ហើយភាគច្រើនដូចជាលោក យ៉ាងប៊ីន ជាដើម មិនអាចបោះឆ្នោតបានទេកាលពីម្សិលមិញ ក៏ប៉ុន្តែ ភាគច្រើនក្នុងចំណោមពួកគេ បានរស់នៅដោយប្រកបមុខរបរជាអ្នកនេសាទ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អស់រយៈពេលជាច្រើនជំនាន់មកហើយ។ លោកបាននិយាយបន្តថា មានតែប្រាំនាក់ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមជនជាតិភាគតិចវៀតណាមទាំង១៥នាក់នេះ អាចទ្រាំនឹងសម្រែករបស់ប្រជាជន ដើម្បីដើរឆ្លងផុតក្រុមប្រជាជនពោរពេញកំហឹងទាំងនោះហើយចូលទៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតបាន។
លោកបាននិយាយថា “ ពួកយើងយល់ថា ពួកយើងជាប្រជាជនកម្ពុជា។ ភាគច្រើនក្នុងចំណោមពួកយើង បានរស់នៅទីនេះ អស់រយៈពេលបីជំនាន់មកហើយ។ ខ្ញុំមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ហើយឈ្មោះរបស់ខ្ញុំមាននៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត។ ខ្ញុំជាពលរដ្ឋម្នាក់ដែរ”។ លោក យ៉ាងប៊ីន បានសួរថា “ចឹង ហេតុអ្វីខ្ញុំមិនអាចបោះឆ្នោតបាន?” ក៏ប៉ុន្តែ ប្រជាជនប្រហែល៥០០នាក់ដែលបាននៅប្រចាំការ នៅការិយាល័យបោះឆ្នោតនេះ មិនយល់ស្របនឹងការលើកឡើងរបស់លោកទេ។
អ្នកស្រី លាង មុចលីម អាយុ៣៧ឆ្នាំ ជាកសិករ បាននិយាយដោយប្រើពាក្យពេជន៍បែបប្រមាថ ដើម្បីសំដៅចំពោះប្រជាជនជនជាតិភាគតិចវៀតណាមថា “ពួកយើងមិនចង់ឲ្យពួកអាយួនបោះឆ្នោតទេ”។ អ្នកស្រីបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា “ពួកយើងបានឃ្លាំមើល១០នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេហើយ ហើយបន្ទាប់មក ពួកគេក៏លែងហ៊ានមកបោះឆ្នោត ពីព្រោះពួកយើងជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនមែនរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមទេ”។ អ្នកស្រីបាននិយាយបន្តទៀតថា “រឿងនេះទាក់ទងនឹងអនាគតរបស់ពួកយើង គឺវាសនារបស់ប្រជាជនខ្មែរ អ៊ីចឹង ខ្មែរជាអ្នកសម្រេច”។
រឿងរ៉ាវនេះបានកើតឡើងកាលពីម្សិលមិញ បន្ទាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំង បានធ្វើយុទ្ធនាការយ៉ាងខ្លាំងក្លា ដោយលើកពីគោលនយោបាយប្រឆាំងជនជាតិវៀតណាម សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិនីតិកាលទី៥នេះ។ គណបក្សប្រឆាំងនេះបានលើកឡើងថា គណបក្សកាន់អំណាច គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាអាយ៉ងរបស់ប្រទេសជិតខាង នៅភាគខាងកើតនៃប្រទេសកម្ពុជា ហើយថា ជនជាតិវៀតណាមយ៉ាងច្រើន កំពុងតែចូលមកក្នុងប្រទេសនេះ ដើម្បីធ្វើការងារដែលប្រជាជនកម្ពុជាអាចធ្វើដោយខ្លួនឯងបាន។
លោក ឃឹម ចាន់គីរី អភិបាលស្រុកស្អាង បានឲ្យដឹងថា សកម្មភាពបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តិទៅដោយរលូន រហូតដល់ម៉ោងប្រមាណជា៨:៣០នាទីព្រឹក នៅពេលលប្រជាជនកម្ពុជាដើមកំណើតវៀតណាម ត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យចូលបោះឆ្នោត។
លោក ចាន់គីរី បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមិនអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេសចូលរួមបោះឆ្នោតទេ ក៏ប៉ុន្តែ ជនជាតិវៀតណាមដែលបានមកទីនេះ ហើយមានឈ្មោះរបស់ខ្លួននៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត គឺអាចបោះឆ្នោតបាន”។ លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា “អ្នកដែលបានបង្កឲ្យមានរឿងច្របូកច្របល់នេះកើតឡើង គឺជាអ្នកខុស”។ លោកបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា កាលពីម្សិលមិញ លោកបានឈរជើងនៅការិយាល័យបោះឆ្នោតនេះរហូតដល់ម៉ោង៣រសៀល ជាមួយនគរបាល និងកងរាជអាវុធហត្ថប្រហែល១៥នាក់។
អ្នកស្រី វៀល លី (Veal Le) អាយុ៣៨ឆ្នាំ អ្នកជិតខាងរបស់លោក យ៉ាងប៊ីនបានឲ្យដឹងថា អ្នកស្រីបានរស់នៅក្នុងភូមិអេជ តាំងពីអ្នកស្រីមានអាយុប្រាំឆ្នាំមកម្លេ៉ះ ហើយអ្នកស្រីក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រជាជនវៀតណាមមួយចំនួនតូច ដែលបានទៅបោះឆ្នោតផងដែរ។
អ្នកស្រីបានរៀបរាប់ឲ្យដឹងថា កាលពីដំបូង អ្នកតវ៉ាពោរពេញដោយកំហឹងទាំងនោះ បានទាញអ្នកស្រីចេញ។អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ខ្ញុំបានទៅម្តងទៀតនៅម៉ោង៨ព្រឹក។ ពេលនោះ មាននគរបាលនៅទីនោះ ហើយពួកគាត់ក៏ជួយខ្ញុំ។ពួកគាត់បានប្រាប់ខ្ញុំថា ខ្ញុំមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ហើយក៏ជូនខ្ញុំចូលទៅក្នុង។ ពេលនោះ ខ្ញុំភ័យឡើងញ័រខ្លួន”៕
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា