26 C
Phnom Penh

តើបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិនឹង​​ប្រែ​ក្លាយ​ប្រជា​ប្រិយ​ភាព​ទៅ​​​​ជា​គោល​នយោ​បាយ​រដ្ឋា​ភិបាលដោយ​របៀប​​​ណា

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

វា​មាន​រយៈ​ពេល​មួយ​ទសវត្សរ៍​មក​ហើយ ចាប់​តាំង​ពី​​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ កំពុង​កាន់​អំណាច​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន ត្រូវ​គិត​ពិចារណា​អំពី​ការ​សម្រុះ​សម្រួល​ជាមួយ​គណ​បក្ស​នយោ​បាយ​មួយ​ផ្សេង​ទៀត។

រយៈ​ពេល​១១​ខែ​ បន្ទាប់​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​​ជាតិ​នៅក្នុង​២០០៣​ មាន​ការ​ជាប់​គាំង​ផ្នែក​នយោ​បាយ​ នៅ​ពេល​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ ​ដែល​មិន​អាច​បង្កើត​រដ្ឋា​ភិបាល​បាន​​ បន្ទាប់​ពី​ទទួល​បាន​អាសនៈ​សភា​ត្រឹម​តែ​៧៣​អាសនៈ​នោះ ត្រូវ​ចរ​ចា​ជាមួយ​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិន​ស៊ិនប៉ិច ឬ​គណ​បក្ស​ សម រង្ស៊ី ដើម្បី​បង្កើត​រដ្ឋា​ភិបាល​ចម្រុះ។

នៅ​ទី​បំផុត​បាន​ឈាន​ដល់​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​មួយ​​​ជាមួយ​គណ​បក្ស​ហ៊្វុន​ស៊ិនប៊ិច​នៅ​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០០៤ ដែល​ក្នុង​នោះ​​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា បានប្រគល់​ក្រសួង​​ចំនួន​ប្រាំបួន រួម​មាន​ទាំង​ក្រសួង​សុខា​ភិបាល​ ក្រសួង​​អប់រំ​យុវជន និងកីឡា និង​ក្រសួង​ទេសចរណ៍​​ ​រួម​ជាមួយ​នឹង​អគ្គលេខា​ធិការ​ដ្ឋាន​អាកាស​ចរណ៍​​ស៊ីវិល​ផង​ដែរ ឲ្យ​ទៅ​គណ​បក្ស​​រាជា​និយម​មួយ​នេះ ដែល​កាលនោះ​មាន​ព្រះ​អង្គ​ម្ចាស់​ នរោត្តម រណឫទ្ធិ​ ជា​ប្រធាន។ ប៉ុន្តែ​ ត្រឹម​រយៈពេលមួយ​ខែ​ប៉ុណ្ណោះ​បន្ទាប់ពី​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ សមា​ជិក​សភា​មក​ពី​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច មានការ​ខក​ចិត្ត​បាត់​ទៅ​ហើយ ចំពោះ​កង្វះ​អំណាច​នីតិ​បញ្ញត្តិរបស់​​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា​ថ្មីនេះ។

លោក ម៉ោញ សាផាន សមាជិក​សភា​ជាន់​​ខ្ពស់​មក​ពី​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិន​ស៊ិន​ប៉ិច បាន​លើក​ឡើង​កាល​ពី​ខែ​កក្កដា​ ក្នុង​ឆ្នាំ​នោះថា “ រាល់​ច្បាប់​ទាំង​អស់​ យើង​មិនអាច​មាន​កម្លាំង​គ្រប់​គ្រាន់​នឹង​វេតូ​ទេ”។ ការ​បោះ​ឆ្នោត​ពីរ​អាណត្តិ​ក្រោយ​មក​ទៀត​ ​ឥទ្ធិពល​របស់​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​មកដល់​ចំណុច​សូន្យ ដោយ​គណ​បក្ស​នេះ​មិនទទួល​បាន​​សំឡេង​គាំទ្រ សូម្បី​១​អាសនៈ​នៅ ក្នុង​រដ្ឋ​សភា នៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​​កន្លង​ទៅនេះ។

ខណៈពេល​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ដែល​​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំង កំពុង​អំពាវ​នាវ​ឲ្យមាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេតលើ​ភាពមិន​ប្រក្រតី​ដែល​បាន​កើត​មាន​ក្នុង​ថ្ងៃ​បោះ​ឆ្នោត នៅ​មុន​ពេល​​ពិចារណា​អំពី​ការ​ចរចា​ជាមួយ​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជាកាន់អំណាច ​ដើម្បី​បង្កើត​​រដ្ឋាភិបាល​ស្រប​ច្បាប់​មួយ​នោះ បណ្តា​អ្នក​វិភាគ​ផ្នែក​នយោបាយ​​បានលើក​ឡើង​កាល​ពី​ម្សិល​មិញ​ថា នៅទី​បំផុត ប្រសិន​បើ​គណ​បក្ស​ទាំង​ពីរ​នេះ​គោរពតាមច្បាប់​ដែល​មាន​ស្រាប់​ ​មានន័យ​ថា នៅទី​បំផុត​ពួកគេ​​បាន​ឈាន​ដល់​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​បែង​ចែក​អំណាច​គ្នា​ហើយ។

ពួក​គេ​បាន​និយាយ​ថា ប៉ុន្តែ កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នោះ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​ខុស​ប្លែក​គ្នា​ខ្លាំង​ពី​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​​ឆ្នាំ​២០០៣​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ ជា​មួយ​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច ប្រសិន​បើ​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​មាន​ឱកាស​បំពេញ​​អាណត្តិ​របស់​ខ្លួន​ ក្នុង​នាម​ជា​គណ​បក្ស​ដើម្បី​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ និង​ទទួល​បាន​អំណាច​ពិត​ប្រាកដ​​​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា​។

អត្ថ​ប្រយោជន៍​មួយ​ដែល​គណ​បក្សនេះ​ទទួល​បាន គឺគណបក្ស​នេះ​មានអំណាច​ច្រើន​ជាង​គណ​បក្ស​​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច ឬគណ​បក្ស​ សម រង្ស៊ី ធ្លាប់មាន​នៅ​ក្នុង​២០០៣​ឆ្ងាយ​ណាស់​។ ​បណ្ឌិត​ ចន ស៊ីអូស៊ីអារី (John Ciorciari) សាស្ត្រាចារ្យ​ជំនាញ​ខាង​តំបន់​​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​នៅ​សាលា​ Gerald R. Ford School ​​of  Public Policy នៃ​សាកល​វិទ្យា​ល័យ​មីឈីហ្គែន​ (Michigan University) បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “​ គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​មាន​ឥទ្ធិ​ពលច្រើន​។ គណ​បក្ស​នេះ​ទទួល​បាន​ការ​គាំ​ទ្រ​ពី​បណ្តា​រដ្ឋា​ភិបាល និងប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​លោក​ខាង​លិច ហើយ​​មាន​អំណាច​នឹង​​ជះ​ឥទ្ធិ​ពល​លើ​ទស្សន​របស់​អន្តរ​ជាតិ​ចំពោះ​​ភាព​ស្រប​ច្បាប់​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នេះ។ គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ក៏​មាន​អំណាច​ញុះ​ញង់ និង​ដឹក​នាំ​ការ​តវ៉ា​ជា​សាធារណៈផង​ដែរ​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា ​ជួប​​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ដឹក​នាំ​ប្រទេស​”។

ប្រសិន​បើ​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ទទួល​ស្គាល់លទ្ធ​ផល​បឋម​ គណ​​បក្ស​នេះ​នឹង​មាន​អាសនៈ​ចំនួន៥៥នៃ​អាសនៈ​សរុប​១២៣ នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា គឺ​ល្មម​គ្រប់​គ្រាន់​នឹង​រារាំង​មិន​​ឲ្យ​បង្កើត​កូរ៉ុម២ភាគ​៣​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​​សភា ​ដែល​ត្រូវ​ការ​ចាំ​បាច់​សម្រាប់​បង្កើត​រដ្ឋា​ភិបាល​អាណត្តិ​ថ្មី។

លោក ចន ស៊ីអូស៊ីអារី បាន​មាន​ប្រសា​សន៍​​ថា “ លទ្ធ​ផល​បោះ​ឆ្នោត​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ [​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ]  ​បង្ក​ការ​ឈឺ​ក្បាល​ដល់​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​។ ស្ថាន​ភាព​នយោ​បាយ​មួយ​ស្រដៀង​​នឹង​ស្ថាន​ភាព​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០៣​ ពិត​ជា​អាច​កើត​មាន សូម្បី​រដ្ឋ​សភា​កោះ​ប្រជុំ​ ហើយ​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​​​​ខំប្រឹង​​ទប់​ស្កាត់​ ឬគាប​សង្កត់​​ការ​តវ៉ាយ៉ាង​ណាក៏​ដោយ​ ហើយនឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ខាត​បង់​យ៉ាង​ច្រើន​ និង​បង្ក​ហានិភ័យ​ ដែល​មេ​ដឹក​នាំ​[​​គណ​បក្សប្រជា​ជន​កម្ពុជា​] ​ពិត​ជា​ចង់​ចៀសវាងជា​ខ្លាំង”។

ដោយ​មាន​ទម្ងន់​​ចរ​ចា​ទាំង​នេះ គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នឹង​ត្រូវ​សម្រេច​ថា តើ​សម្ប​ទាន​​អ្វី​ខ្លះ​ដែល​ខ្លួន​នឹង​ត្រូវ​ការ​​ពី​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​​កម្ពុជា ដើម្បី​អនុញ្ញាតឲ្យ​បង្កើត​រដ្ឋា​ភិបាល​ថ្មី  ខណៈ​ពេល​ព្យា​យាមចៀស​វាង​សេនា​រីយោ​ដែល​បាន​​ធ្វើ​ឲ្យ​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច​​​មាន​កម្លាំង​តែ​គ្មាន​អំណាច​នៅ​ក្នុងជួរ​រដ្ឋា​ភិបាល​ បន្ទាប់​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០៣។

លោក កឹម ឡី អ្នក​វិភាគ​នយោ​បាយ​ និង​ជា​អ្នក​ប្រឹក្សា​ផ្នែក​ស្រាវ​ជ្រាវ​នៅ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​​ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ “​​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​មិន​គួរ​ដើរ​តាម​មេរៀន​ដ៏​អាក្រក់​ ដែល​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច​ធ្លាប់​ទទួល​​នោះ​ទេ”។

យោង​តាម​លោក កឹម ឡី គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​​ជាតិ​គួរ​តែ​​ត្រឡប់​ទៅ​​មើល​​ស្ថាន​​ភាព​ដែល​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិចបាន​ជួប​ប្រទះ ហើយ​ចៀស​វាង​បញ្ហា​​ដដែលនេះ។​ លោក កឹម ឡី ​ថ្លែងថា “ សេនា​រី​យោ​ល្អ​បំផុតគឺថា គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​​ជាតិ​គួរ​តែស្ថិត​នៅ​​ក្រៅ​ [ស្ថាប័ន​នីតិ​ប្រ​តិបត្តិ] របស់រដ្ឋា​ភិបាល ហើយ​​គ្រប់​គ្រង​ឲ្យ​បានរឹង​មាំ​លើ​​រដ្ឋ​សភា​ ដើម្បី​​ឲ្យ​មាន​តុល្យ​ភាព​អំណាច​រវាង​រដ្ឋ​សភា​ និង​ស្ថាប័ន​ផ្សេងៗទៀត​​របស់​រដ្ឋា​ភិបាល”។

គណ​បក្ស​​សង្គ្រោះ​ជាតិ​គួរតែគ្រប់​គ្រង​រួម​គ្នា​នូវគណៈកម្មាធិការ​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​រដ្ឋ​សភា​ ដែលជា​អ្នក​​​​កំណត់​របៀប​វារៈសភា ព្រម​ទាំង​ការ​កាន់​មុខ​តំណែងកំពូល​​សំខាន់ៗ​នៃគណៈ​កម្មា​ធិការ​រដ្ឋសភាផង​ដែរ​​ ដើម្បី​​ឲ្យ​ខ្លួន​អាច​ស្នើគោល​នយោ​បាយ​ ​​និង​រារាំង​គណ​បក្ស​ប្រ​ជាជន​កម្ពុជា មិន​ឲ្យ​អនុម័ត​ច្បាប់​ជា​ឯកតោ​ភាគី។

មនុស្ស​ម្នាក់​ដែល​ដឹង​ពី​គ្រោះ​ថ្នាក់​នៅ​ក្នុង​ការ​ព្រម​ព្រៀង​បែង​ចែង​អំណាច​សម្រាប់​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច គឺ​លោក កឹម សុខា អនុ​ប្រធាន​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ និង​ជា​អតីត​សមាជិក​សភា​គណ​បក្សហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច​ ដែល​បន្ទាប់​មក​បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រធាន​​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​​កម្ពុជា​​។​ បន្ទាប់​ពី​រដ្ឋា​ភិបាល​ចម្រុះ​រវាង​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ិនស៊ិន​ប៉ិច និង​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស​ក្នុង​ឆ្នាំ២០០៤ លោក​បាន​​រិះ​គន់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​សេចក្តី​សម្រេច​នេះ​។ លោក​​បានមាន​ប្រសាសន៍​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០០៤​​ថា “ ចូល​រួម​ជាមួយ​រដ្ឋា​ភិបាល​ដើម្បី​អ្វី? ដើម្បី​កែប្រែ​ប្រទេស? មិន​អាច​ទៅ​រួច​ឡើយ​”។

លោក សុក សំអឿន ​មេធាវី​ល្បី​ឈ្មោះ​មួយ​រូប​ និង​ជា​សមាជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នាយក​នៃ​គណៈ​កម្មា​ធិការ​ដើម្បី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី និង​យុត្តិធម៌​នៅ​កម្ពុជា ​ហៅ​កាត់ថា ខុម​ហ្វ្រែល បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​​គួរ​តែ​ប្រើ​ប្រាស់​អំណាច​ចរចា​របស់​ខ្លួន ដើម្បី​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​សមាជិក​រដ្ឋ​សភា​មកពី​គណ​បក្ស​ទាំង​ពីរ​បញ្ចេញ​ឆន្ទៈ​របស់​ខ្លួន​ដោយ​សេរី ទោះ​បី​ជា​ការ​បញ្ចេញ​ឆន្ទៈ​នោះប្រឆាំង​នឹង​មាគ៌ា​របស់​បក្ស​ក្តី​។

លោក សុក សំអឿន បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ទៀតថា “ ដើម្បី​ពង្រឹង​រដ្ឋ​សភា ចាំ​បាច់​ត្រូវ​ពិនិត្យ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់វិធានផ្ទៃ​ក្នុង​នៃ​រដ្ឋ​សភា​ឡើង​​​​វិញ​ ហើយ​ខ្ញុំគិត​ថា គួរ​តែ​បញ្ឈប់​ការ​ធ្វើ​សេច​ក្តី​សម្រេច​តាម​រយៈ​ការ​លើក​ដៃ។ រាល់​ការ​បោះឆ្នោត​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើងជា​សម្ងាត់​។ ប្រសិន​បើ​​បោះ​ឆ្នោត​​ជាសម្ងាត់​ ពួក​គេ [មេដឹក​នាំ​គណ​បក្ស] ​មិន​អាច​គ្រប់​គ្រងលើ​​សេច​ក្តី​សម្រេច​របស់​សភា​បាន​ទេ”។

​លោក ចន ស៊ីអូស៊ីអារី ដែល​មក​ពី​សាកល​វិទ្យា​ល័យមីឈីហ្គែន បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “ មិន​ថា គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​​សម្លឹងចង់​បែង​​ចែក​អំណាច​នីតិ​ប្រតិបត្តិ​ឬយ៉ាង​ណា​នោះ​ទេ គណ​បក្ស​នេះ​នឹង​ចុះ​ខ្សោយ ហើយ​ឱកាសជោគ​ជ័យ​រយៈ​ពេល​ខ្លី ដើម្បី​​ធ្វើ​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យមួយ​ចំនួន​ និង​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​តុល្យភាព គឺ​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋសភា”។

លោក ខាលីល ថេយ័រ (Carlyle Thayer) អ្នកជំនាញ​ខាង​តំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​នៅ​រាជ​បណ្ឌិត្យ​សភា​កង​ទ័ព​ការ​ពារ​ជាតិ​អូស្ត្រាលី បាន​មានប្រសាសន៍​ថា ប្រសិនបើ​សេនារីយោ​​​នេះកើត​ឡើង ហើយ​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​​ជាតិ​អាច​ទទួល​​បាន​អំណាច​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា ពេល​នោះ​គណបក្ស​នេះ​នឹង​ត្រូវ​សម្រប​ខ្លួន​ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​ដ៏ជោគ​ជ័យ​មួយ​ ជាជាង​គ្រាន់​​តែ​ធ្វើ​ជា​អ្នក​រិះ​គន់​​រដ្ឋា​ភិបាល​របស់​លោក ហ៊ុន​ សែន ។

លោក ខាលីល ថេយ័រ បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​​អ៊ី​ម៉េល​មួយ​ថា “ គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នឹង​ត្រូវ​សម្រប​តាម​ការពិត​​ថា ខ្លួនទទួល​បាន​លទ្ធ​ផល​យ៉ាង​ល្អ​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ជាតិ ប៉ុន្តែ​ខ្លួន​​មិន​ទទួល​បាន​​អាសនៈ​​ភាគ​ច្រើន​ដាច់​ខាត​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា​ឡើយ​។ ហេតុដូច្នេះ​ គណ​បក្ស​​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នឹង​ត្រូវ​​ចាប់​​ផ្តើម​​ធ្វើ​សកម្ម​ភាព​ក្នុង​នាម​ជា​គណ​បក្ស​ប្រឆំាង​ពិត​ប្រាកដ​”។ លោក​​បាន​ពន្យល់​ថា “ គណបក្ស​ប្រឆាំង​ត្រូវ​តែ​ចោទ​សួរ​និង​រិះគន់​គោល​នយោបាយ​របស់​​រដ្ឋាភិបាល​ ខណៈពេល​ផ្ដល់​គោល​នយោ​បាយ​ផ្សេងដែល​អាច​ជោគ​ជ័យក្នុង​ពេល​តែ​មួយ​​​​​​​”។

លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “ គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ក៏នឹង​ត្រូវ​គិត​ និង​ចាត់​វិធានការ​ជាយុទ្ធសាស្ត្រ​ ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​ប្រជា​ប្រិយ​ភាព​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​​របស់​ខ្លួនផងដែរ​​។ គណបក្ស​​នេះចាំ​បាច់​ត្រូវ​ផ្ដោត​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​លើ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឃុំ​-សង្កាត់ [​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៧] និង​​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​តំណាង​រាស្ត្រ​ [ក្នុង​ឆ្នាំ២០១៨] ជា​ផ្នែក​នៃ​ផែន​ការ​​យុទ្ធ​សាស្ត្រ​រយៈ​ពេល​ប្រាំ​ឆ្នាំ​​ ដើម្បី​ទទួល​បានជ័យ​​ជម្នះ​ឡើង​កាន់​អំណាច​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ជាតិ​អាណត្តិ​ក្រោយ​។

សម្រាប់​ប្រវត្តិ​​វិទូ ដេវីដ ឆាណ្ឌល័រ (David ​Chandler) ដែល​សិក្សា​អំពី​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​ខ្មែរ​យល់​ឃើញ​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិគួរតែ​ផ្ដោត​លើ​គោល​នយោបាយ​​ជា​ច្រើន​របស់​ខ្លួន​​​ជាជាង​វោហាសាស្ត្រ​ប្រជា​និយម​​​​នៅ​ក្នុង​ការ​​​ទាក់​ទាញ​ការ​គាំ​ទ្រ​បន្ថែម​ពី​អ្នក​បោះឆ្នោត​។

លោក​បាន​លើក​ឡើងក្នុង​​អ៊ីម៉េល​មួយ​ថា “ ខ្ញុំ​គិត​ថា ពួកគេ​ [គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ] គួរ​តែ​ព្រម​ធ្វើ​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​ដែល​ស្រប​ច្បាប់ ​មាន​ការ​បង្រួប​បង្រួមនិង​​ដែល​មាន​កម្មវិធី​ច្បាស់​លាស់​​​ (ជា​ទស្សន​​មួយប្លែក​ខ្លាំង​ដែល​​​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជាពិបាក​នឹង​យល់​) ហើយធ្វើ​កិច្ច​ការ​ប្រកប​ដោយ​ការ​​ទទួល​​ខុស​ត្រូវ​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋសភា។ គណបក្ស​នេះ​គួរ​តែ​ចៀស​វាង​​ការ​ឃោសនា​ប្រឆាំង​ជន​ជាតិ​វៀតណាម ហើយ​គួរតែ​ផ្ដោត​លើ​កម្ម​វិធី​​គោល​នយោបាយ​បក្ស​វិជ្ជមាន​ (និង​ដែល​ទំនង​​ជា​មាន​ភាព​ទាក់​ទាញ​) របស់​ខ្លួន​”។

លោកស្រី ចេស៊ីកា ឃីហ្គែន (Jessica Keegan) នាយិកា​ស្ដីទី​ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា នៃ​វិទ្យា​​ស្ថាន​​សាធារណរដ្ឋ​អន្តរជាតិ​ (International Republican Institute) ដែល​មាន​មូលដ្ឋានក្នុង​រដ្ឋ​ធានី​​វ៉ាស៊ីនតោន បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​នឹង​នៅ​តែ​អាច​ធ្វើឲ្យ​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ជា​មូលដ្ឋាន​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋសភា​ ទោះ​បីជា​ខ្លួន​ទទួល​ស្គាល់​​បរា​ជ័យ​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដែល​ខ្លួន​អះអាង​ថា​​មិន​យុត្តិ​ធម៌ក្តី។

លោកស្រី​បាន​ថ្លែង​ថា “ នេះ​ជា​លើក​ដំបូង​​ហើយ​ដែល​​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ​នឹង​​មាន​ឱកាស​កាន់​មុខ​តំណែង​​នៅ​ក្នុង​គណៈ​កម្មាធិការ​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន។ពួក​គេ​​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​មានតម្លាភាព​និង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ប្រសើរ​​ជាង​មុន​នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​ការ​ប្រតិបត្តិ​ ប៉ុន្តែ​គណ​បក្ស​ទាំង​នេះ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​ធ្វើការរួម​​គ្នា​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​កំណែ​ទម្រង់​យូរ​អង្វែង​ចាប់​ផ្តើម​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព”។

ទោះបីជា​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ អាច​ជំទាស់​នឹង​ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​ដាក់​ចេញ​ដោយ​​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ ដោយ​សារ​តែ​ច្បាប់​តម្រូវ​ឲ្យ​មានកូរ៉ុម២ភាគ​៣ក៏​ដោយ ក៏​លោក​ ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​ឯករាជ្យ​ ​​បានមាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​សង្ឃឹម​ថា ប្រព័ន្ធ​ដែល​មាន​គណ​បក្ស​ពីរនេះ​នឹង​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​សម័យ​កាល​មួយ ដែល​ការ​ចរចាអំពី​ការ​បែង​ចែក “ អំណាច” បើក​ផ្លូវ​សម្រាប់​ការ​ពិភាក្សា​ដេញ​ដោល​ប្រកប​ដោយ​ហេតុ​ផល​។

លោក ឡៅ ម៉ុង​ហៃ​ បាន​ថ្លែង​ថា “ ខ្ញុំ​មិន​ចូល​ចិត្តគំនិត​​បែង​ចែក​អំណាច​នោះទេ គេ​តែង​តែ​និយាយ​អំពី​អំណាច​។ យើង​​​​គួរ​តែ​មាន​គណបក្ស​ពីរ​ គឺ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​ និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​។ហើយ​រដ្ឋា​ភិបាល​ថ្មី​ចាំ​បាច់ត្រូវ​ដាក់​កម្ម​វិធី​មួយ​​​​ជូន​រដ្ឋ​សភា សម្រាប់​ធ្វើ​ការ​អនុម័ត និង​ពិភាក្សា​ដេញ​​ដោល”។ លោក​បាន​ថ្លែង​​បន្ត​ថា “​ យើង​​​​មិន​អាច​យក​អតីតកាល​មកលាយ​ឡំនឹង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​​បាន​ឡើុយ។ សង្គម​បាន​បញ្ជូន​​សារ​មួយ​យ៉ាង​ច្បាស់​រួច​ហើយ ជា​ពិសេសគឺ​ក្នុង​ចំណោម​យុវជន​។ ពួកគេ​​ចង់​ប្រាប់​​ថា ខ្លួនមិន​ចូល​ចិត្ត​ស្ថាន​ភាពសព្វ​ថ្ងៃ​​ទេ។ យុទ្ធ​នា​ការ​ឃោសនា​បោះ​ឆ្នោត​បាន​ស្តែង​ឲ្យ​ឃើញ​ពី​បំណង​ប្រាថ្នាឲ្យ​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្តូ​រ​ថ្មី។​​អ្នក​​មិន​អាច​ដឹក​នាំ​ប្រទេសដូច​​មុន​ពេល​​បោះ​ឆ្នោត​បាន​ឡើយ​ បើ​មិន​ដូច្នោះ​ទេអ្នក​ដើរ​មិន​ទាន់​សង្គម​ទេ​” ៕

ប្រែ​​​សម្រួល​​​ដោយ​​ តែម សុខុម    ​​

 

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស