អង្គចៅក្រមបានចុះហត្ថលេខា លើគោលការណ៍ណែនាំថ្មី ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីដាក់បញ្ញតិ្ត លើការងាររបស់ព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងផ្នែកជាច្រើន ក្នុងនោះក៏មានសិទ្ធិរបស់អនីតិជននៅក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការផងដែរ។ លោក អ៊ុក សាវុធ ប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍បានចុះហត្ថលេខាលើគោលការណ៍ណែនាំ កាលពីថ្ងៃទី១ខែសីហា និងបានលើកឡើងពីប្រធានបទទាក់ទងនឹងអនីតិជនជាប់ពន្ធនាគារដែលមានការពាក់ព័ន្ធយ៉ាងច្រើននៅក្នុងវិធានថ្មីៗក្នុងគោលការណ៍នេះ។
គោលការណ៍ណែនាំនេះស្នើឲ្យមានការអនុវត្តច្បាស់ចូលជាធរមានរួច ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ជាងមុន និងបានអំពាវឲ្យព្រះរាជអាជ្ញា ចៅក្រម និងនាយកពន្ធនាគារនានា មានប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាមុន ដើម្បីកាត់បន្ថយចំនួនរឿងក្តីដែលមិនទាន់ដោះស្រាយនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
គោលការណ៍ទាំងនេះ ក៏បង្ហាញអនុសាសន៍ផងដែរថា សេចក្តីសម្រេចនានាគួរតែត្រូវបានចេញឲ្យលឿន តាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន បន្ទាប់ពីសាលក្រមត្រូវបានប្រកាស ហើយបែងចែកយ៉ាងត្រឹមត្រូវក្នុងចំណោមព្រះរាជអាជ្ញា មន្ត្រីពន្ធនាគារ និងសាលាឧទ្ធរណ៍។ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន រវាងមន្ត្រីតុលាការ ដើម្បីផ្តល់ឲ្យជនល្មើសជាកុមារនូវជម្រើសទោសផ្សេង ពីទោសសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ ក៏ត្រូវបានលើកឡើងផងដែរ។
លោក អ៊ុក សាវុធ បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរៀបចំដោយរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការ យូនីសេហ្វ (Unicef) ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាកុមារ នៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ថា “យើងចង់ឲ្យព្រះរាជអាជ្ញានៅតាមបណ្តាខេត្តក្រុងទាំងអស់ យល់អំពីសិទ្ធិកុមារ យល់អំពីកិច្ចការពារកុមារ និងយល់ថា យើងចាត់ទុកករណីកុមារជាករណីសំខាន់”។
អាយុនៃការទទួលខុសត្រូវចំពោះបទល្មើសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺ១៤ឆ្នាំក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេសនេះមិនមានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដាច់ដោយឡែកមួយសម្រាប់អនីតិជន ហើយជនល្មើសជាកុមារជារឿយៗ ត្រូវបានដាក់ពន្ធនាគារជាមួយមនុស្សពេញវ័យ។
អ្នកស្រី រ៉ាណា ហ្វ្លាវើ (Rana Flowers) តំណាងអង្គការយូនីសេហ្វ ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានលើកឡើងថា អំពើហិង្សា និងការឃុំខ្លួនកុមាររយៈពេលវែង មិនសមនឹងកើតឡើងនៅក្នុងពន្ធនាគារទេ។ អ្នកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមានកាតព្វកិច្ចត្រូវធ្វើការជាមួយគ្នា ដើម្បីការពារកុមារពីគ្រប់ទម្រង់នៃអំពើហិង្សា និងដើម្បីធានាថា ពិតជាមានការគោរពសិទ្ធិកុមារដែលជាបញ្ហាអាទិភាព និងបន្ទាន់មែន”។
អ្នកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ មានតែតាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នារបស់យើងប៉ុណ្ណោះ ដែលយើងអាចការពារ កុំឲ្យមានអំពើរំលោភបំពានបែបនេះ និងធ្វើឲ្យប្រាកដថា កុមារត្រូវបានការពារ និងផ្តល់ការគាំទ្រ ប្រសិនបើចាំបាច់”។ អ្នកស្រីមានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា ព្រះរាជអាជ្ញា ជារឿយៗ គឺជាមនុស្សដំបូងដែលអនីតិជនទៅទំនាក់ទំនងជាមួយ បន្ទាប់ពីពួកគេបានចូល ទៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។ អ្នកស្រី ហ្វ្លាវើ បានមានប្រសាសន៍បន្តថា ដូច្នេះ ព្រះរាជអាជ្ញា “ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងការធានាថា កុមារមិនត្រឡប់មកក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌វិញទេ ឬក៏ត្រូវបានការពារដោយប្រព័ន្ធយុត្ថិធម៌”។
យោងតាមតួលេខផ្តល់ដោយអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ បានបង្ហាញថា នៅក្នុងពន្ធនាគារចំនួន១៨ ដែលខ្លួនបានចុះអង្កេត មានអនីតិជនជាប់ទោស២០៦នាក់ និងអនីតិជន១៦២នាក់ ត្រូវបានដាក់ឲ្យស្ថិតក្នុងស្ថានភាពជាប់ឃុំត្រៀមផ្តន្ទាទោស។
លោក គុយ ប៊ុនសន អគ្គនាយកនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បានឲ្យដឹងថា នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា “មានអនីតិជន៤១២នាក់ ក្នុងនោះមាន១៩នាក់ជាក្មេងស្រី១២៧នាក់គឺជាជនត្រូវចោទ៧៥នាក់ជាជនជាប់ចោទ១៣២នាក់ជាពិរុទ្ធជន និង៧៨នាក់ជាទណ្ឌិត”។
អ្នកស្រី ហ្វ្លាវើ បានលើកឡើងថា អ្នកស្រីសង្ឃឹមថា នឹងបានឃើញចំនួនទាំងនេះថយចុះ បន្ទាប់ពីគោលកាណ៍ណែនាំថ្មីទាំងនេះត្រូវបានដាក់ចេញ។ អ្នកស្រីបានមាន ប្រសាសន៍ថា “យើងមានជំនឿថា ការឃុំខ្លួនកុមារដែលប្រព្រឹត្តខុសនឹងច្បាប់ នឹងធ្លាក់ចុះច្រើន បន្ទាប់ពីមានការអនុវត្តគោលការណ៍ណែនាំនេះ។ យើងជឿថាជម្រើសផ្សេងនៃការឃុំខ្លួននឹងកើនឡើង”។
លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍនា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានលើកឡើងថា តួនាទីរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា មានសារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លាំង និងគួរតែត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បី “ការពារប្រយោជន៍សាធារណៈ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ព្រះរាជអាជ្ញាត្រូវបានចាត់ទុកជាមនុស្សដែលផ្តល់ការចោទប្រកាន់ក្នុងបទល្មើស និងស្នើឲ្យតុលាការអនុវត្តការចោទប្រកាន់ជនសង្ស័យ”។ លោក វង្សវឌ្ឍនា បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ខ្ញុំបានស្នើឲ្យលោក លោកស្រី ដែលជាព្រះរាជអាជ្ញា ខិតខំប្រឹងធ្វើការបន្ថែមទៀតដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹងរបស់ខ្លួន ក្នុងការបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួន”។
លោក សុខ សំអឿន នាយកប្រតិបត្តិក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា បានលើកឡើងថា វាជារឿងសំខាន់ដែលព្រះរាជអាជ្ញាចេញពីកិច្ចប្រជុំនោះ ជាមួយនឹងអនុសាសន៍ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរយ៉ាងច្បាស់ ទាក់ទងនឹងរបៀបអនុវត្តការងាររបស់ខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកបានលើកឡើងបន្តថា កំណែទម្រង់ពិតប្រាកដ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ក្នុងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ដែលចែងថាតើ អាជ្ញាធរចាត់ទុកជនសង្ស័យយ៉ាងដូចម្តេច បន្ទាប់ពីពួកគេត្រូវបានចាប់ខ្លួន។
លោក សុខ សំអឿន បានមានប្រសាសន៍ថា “ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ នៅតែប្រើប្រាស់នីតិវិធីដដែល សម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ។ ប្រហែលជានៅក្នុងពេលអនាគតយើងគួរតែកែទម្រង់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌនេះ”។ លទ្ធភាពមួយផ្សេងទៀតគឺថា រដ្ឋាភិបាលខ្វះមជ្ឈមណ្ឌលកែប្រែ និងកម្មវិធីអប់រំ។ អនីតិជននៅក្នុងពន្ធនាគារបាត់បង់ការអប់រំ។ ខ្ញុំសំណូមពរឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាអំពីរឿងនេះ ហើយធ្វើឲ្យប្រាកដថា កុមារនៅក្នុងពន្ធនាគារអាចបន្តការសិក្សាបាន” បើមិនដូច្នេះទេ ពួកគេទំនងជាប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្មីទៀត បន្ទាប់ពីត្រូវបានដោះលែង”៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Lauren Crothers)
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា