តំណាងសហគមននិងមន្ត្រីទទួលបន្ទុកគម្រោងឲ្យដឹងថា គម្រោងពាណិជ្ជកម្មកាបូននៅតែមិនទាន់មានលទ្ធភាពរកប្រាក់ចំណូលសម្រាប់សហគមន៍នៅឡើយ។ គម្រោងនេះទទួលបានការគាំទ្រតែពីអង្គការសហប្រជាជាតិប៉ុណ្ណោះ ហើយសកម្មភាពកាប់ឈើ នៅក្នុងប្រទេសនេះ បន្តគំរាមកំហែងដល់ព្រៃឈើដែលអាចរកចំណូលបានរាប់សិបលានដុល្លារនៅរយៈពេល៣០ឆ្នាំខាងមុខ។
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ផេក (NGO Pact) បាននិងកំពុងសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលដើម្បី ប្រែក្លាយព្រៃទំហំ ៦៨.០០០ហិកតានៅខេត្តឧត្តរមានជ័យឲ្យទៅជាតំបន់រកប្រាក់ចំណូល តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ ដោយ តាមរយៈការលក់ឥណទានកាបូននៃព្រៃឈើនេះទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនស្រឡាញ់បរិស្ថាននៅលោកខាងលិច។
ក៏ប៉ុន្តែ មកទល់ពេលនេះ កម្មវិធីនេះមិនអាចជួយរក្សាអ្នកទិញឥណទានកាបូនណាមួយឡើយ ហើយអង្គការ Pact បានបញ្ឈប់ការផ្តល់មូលនិធិដល់ គម្រោងនេះក្នុងខែកក្កដា ជាហេតុធ្វើឲ្យសហគមន៍ខ្វះប្រាក់សម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងអ្នកកាប់ឈើខុសច្បាប់។គ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនៅឡើយទេ ពីព្រោះថ្ងៃទី ២០ខែឧសភា ដែលត្រូវបានកំណត់សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានមកដល់ ដោយមិនអាចបរិយាយបាន និងបានកន្លងផុតដោយគ្មានការចុះហត្ថលេខា។
លោកស្រី សារ៉ា ស៊ីត (Sarah Sitts) នាយិការអង្គការ Pact ប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជាបាន ថ្លែងថា ការខកពេលវេលាកំណត់មិនគួរឲ្យមានម្តងហើយម្តងទៀតនោះទេ ពីព្រោះការលក់ឥណទានកាបូននៅពេលនេះ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំង ក្នុងការផ្តល់មូលនិធិដល់គម្រោងនេះ និងដើម្បីការពារព្រៃឈើ។
លោកស្រីបានថ្លែងថា “យើងសង្ឃឹមថា នឹងមានការលក់ឥណទាននេះ ដើម្បីទ្រទ្រង់ការចំណាយលើការអនុវត្តដែលកំពុងដំណើរ ការនៅពេលការផ្តល់មូលនិធិរបស់ម្ចាស់ជំនួយ បានចប់កាលនៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា”។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា “យើងសង្ឃឹមថា រដ្ឋបាលព្រៃឈើនឹងព្រមព្រៀងលើផែនការផ្តល់ឲ្យបន្ទាប់ ដើម្បីទិញឥណទានក្នុងការផ្តល់មូលនិធិសម្រាប់ការអនុវត្ត ដែលចាំបាច់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងគម្រោងនេះ។ ពួកគេប្រាប់យើង ថា ពួកគេក៏បានរៀបចំធ្វើដូច្នេះដែរ”។
លោកស្រី លេសលី ឌ័រឈីនហ្គ័រ ( Leslie Durschinger) ភ្នាក់ងារផ្នែកទីផ្សារនៅ Terra Global Capital ជាក្រុមហ៊ុនមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងសាន់ហ្វ្រាន់សីុស្កូ ដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្តល់ប្រភព និងការរក្សាការលក់ឥណទានកាបូន ក្នុងកម្មវិធីពាណិជ្ជកម្មកាបូននៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានមានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុននេះកំពុងតែចរចា ដោយ មានក្តីសង្ឃឹម ជាមួយអ្នកទិញមួយចំនួន។
លោកស្រី ឌ័រឈីនហ្គ័រ បានលើកឡើងក្នុងអីុម៉េលមួយថា ក៏ប៉ុន្តែ “ខណៈដែលការធ្វើជំនួញកាបូនតម្រូវឲ្យមានការចរចា ហើយពេលខ្លះមានដំណើរការដេញថ្លៃដោយប្រកួតប្រជែងក៏ដោយ ក៏វាជាការលំបាកក្នុងការព្យាករ ថា តើការលក់នេះនឹងកើតឡើងនៅពេលណា។ យើងសង្ឃឹមថា នឹងមានការលក់ខ្លះត្រូវបានបញ្ចប់មុនដំណាច់ឆ្នាំនេះ”។
ក្រោមគម្រោងកាត់បន្ថយការភាយឧស្ម័ន ចេញពីសកម្មភាពបំផ្លាញ និងការសឹករេចរឹល នៃព្រៃឈើ(REDD) ក្រោមការគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ កាបូនមាននៅក្នុងដើមឈើក្នុងព្រៃឈើ១៣សហគមន៍ដែលត្រូវបានលក់ឲ្យក្រុមហ៊ុននានា ដើម្បីជាការប៉ះប៉ូវប៉ះលើបរិស្ថាន និងលើស្ថានភាព ដែលដើមឈើមិនត្រូវបានផ្តួលរំលំ។
ក៏ប៉ុន្តែ សហគមន៍ដែលរស់នៅក្នុងព្រៃការពារក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ លើកឡើងថា ការកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅតែបន្តកើតឡើងក្នុងតំបន់នេះ ហើយអង្គភាពល្បាតដែលត្រូវពិនិត្យតាមដានការកាប់ឈើខុសច្បាប់នេះលែងមានមូលនិធិទៀតហើយ។
លោក សា ថ្លៃ ប្រធានបណ្តាញព្រៃឈើសហគមន៍ខេត្តឧត្តរមានជ័យបានមានប្រសាសន៍ថា “ ការកាប់ឈើ និងការរានព្រៃសម្រាប់ការទន្ទ្រានព្រៃឈើនៅក្នុងព្រៃសហគមន៍កំពុងតែកើនឡើងជាលំដាប់”។ លោក សា ថ្លៃ បានអះអាងថា ព្រៃឈើដែលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងបំផុតនៅក្រៅព្រៃសហគមន៍ទាំង១៣នេះ ព្រៃសហគមន៍រំដួលវាសនា ត្រូវបានផ្តួលរំលំប្រមាណជា៤០.០០០ ហិកតាក្នុងចំណោមព្រៃការពារ៦.០១៦ហិកតា។
លោកបានថ្លែងថា “ព្រៃក្រោមគម្រោង REDD សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មកាបូននឹងលែងនៅសល់ ដោយសារតែអ្នកកាប់ឈើ ដែលមានតាំងពីទាហាន[កងយោធពលខេមភូមិន្ទ] រហូតដល់អ្នកចំណូលស្រុក និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន”។ លោកបន្ថែមថា ប្រាក់ប្រមាណជា ១០.០០០ដុល្លារក្នុងមួយខែតម្រូវឲ្យមានការសាងសង់មូលដ្ឋាន និងបង្កើនការល្បាតទប់ស្កាត់អ្នកកាប់ឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារ។
លោក ឡេវ សែត ប្រធានព្រៃសហគមន៍ សង្គ្រោះព្រៃឈើមានមូលដ្ឋាននៅឃុំអន្លង់វែង ស្រុកអន្លង់វែង បានឲ្យដឹងថា ប្រជាជនមួយចំនួននៅក្នុងសហគមន៍របស់លោកអស់សង្ឃឹមក្នុងកម្មវិធី REDD ប៉ុន្តែ សកម្មជននៅក្នុងតំបន់នេះកំពុងតែបន្តប្រថុយជីវិតរបស់ពួកគេក្នុងការល្បាតព្រៃឈើ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា “សមាជិកខ្លះក្នុងចំណោមសមាជិកសហគមន៍នេះ ក៏អស់សង្ឃឹមផងដែរពីព្រោះពួកគេបានធ្វើការអស់រយៈពេលច្រើនឆ្នាំមកហើយ និងបានចំណាយប្រាក់ផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីការពារព្រៃឈើ ប៉ុន្តែ មិនបានទទួលអ្វីឡើយ”។
លោកបានបន្តថា “ប្រសិនបើយើងគ្មានប្រាក់ យើងមិនអាចបញ្ឈប់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើបានទេ ហើយគម្រោងពាណិជ្ជកម្មកាបូននឹងបរាជ័យ”។ លោកបន្ថែមថា សកម្មជនក្នុងតំបន់នេះបានទទួលការគំរាមកំហែងពីទាហានមិនឲ្យល្បាត និងរាយការណ៍អំពីអ្នកកាប់ឈើទេ។
លោកឧត្តមសេនីយ៍ទោ សាន សៀ បញ្ជាការរងកងពលធំថ្មើរជើងលេខ២នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ បានលើកឡើងថា វត្តមានរបស់យោធានៅក្នុងព្រៃនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលសម្រេចយល់ព្រម ហើយបានបដិសេធទៅនឹងការចោទប្រកាន់ថា មានការ កាប់ឈើខុសច្បាប់។ លោកបានថ្លែងថា “ យើងនៅទីនេះពីព្រោះសម្តេច ហ៊ុន សែន បានយល់ព្រមឲ្យយើងសង់មូលដ្ឋានដើម្បីការពារប្រទេស។ចំពោះការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ទាហានមិនបានផ្តួលរំលំដើមឈើក្នុងព្រៃនេះទេ ពីព្រោះយើងត្រូវការដើម ឈើដើម្បីផ្តល់ម្លប់ដល់យើង”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ចេវ ប៊ុននី