និយាយពីពាក្យ “ ខ្មែរក្រហម” គេទំនងជានឹកឃើញដល់រូបភាពនៃក្រុមមនុស្សប្រុស ស្រីដែលស្លៀកពាក់ខ្មៅ មុខមាំ ពាក់ស្បែកជើងកង់ឡាន ហើយនៅពីក្រោយរូបភាពនេះគឺការអត់ឃ្លាន និងការស្លាប់។
រូបភាពបែបនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីលក្ខណៈដ៏ឃោរឃៅយង់ឃ្នងនៃរបបនេះ ដែលបានដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាចាប់ពីថ្ងៃទី១៧ខែមេសាឆ្នាំ១៩៧៥ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ប៉ុន្តែ រូបថតថ្មីមួយចំនួនដែលបានផ្ដល់ឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាពីស្ត្រីម្នាក់មកពីស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់នោះ បានផ្ដល់នូវទស្សនមួយផ្សេងទៀត ឆ្លុះបញ្ចាំងពីជីវិតរបស់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ។
បថតថ្មីមួយដុំមានចំនួន៣៨សន្លឹកដែលត្រូវបានថតជាពណ៌ធម្មជាតិនោះបង្ហាញពីជីវិតរបស់អតីតប្រធានមន្ទីរពេទ្យខ្មែរក្រហម ប្រចាំតំបន់៤១ឈ្មោះ តូ សែម និងមិត្តភក្តិ ព្រមទាំងគ្រួសាររបស់គាត់។
ជាទូទៅរូបថតទាំងនេះបង្ហាញពីអារម្មណ៍រីករាយ។ រូបថតខ្លះបានបង្ហាញពីមនុស្សមួយក្រុមជួបជុំគ្នាយ៉ាងសប្បាយរីករាយនៅលើកន្ទេលដ៏វែងមួយដោយមានម្ហូបអាហារយ៉ាងត្រៀបត្រាមើលទៅដូចជាពិធីជប់លៀងមួយអ៊ីចឹង។ ឪពុកម្តាយបានថតរូបជាមួយកូនៗរបស់ខ្លួនដែលស្លៀកសម្លៀកបំពាក់យ៉ាងស្អាត។ ខ្លះសើចយ៉ាងសប្បាយ ហើយទំនាក់ទំនងគ្រួសារយ៉ាងរឹងមាំត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងតាមរយៈរូបថតទាំងនេះ។រូបថតខ្លះទៀតបានបង្ហាញពីបុរសមួយក្រុម ពាក់ស្បែកជើង លេងកីឡាវាយកូនបាល់ថតជាមួយមន្ត្រីខ្មែរក្រហមនៅក្នុងព្រៃ។ បុរសទាំងនោះត្រូវបានគេជឿថាជាក្រុមគណៈប្រតិភូចិន ប៉ុន្តែ រឿងនេះមិនទាន់មានការបញ្ជាក់ពីមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានៅឡើយទេ។
យោងតាមលោក ឆាំង យុ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា (DC-Cam) ឲ្យដឹងថាសារៈសំខាន់នៃរូបថតទាំងនេះគឺបង្ហាញពីជីវិតរីករាយរបស់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ដែលផ្ទុយគ្នាស្រឡះ នឹងជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់ ដែលត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យធ្វើការជាទម្ងន់នៅតាមវាលស្រែនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ឆាំង យុ មានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា “ពួកគេបំផ្លាញយើង ប៉ុន្តែ ពួកគេបម្រើគ្រួសាររបស់ពួកគេផ្ទាល់។ ពួកគេបង្ខំយើងឲ្យធ្វើការ ប៉ុន្តែពួកគេសម្រាក។ ពួកយើងអត់ឃ្លាន ប៉ុន្តែ ពួកគេមានអាហារបរិភោគ”។ លោកថ្លែងបន្តថា “ នេះជាអ្វីដែលបានបាត់បង់នៅរបបខ្មែរក្រហម។ នោះគឺជាការពិត។ យើងបានបាត់បង់លក្ខណៈជាមនុស្ស។ យើងបានរកឃើញពីភាពខ្មៅងងឹតនៃរបបខ្មែរក្រហម។ វាមិនមានន័យថា ឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានប្រព្រឹត្តក្នុងរបបនេះអាចលើកលែងទោសបានឡើយ ប៉ុន្តែ របបនេះបានពន្យល់យើងថា ពួកគេក៏ជាមនុស្សដែរ ប៉ុន្តែពួកគេស្អប់យើង ហើយខឹងយើង និងបានសម្លាប់យើង ហើយយើងមិនដឹងថាមកពីមូលហេតុអ្វីទេ? ដូច្នេះយើងត្រូវតែសួរពួកគេថាវាមកពីហេតុអ្វី?”។
ក្នុងចំណោមរូបថតដ៏មានតម្លៃចុងក្រោយបំផុតនេះ ដែលត្រូវបានផ្ដល់ឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានោះលោក ឡុង ដានី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីរបបខ្មែរក្រហម ឲ្យដឹងថា រូបថតមួយមិនដូចរូបថតផ្សេងៗទៀតទេនោះគឺ រូបថតរបស់ តា អាន ជាជនសង្ស័យក្នុងសំណុំរឿង០០៤ បុរសនេះមានមាឌតូចល្អិតឈរថតជាមួយកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមពីរនាក់ផ្សេងទៀតដែលគេមិនស្គាល់នៅខាងស្ដាំដៃរបស់គាត់។ ទឹកមុខរបស់គាត់ហាក់ដូចជាចង់ញញឹមអ៊ីចឹង។
ប្តីរបស់អ្នកស្រី សែម ជាបុរសម្នាក់ដែលគេហៅថា អ៊ុំ ស៊ីម នោះ គឺជាអនុប្រធានរបស់ តា អាន។ លោក ឆាំង យុ បានមានប្រសាសន៍ថា ព័ត៌មានទាំងនេះជួយឲ្យមានការស្វែងយល់បានច្រើនថែមទៀត។ ពេលចង្អុលទៅរូបថតមួយសន្លឹករបស់អ្នកស្រី សែម និងកូនៗរបស់គាត់មុនពេលបង្ហាញពីរូបថតរបស់ តា អាន ដែលជាជនជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋកម្ម ប៉ុន្តែ មិនទាន់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការនោះ លោក ឆាំង យុ មានប្រសាសន៍ថា “ នៅក្នុងរូបថតនេះ យើងអាចមើលឃើញថាវាជាគ្រួសារមួយ”។
លោក ឆាំង យុ បានថ្លែងអំពីរូបថតរបស់តា អាន ប៉ុន្តែ រូបថតមួយនេះបង្ហាញច្បាស់ ដូច្នេះហើយ វាអាចប្តូរទស្សនរបស់យើងអំពីរូបថតនេះ [នៅពេលយើងដឹងថា វាជារូបថតរបស់អ្នកណានោះ]។ដូច្នេះហើយ យើងបានដឹងថាគាត់គឺជាជនសង្ស័យម្នាក់ ហើយ បន្ទាប់ទៀតគឺប្តីរបស់អ្នកស្រី សែម ដែលជាអនុប្រធានរបស់គាត់។ ជាទូទៅយើងនឹងមានការចាប់អារម្មណ៍ចំពោះរូបថត តា អាន ជាងគេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឃិន ណៃ