លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបានស្នើឲ្យលោក បាន គីមូន (Ban Ki-moon) អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍មកឃ្លាំមើលការស៊ើបអង្កេតរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប.)អំពីភាពមិនប្រក្រតីនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា។
យោងតាមលិខិតចុះថ្ងៃទី៥ខែសីហាដែលបានចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញនោះ លោក សម រង្ស៊ី បានលើកឡើងពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ដើម្បីជំរុញឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិចូលរួមក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេត ហើយបានមានប្រសាសន៍ថា ការមិនបានធ្វើដូចនេះគឺជាការបំពានកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំ១៩៩១ដែលបានបង្កើតផែនទីបង្ហាញផ្លូវសម្រាប់សន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី បានលើកឡើងនៅក្នុងលិខិតរបស់លោកថា “ យើងជឿថា ភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើននៅក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតនេះ ធ្វើឲ្យមានលទ្ធផលដែលមិនឆ្លុះបញ្ចាំងត្រឹមត្រូវពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ”។ លោកបានបន្ថែមថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសតម្រូវឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ និងប្រទេសកម្ពុជាធានាឲ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ “សេរី និងពហុបក្ស ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ប្រសិនបើការបោះឆ្នោតមិនសេរី និងយុត្តិធម៌ នោះព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិកំពុងតែរំលោភកិច្ចព្រមព្រៀងនេះហើយ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “អំឡុងពេលជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្នើឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិធ្វើតាមស្មារតី និងខ្លឹមសាររបស់កិច្ច ព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ហើយមានវត្តមានក្នុងនាមជាអ្នកសង្កេត ការណ៍លើការស៊ើបអង្កេត”។
លោក ហ្វីលីព សេន (Philip Sen) មន្ត្រីទំនាក់ទំនងអង្គការសហប្រជាជាតិបានអះអាងកាលពីម្សិលមិញថា លិខិតនេះត្រូវបានបញ្ជូនទៅលោក បាន គីមូន ហើយ ប៉ុន្តែថា មិនទាន់មានការឆ្លើយតបនៅឡើយទេ។ នកនាំពាក្យលោក បាន គីមូន ប្រចាំបុរីញូវយ៉កមិនបានឆ្លើយតបភ្លាមៗចំពោះសំណើសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយឡើយ។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលបច្ចុប្បន្ននេះស្ថិតនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីចូលរួមពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍កូនស្រីរបស់លោកនោះ ក៏បានសរសេរនៅក្នុងបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីរសៀលម្សិលមិញផងដែរថា លោកមាន គម្រោងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីស្នាក់ការអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការបោះឆ្នោតនេះ។
លិខិតនេះមានខ្លឹមសារថា “ លោក សម រង្ស៊ី មានគម្រោងទៅជួបមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅក្នុងបុរីញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិកនៅដើមសប្តាហ៍ក្រោយ ដើម្បីពិភាក្សាពីបញ្ហាមិនប្រក្រតីក្នុងការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសកម្ពុជា”។ ក្រុមសមាជិកសភាគ ណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានច្រានចោលការចូលរួមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងការស៊ើបអង្កេតពីភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេសអធិបតេយ្យ ហើយថា ប្រទេសកម្ពុជាមាន “ ភាពចាស់ទុំគ្រប់គ្រាន់” ក្នុងការធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយមិនចាំបាច់មានអង្គការសហប្រជាជាតិឡើយ។
ប៉ុន្តែ អ្នករិះគន់ គ.ជ.ប. លើកឡើងថា ស្ថាប័ននេះលម្អៀងទៅរកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាច ហើយមិនអាចជឿទុកចិត្តថា ធ្វើការងារនេះដោយឯករាជ្យនោះឡើយ។ គ.ជ.ប.នឹងធ្វើការស៊ើបអង្កេតករណីនេះដោយខ្លួនឯងតាមរយៈការបង្កើតអនុគណៈកម្មាធិការដែលមានសមាជិកបីរូបដើម្បីស៊ើបអង្កេតអំពីភាពមិនប្រក្រតីពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោតនេះ។
លោក ឈាង វុន សមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាបានមានប្រសាសន៍ថា លិខិត របស់ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិផ្ញើជូនអង្គការសហប្រជាជាតិគឺផ្ទុយនឹងព្រះរាជតម្រិះរបស់ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ដែលកាលពីថ្ងៃពុធ ទ្រង់បានមានបន្ទូលអំពាវនាវឲ្យគណបក្សទំាងពីរស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។
លោក ឈាង វុន បានមានប្រសាសន៍ថា “ ទង្វើ [របស់លោក សម រង្ស៊ី] កំពុងតែធ្វើឲ្យព្រះមហាក្សត្រ និងប្រទេសកម្ពុជាបាក់មុខ។ ទង្វើនេះ គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនមែនសម្រាប់មុខមាត់របស់ប្រទេសជាតិឡើយ”។
ប៉ុន្តែ លោក គល់ បញ្ញា នាយកគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌បានមានប្រសាសន៍ថា អង្គការសហប្រជាជាតិមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការស៊ើបអង្កេតប្រកបដោយទំនុកចិត្ត។លោក គល់ បញ្ញា បានមានប្រសាសន៍ថា “ ឥឡូវនេះ ប្រជាពលរដ្ឋគ្មានជំនឿចិត្តលើ គ.ជ.ប. និងអាជ្ញាធរឡើយ ដូច្នេះពួកគាត់ត្រូវការស្ថាប័នឯករាជ្យមួយដើម្បីដោះស្រាយពាក្យបណ្តឹងនេះ”៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Dene-Hern Chen)
ប្រែសម្រួលដោយ សោម សារុន