កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ប្រទេសកម្ពុជា បានធ្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍មកនេះ ខណៈពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនមានការរីកចម្រើន និងចំនួនភ្ញៀវទេសចរកើនឡើង ប៉ុន្តែមន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍របស់ខ្លួននៅតាមច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិ និងអាកាសយានដ្ឋាននានា ចេះតែមិនអើពើនឹងមជ្ឈដ្ឋានទូទៅដែលគេយល់ថា អំពើពុករលួយនៅតែជារបៀបធ្វើការងារផ្លូវការ។
អ្នកស្រី យូ ជីនឃួយ (Yu Jincui) ជាអ្នកកាសែតជនជាតិចិន បានសរសេរនៅក្នុងកាសែតក្លូបល ថែមស៍ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យអំពីបទពិសោធរបស់អ្នកស្រីពេលមកដល់អាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប និងការជួបប្រទះមន្ត្រីនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ចាំទទួលការសូកប៉ាន់ ឬ “ប្រាក់ទឹកតែ”។ អ្នកស្រីបានសរសេរនៅក្នុងអត្ថបទ ក្រោមចំណងជើង “ភ្ញៀវទេសចរចិន គួរតែមានសេចក្ដីក្លាហានគ្រប់គ្រាន់ប្រឆាំងនឹងការសូកប៉ាន់” ថា “ខ្ញុំបានធ្វើពើជាមិនយល់នូវអ្វីដែលគាត់និយាយ។ ប៉ុន្តែគាត់មិនបោះបង់ចោលទេ។
គាត់បានលើកក្រដាសប្រាក់១០យ័នមួយសន្លឹកចេញពីក្រដាសប្រាក់មួយដុល្លារ និងក្រដាសប្រាក់១០យ័ន [ប្រហែល១,៦០ដុល្លារ] មួយគំនរនៅលើតុរបស់គាត់ ដោយយកក្រដាសប្រាក់នោះគ្រវីពីមុខខ្ញុំ”។ អ្នកស្រីបានសរសេរថា “នៅពេលគាត់ឃើញខ្ញុំនៅតែគ្មានបំណងបើកកាបូបលុយរបស់ខ្ញុំនោះ គាត់ក៏បានយកលិខិតឆ្លងដែនគប់ខ្ញុំ ដោយរអ៊ូរទាំជាភាសាចិន លាយអង់គ្លេស និងខ្មែរ។ នៅទីបំផុតគាត់បាននិយាយទាំងអារម្មណ៍មិនពេញចិត្តថា គ្មានលុយគ្មានផ្លូវទេ” ។ បទពិសោទធរបស់អ្នកស្រី យូ ជីនឃួយ គឺជារឿងធម្មតាទេ។
កាលពីម្សិលមិញ នៅឯអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ អ្នកដំណើរដែលមកដល់តាមជើងហោះហើរពីកោះតៃវ៉ាន់បានអះអាងថា ពួកគេក៏បានបង់ប្រាក់មួយចំនួនតូចឲ្យមន្ត្រីនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ដែរ បន្ថែមពីលើថ្លៃទិដ្ឋាការផ្លូវការរបស់ខ្លួន។
យុវជន ចំណាន អាយុ២៧ឆ្នាំជាជនជាតិខ្មែររស់នៅអាមេរិក និងដែលមកលេងស្រុកកំណើតរបស់ខ្លួនជាមួយម្ដាយនោះ បាននិយាយថា គាត់និបងប្អូនរបស់គាត់តែងតែបង់ប្រាក់ឲ្យមន្ត្រីនៅតុអន្តោប្រវេសន៍។ គាត់បាននិយាយនៅក្នុងសាលមកដល់ក្នុងអាកាសយានដ្ឋាននេះកាលពីម្សិលមិញថា “យើងបានបង់ប្រាក់បីទៅបួនដុល្លារនៅកន្លែងអន្តោប្រវេសន៍ ប៉ុន្តែគេអាចយល់ថា វាជាការបរិច្ចាគ មិនមែនការបង់ផ្លូវការទេ”។
អ្នកស្រី ជូ ទីណា អាយុ៣៨ឆ្នាំ ដែលមកពីកោះតៃវ៉ាន់ ដើម្បីពិភាក្សាការរកស៊ីនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញបាននិយាយថា មន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍បានសុំឲ្យគាត់បង់ពីរបីដុល្លារបន្ថែមជា “ប្រាក់ទឹកតែ” ដែលគាត់បានបង់ឲ្យដើម្បី ចៀសវាងបញ្ហា។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ខ្ញុំបានឲ្យពួកគេពីរដុល្លារ ខ្ញុំមិនដឹងថា ប្រាក់នោះសម្រាប់អ្វីទេ ប៉ុន្តែវាជាការគួរសមខ្លាំងណាស់នៅពេលខ្ញុំឲ្យប្រាក់ទៅពួកគេ”។
លោក ឈួ គឹមនី ប្រធាននគរបាលអន្តោប្រវេសន៍នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា លោកដឹងថា មន្ត្រីរបស់លោកធ្លាប់យកប្រាក់បន្ថែមប្រហែលប្រាំដុល្លារពីអ្នកដំណើរដែលចាកចេញពីអាកាសយានដ្ឋាន ប៉ុន្តែលោកបានអះអាងថា លោកបានខិតខំហើយដើម្បីរារាំងពួកគេមិនឲ្យបន្តសុំប្រាក់បន្ថែមក្រៅផ្លូវការ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបានព្យាយាមយ៉ាងសកម្ម ដើម្បីទប់ស្កាត់ការទារប្រាក់បន្ថែម និងដាក់ទណ្ឌកម្មធ្ងន់លើមន្ត្រីណា ដែលរកឃើញថា បានប្រព្រឹត្តិផ្ទុយនឹងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់យើង”។ លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា អាជ្ញាធរនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍បានបង្ហោះសេចក្ដីប្រកាសព្រមានបុគ្គលិកមិនឲ្យទារការសូកប៉ាន់ពីភ្ញៀវទេសចរបរទេស។
ប៉ុន្តែពលរដ្ឋខ្មែរ សញ្ជាតិអាមេរិកម្នាក់ទៀតដែលបានមកដល់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញ និងដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយសារតែគាត់ចង់ឲ្យដំណើរកម្សាន្តរបស់គាត់គ្មានបញ្ហានោះបាននិយាយថា វាជាស្ដង់ដាទៅហើយ ដែលត្រូវបង់ប្រាក់បន្ថែមបន្ដិចបន្ដួចឲ្យមន្ត្រីនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ជាការពិតខ្ញុំបានបង់ប្រាក់ឲ្យពួកគេបួនដុល្លារ ប៉ុន្តែបង់ប្រាក់ឲ្យពួកគេ ប៉ុន្តែនេះជាអ្វីដែលអ្នកត្រូវបានតម្រូវឲ្យធ្វើ”។
ដោយចំនួនភ្ញៀវទេសចរកើនឡើងក្នុងកម្រិតឆាប់រហ័សមួយ ភ្ញៀវទេសចរប្រមាណ៣,៦លាននាក់បានចូលមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ២០១២ ដោយរកចំណូល២,២ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងប្រាក់ចំណូលដែលអាចមានអំពើពុករលួយសម្រាប់មន្ត្រីនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍កំពុងកើនឡើងគ្រប់ពេល។
នៅឯច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែតជាព្រំដែនកម្ពុជាថៃ ដែលល្បីល្បាញថា មានការទាប្រាក់លើសពីថ្លៃទិដ្ឋាកាពីភ្ញៀវទេសចរណ៏សំពាយដែលឆ្លងកាត់ប្រទេសទំាងពីរនោះ។ អំពើពុករលួយបានបង្ហាញឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់តាមរយៈនគរបាលពាក់ចិញ្ជៀនពេជ្រ ដែលជាញឹកញាប់ទាមទារប្រាក់បន្ថែមពីភ្ញៀវទេសចរណ៏។ ស្ថានភាពរបស់មន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍ត្រូវបានបន្តតាមនូវចំណុចឆ្លងកាត់ព្រំដែនទៅប្រទេសវៀតណាមនៅក្នុងក្រុងបាវិត ខេត្តស្វាយរៀងហើយនៅឯច្រកព្រំដែនប្រទេសថៃក្នុងខេត្តកោះកុង ជាកន្លែងគ្រួសារមួយដែលមានគ្នាបីនាក់ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ត្រូវបានទារថ្លៃប្រាំដុល្លារក្នុងមនុស្សម្នាក់ដើម្បីចូលប្រទេសកម្ពុជា ដោយបន្ថែមលើទិដ្ឋាការដែលមានសុពលភាព។
លោក គាត ប៊ុនលាភ ប្រធានបុគ្គលិកនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍នៅច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែតថា មន្ត្រីរបស់លោកត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ ប្រសិនបើមានការរាយការណ៍ថាពួកគេបានសុំប្រាក់សូកប៉ាន់ ។ លោក ប៉ុន លាភ បន្ទាប់មកបានអះអាងថា ភ្ញៀវទេសចរជាញឹកញាប់តែងតែផ្ដល់ប្រាក់ទឹកតែដល់មន្ត្រី របស់ខ្លួន។ លោកបានអះអាងថា “យើងមិនចង់បង្ខំភ្ញៀវទេសចរឲ្យបង់ប្រាក់សម្រាប់ការចូលមកប្រទេសកម្ពុជា តាមច្រកប៉ោយប៉ែតនោះទេ មន្ត្រីនគរបាលមួយចំនួនទទួលបានប្រហែលពីរទៅប្រាំដុល្លារ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យលើទឹកចិត្តល្អរបស់ភ្ញៀវ”។
លោក ស្ដត ដូលែន (Stauart Dolan) វិស្វករវ័យ២៧ឆ្នាំមកពីក្លាសហ្គោ ប្រទេសស្កុតលែន បានធ្វើដំណើរទេសចរណ៍នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មុនពេលធ្វើដំណើរទៅប្រទេសអូស្ត្រាលី កាលពីខែឧសភា ហើយបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ប៉ុន្មានលើកតាមច្រកប៉ោយប៉ែត។ ក្នុងមួយលើកៗ គាត់ត្រូវគេសុំឲ្យបង់ប្រាក់ “បន្ថែម” ដើម្បីទទួលបានទិដ្ឋាការ។
គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំបានឆ្លងកាត់ពីរលើកតាមរថយន្តក្រុងពីប្រទេសថៃ ហើយមានសន្ដិសុខពីរនាក់នៅជិតបង្អួចផ្ដល់ទិដ្ឋាការដែលបានចង្អុលទៅសញ្ញាមួយនៅជាប់នឹងតុ ដែលសរសេរថា “ទិដ្ឋាការឆាប់រហ័ស និងតម្លៃ១០០បាត”។ គាត់បាននិយាយថា “លើកទី១ខ្ញុំបានបង់ដូចអ្នកដែរ ប៉ុន្តែលើកទី២ ខ្ញុំបានធ្វើពើជាមិនដឹងនូវអ្វីដែលពួកគេកំពុងនិយាយ ហើយមួយនាទីក្រោយមកពួកគេមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងខ្ញុំ ហើយចង្អុលទៅសញ្ញានោះដោយការធុញទ្រាន់ ហើយបានប្រាប់ឲ្យខ្ញុំអង្គុយចុះ ហើយរង់ចាំ”។ គាត់បាននិយាយទៀតថា គាត់បានរង់ចាំប្រហែល២០នាទី ខណៈអ្នកដែលបានបង់ប្រាក់ទទួលបានទិដ្ឋាការរបស់ខ្លួនមុនគាត់។
លោក ព្រាប កុល ប្រធានអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំចុងក្រោយនេះមានការប្រសើរឡើងនៅអាកាសយានដ្ឋាន ក៏ដោយ ក៏មន្ត្រីព្រំដែនទាមទារការសូកប៉ាន់ពីភ្ញៀវទេសចរជាទម្លាប់។ការធ្វើបែបនេះកំពុងតែបន្តនៅក្នុងវិធីផ្សេង ដោយភ្ញៀវទេសចរនាពេលនេះត្រូវបានស្នើឲ្យ “ស្ម័គ្រចិត្ត” ដល់មន្ត្រីព្រំដែន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រសិនបើភ្ញៀវទេសចរមានអារម្មណ៍ត្រូវគេបង្ខំឲ្យបង់ប្រាក់នោះវា ធ្វើឲ្យមានទស្សនមិនល្អចំពោះភ្ញៀវទេសចរនិងវិនិយោគិន ដែលមានសក្កានុពល”។ លោកក៏បានមានប្រសាសន៍ដែរថា លោកដឹងថា នៅពេលនេះមន្ត្រីកាន់តែមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះភ្ញៀវបរទេស ដែលពួកគេសុំប្រាក់នៅពេលពួកគេចូលប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ពួកគេដឹងថា ភ្ញៀវលោកខាងលិចមិនស្វាគមន៍ការសុំឲ្យពួកគេបង់អ្វីបន្ថែមលើថ្លៃផ្លូវការឡើយ ”។ គាត់បាននិយាយថា “ជនជាតិខ្មែរសញ្ជាតិអាមេរិក ដែលត្រឡប់មកពីបរទេសវិញ គឺជាគោលដៅជាក់លាក់សម្រាប់ការបង់ “ប្រាក់ទឹកតែ” ហើយពេលខ្លះស្នើឲ្យបង់រហូតដល់២០ ឬ៣០ដុល្លារ”។
លោក ខែក ណូរិនដា អ្នកនាំពាក្យអាកាសយានដ្ឋានកម្ពុជា ដែលធ្វើប្រតិបត្តិការអាកាសយានដ្ឋានចំនួនបីបានមានប្រសាសន៍ថា ការសុំប្រាក់បន្ថែមក្រៅផ្លូវការនៅតាមចំណុចឆែកឆេរនៅអាកាសយានដ្ឋាន គឺជាបញ្ហាមួយដែលក្នុងពេលថ្មីៗនេះត្រូវបានពិភាក្សាជាមួយរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែបានមានប្រសាសន៍ថា ពាក់ព័ន្ធនឹងផែនការដោះស្រាយ វាជាបញ្ហាសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល។
កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១២ អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបានសហការជាមួយអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប ដើម្បីស៊ើបអង្កេតនូវរូបភាពកាម៉េរ៉ាសុវត្ថិភាព ដែលចាប់បានមន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍ម្នាក់បំពានលើទេសចរជនជាតិចិនម្នាក់ ដោយសារការមិនសូកប៉ាន់ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ២០១២ របស់អង្គការគំនិតផ្ដួចផ្ដើមប្រឆាំងអំពើពុករលួយ សម្រាប់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិកឆ្នាំ២០១២ ដែលចេញផ្សាយដោយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងអង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចនិងការអភិវឌ្ឍ។
លោក ហូ វណ្ឌី ប្រធានក្រុមការងារទេសចរណ៍វិស័យឯកជននិងរដ្ឋ បានមានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងទេសចរណ៍បានខិតខំយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៥មក ហើយស្ថានភាពបានប្រសើរឡើងនៅតាមចំណុចឆែកឆេរអន្តោប្រវេសន៍។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ជាក់ស្ដែងយើងកំពុងរង់ចាំពីរបីចំណុចទៀតនៅឡើយប៉ុន្តែយើងកំពុងបន្តពិភាក្សា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលនៅសេសសល់សម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរដែលចូលមកប្រទេសកម្ពុជា”។
នៅឯអាកាសយានដ្ឋានកាលពីម្សិលមិញ លោក ស្តេវ អេឌិន (Steve Aedin) ពលរដ្ឋអាមេរិក ដែលធ្លាប់មករស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលបាននិយាយថា ខ្លួនទទួលបានច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ក្នុងពេលកន្លងមក ប៉ុន្តែកាលពីម្សិលមិញ មានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះឱកាសនៃការអនុវត្តនេះ ភ្លាមៗ ។ វាជាអ្វីមួយដែលទំនងជាគ្មាននរណាម្នាក់សួរខ្ញុំអំពីរឿងនេះទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំត្រូវការរស់នៅទីនេះ និងត្រឡប់មកវិញក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដូច្នេះខ្ញុំមានភាគហ៊ុននៅ ក្នុងនោះ។ ប៉ុន្តែអ្នកមិនដឹងថាទៅកន្លែងណាទេ មែនទេ? នេះគឺកម្ពុជា”៕
ប្រែសម្រួលដោយ តែម សុខុម