សិស្សវិទ្យាល័យបានចាប់ផ្ដើមការប្រឡងយកសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិកាលពីម្សិលមិញ ដោយសិស្សជាច្រើនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញបានឲ្យដឹងថា ខ្លួនមានលទ្ធភាពលួចចម្លងតាមរយៈការសូកប៉ាន់អនុរក្ស ដើម្បីយកក្រដាសចម្លើយចូលក្នុងបន្ទប់ប្រឡង។
យុវសិស្សឈ្មោះ សាង ដែលប្រឡងនៅមណ្ឌលវិទ្យាល័យបឹងត្របែក និងដែលសុំមិនប្រាប់នាមត្រកូលដើម្បីលាក់បាំងអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួននោះ បាននិយាយថា “ ខ្ញុំបានឲ្យ៥ដុល្លារ ទៅអនុរក្សដើម្បីឲ្យពួកគាត់ឲ្យខ្ញុំលួចមើលក្រដាសចម្លើយ”។
នាងបានបន្តថា “ ព្រុយយ៉ុងរបស់ខ្ញុំមានចម្លើយត្រូវ ប៉ុន្តែបង់លេខខុស។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគ្រាន់តែរើសចម្លើយឲ្យត្រូវនឹងសំណួរទៅគឺជាការស្រេច”។ សិស្សម្នាក់ទៀតដែលប្រឡងនៅសាលានេះដែរ និងដែលសុំមិនឲ្យបញ្ចេញឈ្មោះបានឲ្យដឹងថា លោកគ្រូ អ្នកគ្រូដែលបានទទួលសំណូក បានអនុញ្ញាតឲ្យសិស្សលួចចម្លងតាមចិត្ត កុំឲ្យតែពួកគេបើកចំហពេក។
យុវសិស្សរូបនេះបាននិយាយថា “ ខ្ញុំបានឲ្យគ្រូ៥ដុល្លារ ដើម្បីបើកព្រុយយ៉ុងមើល។ ពួកគាត់ក៏អនុញ្ញាតឲ្យសិស្សដទៃទៀតប្រើទូរស័ព្ទដៃដើម្បីលួចចម្លងដែរ។ ប៉ុន្តែយើងត្រូវទុកព្រុយយ៉ុងនៅក្នុងកាបូបរបស់យើង ដើម្បីកុំឲ្យអនុរក្សឃើញ”។
យុវសិស្សឈ្មោះ រ៉ន អាយុ១៨ឆ្នាំ ដែលប្រាប់តែនាមខ្លួន និងដែលមានឈ្មោះប្រឡងនៅមណ្ឌលវិទ្យាល័យ ប៊ុន រ៉ានី ផ្សារដើមថ្កូវ បាននិយាយថា ការព្យាយាមរបស់សមត្ថកិច្ចក្នុងការទប់ស្កាត់ការលួចចម្លងនៅមណ្ឌលប្រឡងនេះ គឺមិនបានជោគជ័យទេ។
យុវសិស្សរូបនេះបាននិយាយថា “ មាននគរបាល និងគ្រូៗនៅរបងខាងមុខដើម្បីពិនិត្យមើលក្រែងលោមានបេក្ខជនណាយកព្រុយយ៉ុង ឬទូរស័ព្ទមកតាមខ្លួន។ គ្រូៗក៏ឆែកពួកយើងពេលចូលក្នុងបន្ទប់ប្រឡងដែរ”។ ប៉ុន្តែអនុរក្សមួយចំនួនបានអនុញ្ញាតឲ្យមានការលួចចម្លង ក្នុងនោះរួមមានទាំងការផ្ដល់សញ្ញាឲ្យបេក្ខជនដឹងខ្លួន មុនពេលអ្នកត្រួតពិនិត្យអគារដើរសំដៅមកបន្ទប់ប្រឡងផងដែរ។ យុវសិស្សរូបនេះបានបន្តថា “ ខ្ញុំបានទិញព្រុយយ៉ុងជាមួយមិត្តភក្ដិនៅល្ងាចមុនថ្ងៃប្រឡង។ [ចម្លើយសម្រាប់] វិញ្ញាសាទាំងពីរដែលខ្ញុំត្រូវប្រឡងថ្ងៃនេះ គឺវិញ្ញាសាគីមីវិទ្យា និងជីវវិទ្យា បានបែកធ្លាយទាំងស្រុង”។
វាគឺជារឿងធម្មតាទៅហើយដែលហាងថតចម្លងក្បែរសាលារៀននានាលក់វិញ្ញាសារាប់មិនអស់ឲ្យសិស្សមុនពេលប្រឡង។ សិស្សថ្នាក់ទី១២ជិត១០៨.០០៣នាក់ ត្រូវប្រឡងយកសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិក្នុងសប្ដាហ៍នេះ។ ការប្រឡងជាប់គឺជារឿងចាំបាច់ណាស់សម្រាប់ការបញ្ចប់ថ្នាក់វិទ្យាល័យ ហើយលទ្ធផលនៃការប្រឡងគឺជាកត្តាសំខាន់មួយសម្រាប់ការបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។
លោក អ៊ឹម សិទ្ធី រដ្ឋមន្ត្រីនៃក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានធ្វើការបដិសេធកាលពីម្សិលមិញថា គ្មានការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាទេ ដោយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងមានវិធានការច្បាស់លាស់ក្នុងការផ្ដល់បរិយាកាសប្រឡងដោយយុត្តិធម៌សម្រាប់សិស្សគ្រប់គ្នា។ គ្មានការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាទេ”។
លោក កែម ឡី អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្រុមពិគ្រោះយោបល់ជាន់ខ្ពស់ (Advanced Research Consultant Team) ដែលជាក្រុមពិគ្រោះយោបល់ បានឲ្យដឹងថាលទ្ធផលនៃការវិភាគដំណើរការប្រឡងដែលលោកបានជួយធ្វើក្នុងឆ្នាំនេះបង្ហាញថា បញ្ហាលួចចម្លងគឺបង្កឡើងដោយសាររាលដាលតគ្នាផង និងដោយសារសិស្សខ្លួនឯងផង។
លោកបានថ្លែងថា “ សិស្សចំនួន៦៦,៩ភាគរយ បានឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានឲ្យប្រាក់ទៅអនុរក្ស។ ក្នុងចំណោមករណីទាំងនោះ ៩២ភាគរយគឺបេក្ខជនជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមសូកប៉ាន់គ្រូដោយខ្លួនឯង។ការ សិក្សាដដែលនេះបង្ហាញថា សិស្សតិចជាង១ភាគ៥ ដែលត្រូវបានស្ទង់មតិចាត់ទុកការប្រឡងថា “ មិនយុត្តិធម៌”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភួន ច័ន្ទសេរីវុធ