កាលពីម្សិលមិញព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី បានផ្ញើព្រះរាជសារថា ព្រះអង្គនឹងកោះសម័យប្រជុំសភាមួយនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ ជាសម័យប្រជុំដំបូង ដោយសង្ឃឹមថានឹងអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីបាន ទោះបីជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្ដេជ្ញាថានឹងធ្វើពហិការក៏ដោយ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងជំទាស់នឹងជ័យជម្នះផ្លូវការរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាច ហើយនិយាយថា ខ្លួននឹងធ្វើពហិការសម័យប្រជុំដំបូងនៃរដ្ឋសភា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនយល់ព្រមឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតអព្យាក្រឹតមួយលើការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ដែលនៅតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ដោយសារតែមានសេចក្ដីរាយការណ៍អំពីភាពមិនប្រក្រតីជាទូទៅ ដែលមិនទាន់មានការដោះស្រាយនៅឡើយ។
បណ្ដាមេធាវី និងអ្នកវិភាគនិយាយថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីដោយស្របច្បាប់បានទេ ប្រសិនបើគ្មានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមទេនោះ។
នៅក្នុងលិខិតមួយផ្ញើទៅលោក អ៊ឹម សួស្ដី ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) ចុះថ្ងៃម្សិលមិញ ដែលព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តមសីហមុនី បានទទួលលទ្ធផលបោះឆ្នោតផ្លូវការរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលត្រូវបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអាទិត្យឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាអ្នកឈ្នះ។
នៅក្នុងព្រះរាជសារព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី បានមានបន្ទូលថា “ខ្ញុំនឹងអញ្ជើញបេក្ខជនជាប់ឆ្នោតជាតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៥ទាំងអស់ដើម្បីបើកសម័យប្រជុំដំបូងនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា នៅវិមានរដ្ឋសភា”។ ព្រះមហាក្សត្របានផ្ញើលិខិតនេះពីប្រទេសចិន ដែលព្រះអង្គបានចាកចេញទៅកាន់ទីក្រុងប៉េកាំង កាលពីពាក់កណ្ដាលខែសីហា ដើម្បីពិនិត្យព្រះរាជសុខភាព។
លោក ឈាង វុន សមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាបានមានប្រសាសន៍ថា ព្រះមហាក្សត្រគ្រោងនឹងយាងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តវិញនៅថ្ងៃពុធ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ព័ត៌មានមិនផ្លូវការ ដែលយើងទទួលបានគឺថា ព្រះមហាក្សត្រនឹងយាងត្រឡប់មកវិញ ហើយនឹងកោះប្រជុំសភា”។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញតម្រូវឲ្យព្រះមហាក្សត្រកោះប្រជុំដំបូងនៃរដ្ឋសភាក្នុងរយៈពេល៦០ថ្ងៃក្រោយការបោះឆ្នោត ហើយនៅក្នុងករណីនេះគឺថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា។ ប៉ុន្តែដោយមិនពេញចិត្តនឹងការដោះស្រាយរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតលើពាក្យបណ្ដឹងរបស់ខ្លួន គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីថ្ងៃអាទិត្យបានអះអាងថា សមាជិកសភារបស់ខ្លួន ដែលជាប់ឆ្នោតចំនួន៥៥រូប បើយោងទៅតាមលទ្ធផលរបស់ គ.ជ.ប. គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែបន្តការគំរាមកំហែងរបស់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើពហិការសម័យប្រជុំដំបូងនេះ។
ហើយលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា បើគ្មានពួកលោកចូលរួមទេនោះ រដ្ឋាភិបាលណាមួយដែលត្រូវបង្កើតឡើង នឹងមិនស្របច្បាប់ឡើយ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “អ្នកណា ដែលចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំបែបនេះ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេល្មើសច្បាប់ហើយ ហើយខ្ញុំមិនគិតថា នឹងមានបុគ្គលមានហេតុផលណាម្នាក់សុខចិត្តល្មើសច្បាប់ដោយបែបនេះឡើយ”។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអះអាងថា ខ្លួនអាចបើកសម័យប្រជុំដំបូងនៃរដ្ឋសភាបាន ហើយបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិបន្ទាប់ជាមួយនឹងសមាជិកសភា៦៨រូបរបស់ខ្លួនតែម្នាក់ឯង។
លោក សុក សំអឿន មេធាវីការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលលេចធ្លោមួយរូប ហើយជាប្រធានក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់បានមានប្រសាសន៍ថា ព្រះមហាក្សត្រអាចកោះប្រជុំសម័យប្រជុំដំបូងនៃរដ្ឋសភាបាន បើទោះបីជាគ្មានតំណាងរាស្ត្របង្ហាញតែមួយឬពីររូបក៏ដោយ។
ប៉ុន្តែរដ្ឋធ្មនុញ្ញចែងថា រដ្ឋសភា ដែលមានសុពលភាពត្រូវតែមានសមាជិកសភា១២០រូប។ ហើយប្រសិនបើគ្មានតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតណាម្នាក់ក្នុងចំណោមតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោត៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្បថចូលកាន់មុខតំណែងទេនោះ លោក សុក សំអឿន បានមានប្រសាសន៍ថា គ្មានផ្លូវដែលរដ្ឋសភាមានចំនួនសមាជិកសភាគ្រប់នោះទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “អ្នកត្រូវការ១២០រូបស្បថចូលកាន់មុខតំណែង ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋសភា។ ប្រសិនបើមានតែ៦៨រូបមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាស្បថចូលកាន់មុខតំណែងនោះ តើរដ្ឋសភាបង្កើតឡើងឬនៅសម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំមិនគិតដូចច្នេះទេ ហើយប្រសិនបើសភាមិនទាន់បង្កើតឡើងទេនោះ សមាជិកសភាក្រុមនោះមិនអាចធ្វើសេចក្ដីសម្រេចបានឡើង”។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិយាយថា ខ្លួនមានវិធីដោះស្រាយហើយ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថា មួយ បន្ទាប់ពីរយៈពេលពីរបីថ្ងៃក្រោយការបោះឆ្នោត លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានគណបក្សប្រឆាំងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតអាចនឹងប្រគល់អាសនៈរបស់គណកប្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រសិនបើគណបក្សនេះបន្តធ្វើពិហិការ។
ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជាចែងថា គ.ជ.ប. អាចបែងចែកឡើងវិញនូវអាសនៈរបស់គណបក្សមួយឲ្យទៅគណបក្សមួយទៀត ប្រសិនបើគណបក្សនោះប្រកាសបោះបង់ចោលអាសនៈរបស់ខ្លួន ឬត្រូវបានលុបចេញពីបញ្ជីឈ្មោះគណបក្សនយោបាយដែលមានការទទួលស្គាល់។
រហូតមកទល់ពេលនេះមិនទាន់មានអ្វីកើតឡើងទេ។ លោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងប្រកាសបោះបង់អាសនៈរបស់ខ្លួនចោលតាមរយៈការធ្វើពហិការ។ ប៉ុន្តែមេធាវី អ្នកវិភាគ និងអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតមិនយល់ស្របដូច្នេះទេ។ លោក សុក សំអឿន បានមានប្រសាសន៍ថា “តើការធ្វើពហិការ មានន័យថា បោះបង់ឬ? ខ្ញុំមិនគិតដូច្នេះទេ”។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានយល់ស្របបែបនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ “ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើពហិការ វាមិនមានន័យថា អាសនៈរបស់ពួកគេត្រូវយកទៅបែងចែកនោះឡើយ ប្រសិនបើពួកគេមិនប្រកាសបោះបង់ទេនោះ។ ខ្ញុំនឹងមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីសុន្ទរកថា របស់លោក ហ៊ុន សែន ទេ វាជាសុន្ទរកថា របស់អ្នកនយោបាយ”។
លោក ឈាង វុន មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា វាដល់ពេល ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវទទួលស្គាល់បរាជ័យរបស់ខ្លួនហើយ។ លោកបានថ្លែងទៀតថា “ប្រជាពលរដ្ឋបានជ្រើសរើសគណបក្សប្រជាជនឲ្យដឹកនាំ។ ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងបន្តធ្វើពហិការ ពួកគេត្រូវតែដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋ២,៩លាននាក់ ដែលបានបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងបន្ទោសពួកគេនៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅអាណត្តិទី៦ ហើយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងរង់ចាំមើល ហើយរីករាយចំាទទួលផល”។
ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង គ.ជ.ប. ពិតជាជម្នះបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបន្ទាប់ ដោយគ្មានគណបក្សប្រឆាំងមែន លោក សុក សំអឿន បានមានប្រសាសន៍ថា លោកឃើញតែមានបញ្ហា ហើយមិនមែនសម្រាប់តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ។ លោកបានថ្លែងថា “តើសាធារណជន និងសហគមន៍អន្តរជាតិនឹងយល់ថាស្របច្បាប់ទេ? ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចគិតថា ពួកគេអាចធ្វើបាន ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិយាយថា ពួកគេមិនអាចធ្វើបាន ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិយាយថា ពួកគេមិនអាចធ្វើបានទេ ខ្ញុំនឹងគិតថា នឹងមានបាតុកម្មធំ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនឹងរងគ្រោះ”។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានធ្វើមហាបាតុកម្មមួយ ដែលមានអ្នកចូលរួមជាង២០.០០០នាក់ ដើម្បីជំទាស់នឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតផ្លូវការកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ហើយបានលើកឡើងថា ខ្លួនបានអំពាវនាវឲ្យមានមហាបាតុកម្មធំជាងនេះក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ តែម សុខុម