កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានអំពាវនាវឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិដ៏ចម្រូងចម្រាស កាលពីខែមុនឡើងវិញ និងការបោះឆ្នោតឡើងវិញតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយចំនួនដោយសារមានភាពមិនប្រក្រតីច្រើន“ គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល” ដែលត្រូវបានរកឃើញដោយក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍របស់ខ្លួន។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាច និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសុទ្ធតែអះអាងរៀងៗខ្លួនថា ឈ្នះការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ដែលគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតផ្សេងទៀត អះអាងថា មានបញ្ហាច្រើន។
ការអះអាងថ្មីបំផុតរបស់អង្គការលីកាដូ ស្តីពីបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតតាមការិយាល័យបោះឆ្នោត ការគំរាមកំហែងអ្នកបោះឆ្នោត និងការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតគឺមិនមែនជារឿងថ្មីទេ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍របស់អង្គការនេះ បានផ្ដល់ឧទាហរណ៍ជាក់លាក់ នៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតជាង១០០កន្លែង ដែលអ្នកសង្កេតការណ៍របស់ខ្លួនបានទៅឃ្លាំមើលនៅថ្ងៃបោះឆ្នោត។
លោកស្រី ណាលី ពីឡូក (Naly Pilorge) នាយិកាអង្គការលីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងជឿថា មានបញ្ហាច្រើនពាក់ព័ន្ធបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត ជាពិសេសដោយផ្អែកទៅលើរបាយការណ៍កន្លងមកស្ដីពីឈ្មោះខ្មោច ការចុះឈ្មោះស្ទួន និងបញ្ហាស្រដៀងៗគ្នា ប៉ុន្តែរូបភាពនៃការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ដែលយើងបានឃើញនេះគឺមានច្រើនជាងនេះ”។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា “ការសង្កេតដែលកត់ត្រាលម្អិតនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីតម្រូវការឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ និងនីតិវិធីបន្ថែមទៀតមុនប្រកាសលទ្ធផលផ្លូវការ”។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយតម្លៃកន្លងមកលើការបោះឆ្នោតនេះ ភាពមិនប្រក្រតីភាគច្រើនដែលអ្នកសង្កេតការណ៍របស់អង្គការលីកាដូរកឃើញពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកបោះឆ្នោតមួយចំនួនដែលតាមសភាពជាក់ស្ដែងគួរតែត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែត្រូវបានបដិសេធ ហើយនៅក្នុងករណីជាច្រើនដោយសារឈ្មោះរបស់ពួកគេបានបាត់ពីបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតដោយគ្មានមូលហេតុ។
របាយាការណ៍នេះបានឲ្យដឹងថា នៅការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយនៅក្នុងខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ សាក្សីបានឃើញកូនប្រុសរបស់ប្រធានភូមិទម្លាក់សន្លឹកឆ្នោតច្រើនសន្លឹកចូលទៅក្នុងហឹបឆ្នោតដោយខ្លួនឯង ហើយគ្រូបង្រៀនម្នាក់បោះត្រាសន្លឹកឆ្នោតជាច្រើនសន្លឹកមុនពេលលាក់ទុកសន្លឹកឆ្នោតទាំងនេះ។
នៅការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយទៀតក្នុងស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល អង្គការលីកាដូ បានអះអាងថា អ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើនដែលមានឈ្មោះនៅលើបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ បានប្រាប់អ្នកសង្កេតការណ៍របស់ខ្លួនថា ពួកគេមិនដែលបោះឆ្នោតនៅក្នុងខេត្តនេះទេពីមុនមក ហើយពួកគេរស់នៅកន្លែងផ្សេង។
អ្នកបោះឆ្នោតមួយក្រុមទៀតនៅការិយាល័យបោះឆ្នោតដដែលហើយដែលមកពីខេត្តផ្សេងផងដែរនោះបាននិយាយថា ពួកគេត្រូវបាននិយោជករបស់ខ្លួននាំមកទីនេះ ពីព្រោះនិយោជកមិនអាចលៃលកបញ្ជូនពួកគេត្រឡប់ទៅផ្ទះបានទេ។ របាយការណ៍នេះស្នើឲ្យមានការពិនិត្យឡើងវិញឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងកែលម្អដំណើរការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការបោះឆ្នោតឡើងវិញនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយចំនួន និងការរាប់សំឡេងឆ្នោត ឡើងវិញតាមទម្រង់១១០២ ដែលដាក់ក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាពដោយចាប់ផ្ដើមពីខេត្តដែលមានការប្រកួតប្រជែងបំផុត។
របាយការណ៍ដដែលនេះមិនបានបញ្ជាក់ ឈ្មោះឬប្រាប់ចំនួនការិយាល័យជាក់លាក់ដែលគួរធ្វើការបោះឆ្នោតឡើងវិញ និងរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញនោះទេ។ លោក អំ សំអាត ប្រធានបច្ចេកទេសនៅអង្គការលីកាដូ បានស្នើឲ្យចាប់ផ្ដើមពីខេត្តកណ្ដាល ព្រៃវែង និងសៀមរាប។
យោងតាមលទ្ធផលបឋមរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបាន៦៨អាសនៈ ក្នុងចំណោមអាសនៈទាំង១២៣នៅក្នុងរដ្ឋសភា ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន៥៥អាសនៈ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រូវការតិចជាង២០០សំឡេងបន្ថែមទៀត នៅក្នុងខេត្តកណ្ដាល ដើម្បីទទួលបានមួយអាសនៈបន្ថែមទៀត។
អង្គការលីកាដូ បានឲ្យដឹងថា ខ្លួននឹងដាក់ជូនរបាយការណ៍ទៅ គ.ជ.ប. និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៅថ្ងៃនេះ។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប. បានអះអាងថា គណៈកម្មាធិការនេះអនុវត្តតាមច្បាប់បោះឆ្នោតរបស់ប្រទេសនេះ ប៉ុន្តែនឹងពិនិត្យមើលនៅពេលទទួលបានរបាយការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងនឹងពិនិត្យមើលរបាយការណ៍នេះ ដើម្បីឲ្យដឹងថា តើមានការលើកឡើងណាខ្លះដែលយើងគួរទទួលយក ហើយការលើកឡើងណាខ្លះដែលយើងគួរបដិសេធ”។
លោក ព្រហ្ម ញាណវិចិត្រ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មានប្រសាសន៍ថា ការបោះឆ្នោតឡើងវិញ គឺមិនអាចទៅរួចទេ។ លោកបានបន្ថែមថា “ការបោះឆ្នោតឡើងវិញអាចកើតមានក្នុងករណីមានគ្រោះធម្មជាតិ ដូចជាខ្យល់ព្យុះជាដើម ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតនេះបានដំណើរការទៅដោយរលូន។
ពាក់ព័ន្ធការអំពាវនាវរបស់អង្គការលីកាដូ ឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញ លោកបាននិយាយដោយមិនផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតថា “អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិស្នើ ប៉ុន្តែក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ នឹងធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងតាមនីតិវិធីរបស់ខ្លួន”។
តាមពិត ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានចាប់ផ្ដើមរាប់សំឡេងឆ្នោតតាមទម្រង់១១០២ ក្នុងខេត្តក្រចេះ ដែលរក្សាទុកក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ប៉ុន្តែកញ្ចប់ជាច្រើននៅក្នុងចំណោមនោះ ត្រូវបានគេរកឃើញថា បើករួចហើយ៕
ប្រែសម្រួលដោយ អ៊ូច សូនី