27 C
Phnom Penh

ក្រុម​ហ៊ុន​ស៊ើប​អង្កេត​​​ឯក​សារ​​សម្ងាត់​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជាមួយ​​ចិន និង​អាមេរិក

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

អ៊ីម៉េល​ជា​ច្រើន​ពី​ក្រុម​ហ៊ុន​ស៊ើប​អង្កេត​សាកល​មួយ​​ឈ្មោះ ស្ត្រេតហ្វ័រ​​(Stratfor)​ដែល​បាន​ចេញ​ផ្សាយ​ដោយ​ក្រុម​ប្រឆាំង​ការ​សម្ងាត់​ឈ្មោះ វីគីលីក (Wikileaks)​កាល​ពី​ថ្ងៃច័ន្ទ មាន​ការ​លើក​ឡើង​​ពី​​ទំនាក់​ទំនង​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជាមួយ​ប្រទេសចិន​​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១០ ដែល​នៅ​ពេល​នោះ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ គឺ​លោក​ស្រី​ ហ៊ីល​ឡារី គ្លីន​តុន (Hillary Clinton)​ បាន​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​មក​​កាន់​​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ។

ឯកសារ​​អ៊ីម៉េល​សម្ងាត់​ប្រហែល​៧.០០០ នៃ​ឯកសារ​អ៊ីម៉េល​ជាង​៥លាន​ដែល​បាន​ផ្ញើ​​ចន្លោះ​ពី​​ខែ​កក្កដា​ ឆ្នាំ​២០០៤ ដល់​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១១ ដោយ​បុគ្គលិក​​ក្រុម​ហ៊ុន​ ស្ត្រេត​ហ្វ័រ ជា​ក្រុម​ហ៊ុន​ស៊ើប​អង្កេត​មួយ​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​តិច​សាស​ដែល​រួម​មាន​ឯកសារ​លើក​ឡើង​ពី​​​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ហើយ​ក៏​បាន​បង្ហាញ​​​ពី​ផល​ប៉ះពាល់​​ដល់​​ប្រទេស​កម្ពុជា​​ដោយ​សារ​មាន​​​​ទំនាក់​ទំនង​​មិន​ល្អរវាង​​ប្រទេស​​​​​​​វៀតណាម​ និង​ប្រ​ទេស​ចិន​នឹង​​​​ទំនង​ជា​អាច​​​មាន​​ភាព​ចលាចលសង្គម​​កើត​ឡើង​​ក្នុង​ប្រទេស​​​​​​​នេះ​ផង​ដែរ។

ឯកសារ​អ៊ីម៉េល​មួយ​ចំនួន​រួម​ទាំង​ឯកសារ​វិភាគ​ស៊ី​ជម្រៅ​ដែល​បាន​​លើក​ឡើង​ពី​ប្រភព​មិន​បញ្ចេញ​​ឈ្មោះ​នៅ​ខាង​ក្នុង​ និង​នៅ​ខាង​ក្រៅ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ដែល​បង្ហាញ​ថា ប្រទេស​​​​កម្ពុជា​កំពុង​ស្ថិត​នៅ​ចំណុច​កណ្ដាល​នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ប្រេះឆា​រវាង​មហា​អំណាច​​ពិភព​លោក​​ និងមហាអំណាច​​ក្នុង​តំបន់​។

អំឡុង​ពេល​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​​របស់​លោកស្រី គ្លីនតុន មក​​កាន់​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ កាលពី​ខែ​តុលា​ឆ្នាំ​២០១០​ ក្រុម​ហ៊ុន​ស្ត្រេតហ័រ​ បាន​​​វិភាគ​ពី​ឥទ្ធិពល​​​នៃ “ ការ​បន្ត​ផ្តល់​ជំនួយ​របស់​​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​” ដែល​ធ្វើ​ឡើង​តាម​រយៈ​​គណៈ​ប្រតិភូ​អាមេរិក​ជាន់​ខ្ពស់​មួយ​​ក្រុម​។

សេចក្ដី​ព្រាង​នៃ​ឯកសារ​វិភាគ​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​២​ខែ​វិច្ឆិកា​​បញ្ជាក់​ថា​”ការ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោកស្រី គ្លីនតុន បាន​កើត​ឡើង​ នៅ​ពេល​ដែល​ប្រទេស​ចិនកាន់​តែ​មាន​ឥទ្ធិពល​នៅ​ក្នុង​​​​​ដែន​បរិមណ្ឌល​របស់​ខ្លួន​។ ប្រទេស​ចិន​មាន​ឥទ្ធិពល​​យ៉ាង​ខ្លាំង​លើ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ហើយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​កំពុង​ព្យាយាម​ទប់​ស្កាត់​ឥទ្ធិ​​​ពល​របស់​ក្រុង​ប៉េកាំង​ក្នុង​ប្រទេស​នេះ​”។

ឯកសារ​វិភាគ​ក្រុមហ៊ុន​ស្ត្រេតហ្វ័រ​បាន​បន្ត​ថា​”​​ការ​ធ្វើ​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​ប្រទេស​មួយ​ដែល​ប្រទេស​ចិន​មាន​ឥទ្ធិពល​មក​លើ​យ៉ាង​ខ្លាំង​នោះ នឹង​តម្រូវ​ឲ្យ​មា​ន​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង និង​យុទ្ធសាស្ត្រ​ថែម​ទៀត ហើយ​លទ្ធផល​នៃ​កិច្ច​ប្រឹង​ប្រែង​បែប​នោះ​គឺ​​នៅ​មិន​ទាន់​ច្បាស់​​នៅ​ឡើយ​ទេ​។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ប្រទេស​កម្ពុជា​អាច​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​ពី​​​ជំហាន​​​​​​​ដំបូង​នៃ​​ការ​មាន​​​ទំនាក់​ទំនង​ឡើង​វិញ​ ជាមួយ​​​​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​”។

ឯក​សារ​វិភាគ​នោះ​បាន​បន្ថែម​ថា​ ទោះ​បី​ជា​ប្រទេស​កម្ពុជា​​ចង់​​បាន​ផល​ប្រយោជន៍ពី​ការ​ភ្ជាប់​​​ទំនាក់​ទំនង​ឡើង​វិញ​របស់​​ក្រុង​វ៉ា​ស៊ីន​តោន​ជាមួយ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ក៏​ដោយ ក៏​វា​ត្រូវ​​​​តែ​មាន​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ក្នុង​ការ​គ្រប់​គ្រង​​តុល្យ​​​ភាព​​រវាង​ប្រទេស​ចិន​និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ដែរ​។ ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា ខ្លួន​មិន​ចង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​ទំនាក់​ទំនង​របស់​ខ្លួន​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន​ទេ​ ជា​ពិសេស​បើ​មិន​មាន​ផែន​ការ​ច្បាស់​លាស់​​​ និង​ជំនួយ​ជា​ទី​គាប់​​ចិត្ត​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ទេ​នោះ”។

នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​វិភាគ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​មួយ​សេចក្ដី​ព្រាង​​នៃ​ឯក​សារ​នោះ​ដែល​មាន​​ចំណង​ជើង​ថា “ ​ការ​ពិបាក​ជ្រើស​រើស​រវាង​វៀតណាម​និង​ចិន” ហើយ​ត្រូវ​បាន​រៀប​រៀង​​​​​​​​​​ដោយ​​លោក ស្រី ជីងស៊ីង ចាង​(Zhixing Zhang) ជា​អ្នក​វិភាគ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​ស្ត្រេត​ហ័រ​អាស៊ី​ប៉ាស៊ី​​​​​​​​​​​​ហ្វិក​ កាលពី​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១១​នោះ ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​​​​ត្រូវ​បាន​ដាក់​​នៅ​ចំ​ចំណុច​កណ្ដាល​នៃ​​ជម្លោះ​ក្នុង​តំបន់​​​រវាង​ប្រទេស​ចិន​ និង​ប្រទេស​វៀតណាម។

លោកស្រី​  ចាង ​សរសេរ​បន្ត​ថា “ ចំពោះ​​​ចំណុច​​នេះ ការងារសំខាន់​​​មួយ​ទៀត​​របស់​​ប្រទេស​វៀតណាម​គឺ​ការ​ពង្រីកតំបន់​ជា​យុទ្ធ​​​សាស្ត្រ​​របស់​ខ្លួន​​ មាន​ន័យ​ថា ត្រូវ​យក​​សមុទ្រ​ចិន​​​ខាងត្បូង​នៅ​ភាគ​ខាងកើត​ ហើយ​ពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ប្រទេស​ឡាវ​ និង​ប្រទេស​​​​​​​​​​កម្ពុជា​ នៅ​ក្នុង​តំបន់​ឥណ្ឌូចិន​ភាគ​ខាង​លិច។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​វៀតណាម​ក៏​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ផល​ប្រយោជន៍​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ពី​សំណាក់​​​​ក្រុង​ប៉េកាំង​ផង​​ដែរ​”។

អ្នក​វិភាគ​រូប​នេះ​បាន​បន្ត​ពណ៌នា​ថា ទោះ​បី​ជា​ប្រទេស​វៀតណាម​មាន​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​​​មក​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៨០ ​​​បន្ទាប់​​ពី​បាន​​ផ្ដួល​រំលំ​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ក៏​ដោយ​ ក៏​” ក្រុង​ប៉េកាំង​បាន​រក្សា​ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​​ទាំង​​​ជាមួយ​មេដឹក​នាំ​កុ​ម្មុយ​នីស្ត​ឡាវ​ និង​ប្រទេស​កម្ពុជា​​​ក្រោម​ការ​ដឹក​នាំ​របស់​​របប​លោក ហ៊ុន សែន ដែរ​។

ឯក​សារ​​វិភាគ​​លើក​ឡើងបន្ត​​​​ថា “ ខណៈ​ពេល​ដែល​ក្រុង​ហាណូយ​​​អាច​ជៀស​វាង​ការ​​​​​​​ប្រកួត​ប្រជែង​​សេដ្ឋកិច្ច​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន​ដោយ​ផ្ទាល់​នោះ​​ ការ​កើន​ឡើង​​ឥទ្ធិពល​​នយោបាយ​​ពី​​ក្រុង​ប៉េកាំង​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​វៀតណាម​មាន​ជំហរ​មិន​នឹង​នរ​​។​ឯកសារ​នេះ​ក៏​បាន​លើកដែរថា ​ការ​ប្រើប្រាស់​ទឹក​លុយ​ដ៏​ច្រើន​របស់​ប្រទេសចិន​នៅក្នុង​ការ​ទូត​​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​​លទ្ធភាព​របស់​​ក្រុង​ហាណូយ​ក្នុង​​​ការ​​​​​រក្សា​​ឥទ្ធិពល​​របស់​ខ្លួន​ឲ្យ​បាន​យូរ​អង្វែង”។

នៅ​ក្នុង​អ៊ីម៉េល​មួយ​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០១១​ លោក ម៉ាត ហ្គាតខិន (Matt Gartken) អ្នក​​​​វិភាគនៅ​​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​​សម្រាប់​ក្រុម​​​ហ៊ុន​ស្ត្រេត​ហ្វ័រ បាន​ឆ្លើយ​តប​ចំពោះ​សំណួរ​ស្តី​អំពី​​​​ស្ថិរភាព​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​​ ដោយបាន​​សរ​​​​​​​​​សេរ​​​​ថា ដោយ​សារ​​​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន បាន​ក្តាប់​យ៉ាង​ណែន​លើ​គ្រប់​ផ្នែក​​​​​​​ទាំង​អស់​ក្នុង​សង្គម​នោះ​​ មាន​ការ​គំរាម​កំហែង​​ពី​ចលា​​​ចល​​​​តិច​តួច​​ប៉ុណ្ណោះ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​នេះ។

អ៊ីម៉េល​នោះ​ លើក​ឡើង​បន្ត​ថា “ ឪកាស​​នៃ​ការ​ងើប​ឡើង​នូវការ​តវ៉ា​​ នោះ គឺ​មាន​តិច​តួច​បំផុត​ ទោះ​បី​មានហេតុផល​​បញ្ជាក់​​​ថា លោក ហ៊ុន សែន បាន​កាន់​អំណាច​អស់​រយៈ​​​ពេល​២៦ឆ្នាំ​​មាន​អំពើ​ពុក​រលួយ​ដ៏​រាលដាល​ និង​បក្ស​ពួក​និយម​​​ ហើយ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត​ កូន​ប្រុស​របស់​លោក​ ហ៊ុន សែន ទំនង​ជា​​ឡើង​​​​​​​កាន់​អំណាច​បន្ត​​ ដូច​កូន​ប្រុស​របស់​​អតីត​មេ​ដឹក​នាំ​​ប្រទេស​លីប៊ី លោក ម៉ូអាម៉ា ហ្គា​ដាហ្វី ក៏​ដោយ​។​

ឯកសារ​នេះ​បន្តទៀតថា “ សេដ្ឋកិច្ច​ដំណើរ​​​​ការ​​ល្អ​។​ទោះ​មាន​អតិផរណា​ និង​មាន​ភាព​អត់​ការងារ​ធ្វើ​ខ្លះមែន ប៉ុន្តែ​មាន​ហេតុ​ផល​អាច​អត់​ឱន​ឲ្យ​បាន​ ព្រោះ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​​តែ​ងើប​ចេញ​ពី​បញ្ហា​នោះ​។​ប៉ុន្តែ លោក​ ​​​ហ៊ុន សែន អាច​នាំ​​ឲ្យ​មាន​ការ​​តវ៉ា​​មក​លើ​ខ្លួន​​លោក​ដោយ​សារ​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​អំណាច​​​ខ្លួន​​​ឯង​ និង​ការ​ប្រកាន់​​បក្ខ​ពួក​​របស់​លោក​​។ល។​​ដូច​​នៅ​ប្រទេស​ទុយ​ណេស៊ី ដែល​នៅ​ទី​​នោះ​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​​រីក​ចម្រើន​​និង​​មាន​ស្ថិរភាព​ ប៉ុន្តែ​ ប្រជាពលរដ្ឋ​មិន​ចូល​ចិត្ត​ជន​ផ្ដាច់ការ​ទេ​ ហើយ​ក្រោយ​មក​ក្នុង​ពេល​មិន​យូរប៉ុន្មាន ​ពួកគេ​ត្រូវ​តែ​ចុះ​ចេញ​ពី​អំណាច​។​យ៉ាង​ហោច​​​​​​​ណាស់​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចូល​រួម​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ទូទៅ​ប្រហែល​ជា​រៀង​រាល់​បួន​ឆ្នាំ​​​​ម្តង​ ដូច​ជា​​នៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​ប្រទេស​សឹង្ហ​បូរី​ដែរ​ ដូច្នេះ​ហើយ​ នោះ​គឺ​ជា​ផ្លូវ​ដែល​អាច​​រួច​ខ្លួន​បាន​”៕

ប្រែសម្រួលដោយ ឃិន ណៃ

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស