អ្នកដែលចង់ដឹងថា តើលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី ដែលជាគូប្រជែងនយោបាយរបស់លោកកំពុងសម្លឹងរកប្រទេសណាមួយសម្រាប់ការគាំទ្រ នៅពេលដែលលោកទាំងពីរអះអាងពីជ័យជម្នះក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីខែមុននោះត្រូវគិតតែពីឯកអគ្គរដ្ឋទូត ដែលភាគីនីមួយៗបានជួបកាលពីសប្ដាហ៍មុនប៉ុណ្ណោះបានហើយ។
ពីរថ្ងៃបន្ទាប់ពីរការបោះឆ្នោត ដែលលទ្ធផលក្រៅផ្លូវការបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរបស់លោកទទួលបានការគាំទ្រច្រើននោះ លោក សម រង្ស៊ី បានចូលជួបឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក គឺលោក វីលៀម ថត ជាលើកដំបូងក្រោយពីការបោះឆ្នោត។ លោក ហ៊ុន សែន ដែលគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកអះអាងភ្លាមៗពីជ័យជម្នះបន្ដិចបន្តួចលើគណបក្សប្រឆាំងនោះ ពីរថ្ងៃក្រោយមកបានជួបឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាឡឺម៉ង់ និង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនជាលើកដំបូង។
លោក ខាល ថេយ័រ អ្នកជំនាញប្រចាំអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅបណ្ឌិតសភាកងកម្លាំងការពារជាតិអូស្ត្រាលី នៅទីក្រុងកង់បេរ៉ា បានមានប្រសាសន៍ថា ដោយមិនមានដំណោះស្រាយភ្លាមៗចំពោះជម្លោះនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ហើយភាគីនីមួយៗអះអាងពីជ័យជម្នះរៀងៗខ្លួននោះ លោកទាំងពីរកំពុងស្វះស្វែងរកការគាំទ្រពីសម្ព័ន្ធមិត្តធំៗរបស់ខ្លួន។
លោក ថេយ័រ បានមានប្រសាសន៍ថា“ ទី១ ហ៊ុន សែន នឹងបន្តស្វែងរកការគាំទ្រពីចិន។ ទី២ ហ៊ុន សែន កំពុងផ្ដល់សញ្ញាមួយដល់អ្នករិះគន់លោកទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេសថា ពួកគេអាចគាបសង្កត់លោកចំពោះអ្វីដែលពួកគេចង់បានពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោតនេះ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការគាំទ្រពីចិន”។
លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើប្រាស់ជំនួបរបស់លោកជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន លោក ប៊ូ ជាំងគួ (Bu Jianguo) ដើម្បីអះអាងថា គណបក្សរបស់លោកនៅតែអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីបានទោះបីជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិព្យាយាមធ្វើពហិការមិនចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងរបស់រដ្ឋសភាក៏ដោយ ប៉ុន្តែការអះអាងបែបនេះផ្ទុយពីការអះអាងរបស់គណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកជំនាញច្បាប់មួយចំនួន។
ចំណែកឯនៅក្នុងខេត្តកណ្ដាលកាលពីថ្ងៃសុក្រ នៅក្នុងការថ្លែងសុន្ទរកថាជាសាធារណៈលើកទី២ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតមក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសផ្សេងៗទៀត ដូចជាប្រទេសចិន រីករាយនឹងចូលមកជួយ ប្រសិនបើទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដកជំនួយរបស់ខ្លួន ដូចដែលសមាជិកសភាអាមេរិកមួយចំនួនកំពុងស្នើឡើង ប្រសិនបើមានការសម្រេចជាចុងក្រោយថា ការបោះឆ្នោតនេះមិនសេរី និងយុត្តិធម៌មែននោះ។
លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍សំដៅដល់សមាជិកសភាអាមេរិក ដែលបានអំពាវនាវឲ្យមានការបង្កកមូលនិធិ នៅមុនពេលក្រើនរំឭកពួកគេពីរថយន្តយោធាដែលក្រុងប៉េកាំងបានបរិច្ចាគកាលពីឆ្នាំ២០១០ បន្ទាប់ពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន លុបចោលការបរិច្ចាគរថយន្តស្រដៀងគ្នានេះដោយសារកង្វល់ពីសិទ្ធិមនុស្សថា “ ប្រសិនបើអស់លោកក្លាហាន ផ្ដាច់ជំនួយតែម្ដងទៅ” ។
ប្រទេសចិនដែលមិនមានការបោះឆ្នោតទូទៅ គឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដំបូងគេដែលអបអរសាទរលោក ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនប្រកាសពីជ័យជម្នះរបស់ខ្លួន។ ប្រទេសបង់ក្លាដែស ភូមា ហុងគ្រី និងវៀតណាម ក៏បានអបអរសាទរផងដែរ។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានចំណាយពេលពីរបីឆ្នាំមកហើយដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកសភាអាមេរិក និងសមាជិកសភាអឺរ៉ុបនោះ កំពុងសម្លឹងមើលទៅលោកខាងលិច។
លោក ថេយ័រ បានមានប្រសាសន៍ថា “ សម រង្ស៊ី នឹងបន្តស្វែងរកការគាំទ្រពីអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ចំពោះការចោទប្រកាន់របស់លោកដែលថា ការបោះឆ្នោតនេះមិនសេរី និងយុត្តិធម៌។ ជំនួបរបស់លោកជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក គឺជាសញ្ញាមួយបង្ហាញថា សម រង្ស៊ី ក៏មានមិត្តភក្ដិខាងក្រៅដែលជាមហាអំណាចដែរ។ អាមេរិក តាមរយៈលោកស្រី ហ៊ីលឡារី គ្លីនតុន អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានព្រមានកម្ពុជារួចហើយចំពោះការពឹងផ្អែកច្រើនពេកទៅលើប្រទេសចិន”។
តែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានសម្ដែងកង្វល់អំពីសេចក្ដីរាយការណ៍ពីភាពមិនប្រក្រតីនៅថ្ងៃបោះឆ្នោត ហើយបានអំពាវនាវឲ្យមានការស៊ើបអង្កេត “ ដោយហ្មត់ចត់ និងមានតម្លាភាព” ។
ទោះបីជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកម្នាក់បានលើកឡើងថា អាមេរិកមិនគាំទ្រការទាមទាររបស់គណបក្សប្រឆាំងឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលនេះហាក់ដូចជាគាំទ្រដែរ។ មួយថ្ងៃក្រោយមកក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយប្រាប់បេសកកម្មការទូតទាំងអស់កុំឲ្យជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសមិនឲ្យគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង។
ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតនេះមក លោក សម រង្ស៊ី បាននិយាយទាំងអស់ពីបញ្ហាត្រឹមត្រូវអំពីប្រទេសចិន ដោយគាំទ្រគោលនយោបាយចិនតែមួយ និងការទាមទារសិទ្ធិកាន់កាប់របស់ចិនលើកោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ទោះជាយ៉ាងណានៅពេលធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានទទួលការគាំទ្រច្រើនពីប្រជាជន ដោយការមិនទទួលស្គាល់គម្រោងរុករករ៉ែ និងកសិឧស្សាហកម្មដែលក្រុងប៉េកាំងវិនិយោគយ៉ាងច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ដើម្បីការពារវិនិយោគទុនទាំងនោះ និងដើម្បីជៀសវាងពីអស្ថិរភាពដោយសារការផ្លាស់ប្ដូរនយោបាយនោះ លោក ថេយ័រ បានលើកឡើងថា ក្រុងប៉េកាំង នឹងនៅតែគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ជាលក្ខណៈឯកជន ប្រទេសចិននឹងព្រួយបារម្ភចំពោះការ កើនឡើងប្រជាប្រិយភាពរបស់គណបក្សប្រឆាំង ពីព្រោះគណបក្សប្រឆាំងទំនងជានឹងរិះគន់ប្រទេសចិន។ ប្រទេសចិនក៏ព្រួយបារម្ភផងដែរអំពីអស្ថិរភាពណាមួយដែលអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋចិន ឬវិនិយោគទុនចិននៅប្រទេសចិន។ ជាលក្ខណៈឯកជនដែរ ប្រទេសចិននឹងផ្ដល់ការគាំទ្រណាដែលចាំបាច់ ដើម្បីជួយអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួននៅក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា”។
លោក អៀន ស្តរី (Ian Story) មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រចាំប្រទេសសិង្ហបុរី បានមានប្រសាសន៍ថា អ្វីដែលចិនចង់បានបំផុតពីការបោះឆ្នោត គឺស្ថានភាពនៅស្ថិតស្ថេរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា សម្រាប់ពេលនេះ នោះនៅតែមានន័យថា ជាការគាំទ្រលោក ហ៊ុន សែន ដដែល។
លោក ស្តរី បានមានប្រសាសន៍ថា “ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧មក ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីបានប្រសើរឡើងច្រើន ហើយផលប្រយោជន៍នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិន បានរីកចម្រើនដោយសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ដូច្នេះហើយក្រុងប៉េកាំងមានការពេញចិត្តចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះព្រោះវាផ្ដល់នូវនិរន្តរភាព”។
លោកបានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ មានការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងក្រុងប៉េកាំង នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ដរាបណា ហ៊ុន សែន នៅតែមានអំណាច ចិននៅតែមានប្រៀបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី នៅតែអះអាងពីជ័យជម្នះរៀងៗខ្លួន។ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលមជ្ឈដ្ឋានទូទៅចាត់ទុកថា លម្អៀងទៅរកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ នឹងមិនប្រកាសលទ្ធផលផ្លូវការទេរហូតដល់ពាក់កណ្ដាលខែនេះ។
ដោយនៅមានបញ្ហាជាច្រើនដែលត្រូវដោះស្រាយនោះ លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ បានយល់ស្របថា គ្មានអ្វីច្បាស់លាស់ទេចំពោះប្រទេសទាំង ពីរដែលលោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី បានចូលជួបជាលើកដំបូងនោះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ពួកគាត់កំពុងស្វែងរកការគាំទ្ររៀងៗខ្លួនពីមហាអំណាចទាំងពីរនេះ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ខណៈដែលលោក ហ៊ុន សែន ងាកទៅរកក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីបញ្ជាក់ឡើងវិញពីការគាំទ្រនោះ លោក សម រង្ស៊ី អាចអរគុណក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ចំពោះការបន្តដាក់សម្ពាធឲ្យលោកបានវិលត្រឡប់ពីបរទេសវិញដោយសុវត្ថិភាពនៅមុនការបោះឆ្នោតបន្តិច បន្ទាប់ពីលោកបានគេចវេះការផ្ដន្ទាទោសដែលមជ្ឈដ្ឋានទូទៅជឿថា ជារឿងនយោបាយនោះ។
ប៉ុន្តែលោក ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា ជម្លោះក្រោយការបោះឆ្នោតអាស្រ័យលើកត្តាក្នុងស្រុកច្រើនជាង ជាពិសេសថា តើលោក សម រង្ស៊ី ប្រមូលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ឲ្យបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រឆាំងដោយវិធីណា និងនៅពេលណា ព្រោះការបោះឆ្នោតនេះធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការតស៊ូផ្នែកនយោបាយដ៏ស្វិតស្វាញបំផុតក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា មិនថាចិន និងអាមេរិក ដើរតួនាទីអ្វីនោះទេ “ កត្តាធំបំផុតគឺការគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី នៅទូទាំងប្រទេស ហើយប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនប្រឆាំងនឹងគណបក្សកាន់អំណាច៕
ប្រែសម្រួលដោយ មូល គឹមហឿន