ប្រសិនបើការដាក់ពង្រាយរថពាសដែកនៅរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ គឺធ្វើឡើងក្នុងបំណងបំភិតបំភ័យប្រជាជនក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលកំពុងមានភាពចម្រូងចម្រាសមែននោះវាមានប្រសិទ្ធភាពដូចការគ្រោងទុកហើយ។
រថពាសដែកចំនួនប្រាំមួយគ្រឿង បានបង្ហាញវត្តមាននៅសង្កាត់សំរោង ក្នុងខណ្ឌសែនសុខកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ ហើយនៅថ្ងៃម្សិលមិញនេះ ប្រជាជននៅតំបន់នោះបាននិយាយថា ខ្លួនកំពុងមានការងឿងឆ្ងល់ និងមានការភ័យខ្លាចចំពោះវត្តមានយោធានៅទីនោះ ហើយថែមទាំងនិយាយថា ខ្លួនបានចាប់ផ្តើមនាំគ្នាទិញអង្ករស្តុកទុក រហូតបណ្តាលឲ្យអង្ករឡើងថ្លៃទៀតផង។
វត្តច័ន្ទបុរីវង្ស មានទីតាំងស្ថិតនៅលើដីទំនេរយ៉ាងធំមួយនៅលើផ្លូវស្ងាត់ជ្រងំជាប់ផ្លូវជាតិលេខ៥។ វត្តនេះមានព្រះសង្ឃគង់នៅ៦៥អង្គ។ គឺនៅទីនេះហើយដែលរថពាសដែកបំពាក់កាំភ្លើងយន្តបានបង្ហាញវត្តមានកាលពីរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយបានធ្វើឲ្យប្រជាជនមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង។ នេះគឺជាលើកទី១ហើយក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍នេះ ដែលរថពាសដែកត្រូវបានដាក់ពង្រាយនៅទីកន្លែងដែលមិនមែនជាព្រំដែនថៃ។
លោក ណក់ រ៉ា អាយុ៤២ឆ្នាំ ដែលកំពុងជួយកសាងសមិទ្ធផលថ្មីមួយនៅក្នុងវត្តនេះបាននិយាយថា “ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចព្រោះវាហួសពីការរំពឹងរបស់ខ្ញុំ”។ ណេរ រ៉ា សុភ័ណ ព្រះជន្ម១៩ព្រះវស្សា បានមានសង្ឃដីកាថា ព្រះអង្គក៏មានការភ័យខ្លាចដែរ ព្រោះព្រះអង្គគិតមិនដល់ដូចគ្នាថា នឹងមានវត្តមានរថពាសដែកនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា “អាត្មាមានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចពេលឃើញរថពាសដែកទាំងនោះបើកចូលក្នុងវត្ត។ អាត្មាមិនដែលឃើញរថក្រោះមួយគ្រឿងណានៅក្នុងវត្តទេតាំងពីដើមមក។ វាគួរតែនៅព្រំដែន។ វាធ្វើឲ្យប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសនេះព្រួយបារម្ភពេលបានឃើញរថក្រោះបើកបរនៅក្នុងក្រុង។ វាពាក់ព័ន្ធជាមួយការបោះឆ្នោត ហើយត្រូវគេយកមកប្រើ ដើម្បីបំភិតបំភ័យប្រជាជន”។
សាមណេរ រ៉ា សុភ័ណ បានឲ្យដឹងថា ការទុករថពាសដែកនៅក្នុងបរិវេណវត្តនេះ គឺបានទទួលការអនុញ្ញតពីព្រះចៅអធិការវត្តដែលមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេកាលពីថ្ងៃសុក្រ ហើយចំណែកកងទ័ពវិញបានចាកចេញពីវត្តនេះនៅម៉ោងប្រហែល១១យប់ឆ្ពោះទៅរាជធានីភ្នំពេញ។ សាមណេរអង្គនេះបានមានសង្ឃដីកាថា “ ប្រសិនបើពួកគេបើករថក្រោះចូលក្រុងនៅពេលថ្ងៃ ប្រជាជនប្រាកដជានឹងមានការភ័យខ្លាច ដូច្នេះពួកគេក៏បានចាកចេញនៅពេលយប់វិញ។នៅក្នុងរាជធានី គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួលសន្លឹកឆ្នោតជាច្រើន ហើយគណបក្សប្រជាជនបានចាញ់ ដូច្នេះពួកគេយករថក្រោះមក ដើម្បីបំភ័យអ្នកបោះឆ្នោត។ នេះមិនមែនជារឿងល្អទេ”។
មន្ត្រីយោធាបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការដាក់ពង្រាយរថពាសដែកនេះឡើយកាលពីថ្ងៃសុក្រ ហើយក៏គ្មានការបញ្ជាក់ថា តើរថពាសដែកទាំងនេះត្រូវបានគេយកទៅទុកនៅទីណាដែរ បន្ទាប់ពីបានបើកឆ្ពោះមករាជធានីភ្នំពេញនោះ។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី ផែន សុធី នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ បានបដិសេធថា ពុំមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធរវាងការដាក់ពង្រាយរថពាសដែកមកពីព្រំដែនថៃ និងលទ្ធផលចម្រូងចម្រាសនៃការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដាទេ ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា រថពាសដែកទាំងនោះគឺត្រូវបានប្រមូលយកមករាជធានីភ្នំពេញ ដោយសារវាត្រូវការការជួសជុលជាចាំបាច់។
ប៉ុន្តែ រូបភាពដែលត្រូវបានបង្ហោះតាមហ្វេសប៊ុក ក៏មានបង្ហាញពីវត្តមាននៃរថពាសដែកទាំងនេះតាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៦ក្នុងស្រុកបាធាយ ខេត្តកំពង់ចាម កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដែរ។រូបភាពវីដេអូដែលត្រូវបានបង្ហោះតាមរយៈគេហទំព័រភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងសង្គមកាលពីថ្ងៃសុក្រនេះ ក៏មានបង្ហាញពីរថយន្តយោធាធុនធំដែលធ្វើដំណើរឆ្ពោះ មករាជធានីភ្នំពេញ និងក្បួនរថយន្តយោធាដែលគ្របខាងលើជិតផងដែរ។ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានបញ្ជាក់កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា ការដាក់ពង្រាយរថពាសដែកនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងបញ្ចៀសចលាចលសង្គមនៅក្រោយពេលបោះឆ្នោត។
នៅក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអះអាងថា ខ្លួនជាអ្នកទទួលជ័យជម្នះ ដោយទទួលបាន៦៨អាសនៈទល់នឹង៥៥អាសនៈរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានច្រានចោលការអះអាងនេះ ដោយបានលើកឡើងថា តាមការគណនារបស់ខ្លួន គួបផ្សំជាមួយនឹងពាក្យបណ្តឹងអំពីភាពមិនប្រក្រតីយ៉ាងច្រើននោះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទើបជាអ្នកទទួលបានជ័យជម្នះ ដោយមានយ៉ាងតិច៦៣អាសនៈ។
អ្នកស្រី ស្រេង ឈី អាយុ៥៦ឆ្នាំ ដែលរស់នៅក្បែរវត្តក្នុងខណ្ឌសែនសុខនោះ មិនជឿថា អាជ្ញាធរទុកផលប្រយោជន៍ប្រជាជនជាធំទេ ហើយបាននិយាយថា អ្នកស្រីមានអារម្មណ៍ភ័យតក់ស្លុតណាស់ពេលរថពាសដែកទាំងនោះមកដល់រាជធានីភ្នំពេញ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ ប្រសិនបើមានសង្គ្រាមមែន ខ្ញុំមិនដឹងថា ត្រូវទៅណាទេ។ ប្រជាជននៅក្នុងភូមិរបស់ខ្ញុំចង់ដឹងថា តើពួកគេមានចេតនាល្អ ឬអាក្រក់។ ខ្ញុំខានឃើញរថក្រោះជាយូរហើយ។ គ្រប់គ្នានៅទីនេះកំពុងតែត្រៀមអង្ករ និងអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងប្រៀបដូចជាស្រុកជិតកើតមានសង្គ្រាមអ៊ីចឹង”។
អ្នកលក់ដូរម្នាក់នៅតាមផ្លូវជាតិលេខ៥បានឲ្យដឹងថា តម្លៃអង្ករបានកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់នេះចាប់តាំងពីមានវត្តមានរថពាសដែកទាំងនោះមក ហើយថា ប្រជាជននៅក្នុងមូលដ្ឋានកំពុងមានការព្រួយបារម្ភខ្លាចកើតមានអំពើហិង្សា។ បុគ្គលិកស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈតេលាម្នាក់នៅតាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៥នេះបាននិយាយថា ខ្លួនបានឮពាក្យចចាមអារ៉ាមអំពីការដាក់ពង្រាយរថពាសដែកចំនួន១០គ្រឿងក្បែរស្ពានព្រែកលាប ប៉ុន្តែ ប្រជាជននៅក្នុងតំបន់នោះបានឲ្យដឹងថា ខ្លួនមិនបានឃើញរថពាសដែកមួយគ្រឿងណាទេ។
ទោះជាយ៉ាងណា របាំងលួសបន្លាត្រូវគេឃើញស្តុកទុកយ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងបរិវេណស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ។ ស្នងការនគរបាលរាជធានី លោក ប៉ែន រ័ត្ន បានឲ្យដឹងថា លោកក៏បានឃើញរូបភាពរបាំងលួសបន្លាទាំងនោះតាមអ៊ីនធើណិតដែរ ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា “ ខ្ញុំមិនអាចនិយាយបានទេ ព្រោះខ្ញុំខ្លាចធ្វើខុស”។
ក្នុងបរិវេណវត្តបុទុមកាលពីម្សិលមិញ តង់ពណ៌សចំនួនពីរដែលដំបូងឡើយត្រូវបានប្រើសម្រាប់ធ្វើជាការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ ឥឡូវនេះបានក្លាយជាកន្លែងឈរជើងរបស់បុរសក្នុងឯកសណ្ឋានយោធាប្រហែល២០នាក់ ដែលមានវត្តមាននៅទីនោះក្រោយការបោះឆ្នោតដើម្បីឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍ នេះបើយោងតាមអ្នករស់នៅទីនោះ ដែលបដិសេធមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។
បុរសម្នាក់ក្នុងចំណោមបុរសស្លៀកឯកសណ្ឋានយោធាបីនាក់ បានប្រាប់ថា “ យើងឈរជើងនៅទីនេះ” ដោយបានបដិសេធមិននិយាយអ្វីឲ្យលើសពីនេះទេ។ គិតរហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ការគំរាមពីអំពើហិង្សាគឺធ្វើឡើងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាខ្លួនឯងតែម្ខាងប៉ុណ្ណោះ។ បន្ទាប់ពីគណបក្សរបស់ខ្លួនបានឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានបាត់បង់អាសនៈសរុបចំនួន២២ក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី ២៨ កក្កដានោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដំបូងឡើយហាក់ដូចជាបានបង្ហាញពីជំហរសម្របសម្រួល ដែរ តែក្រោយមកបានព្រមានជាថ្មីម្តងទៀតអំពីចលាចលសង្គមធ្ងន់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងហ៊ានធ្វើមហាបាតុកម្មដូចការព្រមានមែន។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានជំរុញប្រជាជនដែលព្រួយបារម្ភអំពីការប្រមូលផ្តុំយោធា ឲ្យធ្វើចិត្តឲ្យស្ងប់ ហើយបានលើកឡើងថា គណបក្សនេះកំពុងប្រឹងអស់លទ្ធភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើចិត្តឲ្យស្ងប់។ យើងកំពុងតែព្យាយាមអស់ពីលទ្ធភាពនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី។ យើងសុំធានាចំពោះមុខប្រជាពលរដ្ឋថា យើងគឺជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ហើយមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះអ្វីដែលកើតឡើង និងធានាឲ្យបានថា អ្វីៗដំណើរការដោយរលូន”។
សម្រាប់លោក ហេង ហិុន អាយុ៥២ឆ្នាំដែលចងចាំយ៉ាងច្បាស់អំពីរបបខ្មែរក្រហម និងរបប លន់ ណុល នោះ ការដាក់ពង្រាយរថពាសដែកនេះគឺជារឿងធំណាស់។ លោកបាននិយាយនៅវត្តក្នុងខណ្ឌសែនសុខនោះថា “ លើកចុងក្រោយដែលខ្ញុំបានឃើញរថក្រោះ គឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣។ មនុស្សក្នុងជំនាន់របស់ខ្ញុំខ្លាចសង្គ្រាមណាស់ ហើយខ្ញុំមិនចង់ឲ្យកូនៗរបស់ខ្ញុំឃើញសង្គ្រាមទេ។ គណបក្សទាំងពីរចាំបាច់ត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហារបស់ខ្លួនដោយសន្តិវិធី”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភួន ច័ន្ទសេរីវុធ