ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងហ្សឺណែវបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចមួយកាលពីថ្ងៃសុក្រដែលមានការលើកឡើងជាច្រើនអំពីថា តើប្រទេសកម្ពុជាអាចធ្វើឲ្យប្រវត្តិសិទ្ធិមនុស្សប្រសើរឡើងឬយ៉ាងណា ប៉ុន្តែអង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយបានលើកឡើងថា ខ្លួនខកខានមិនបានធ្វើឲ្យប្រទេសនេះទទួលខុសត្រូវឲ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនាពេលកន្លងមកឡើយ។
សេចក្តីសម្រេចដែលព្រាងដោយប្រទេសអូទ្រីស ប្រទេសដាណឺម៉ាក ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ប្រទេសក្រិក ប្រទេសហុងគ្រី ប្រទេសជប៉ុន ប្រទេសលុចសំបួ ប្រទេសស្លូវេនី និងប្រទេសស៊ុយអែត ត្រូវគេរំពឹងថា នឹងអនុម័តដោយមិនមានការពិភាក្សាដេញដោលច្រើនឡើយនៅសម័យប្រជំុលើកទី២៤របស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស រយៈពេលបីថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោក សុរិយា ស៊ូបេឌី ប្រេសិតសិទ្ធិមនុស្សបានថ្លែងទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សានេះថា ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនច្បាស់លាស់។
សំណៅព្រាងនៃសេចក្តីសម្រេចដែលទទួលបានកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសហប្រជាជាតិពិនិត្យមើលនីតិវិធីនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម “ ដើម្បីឲ្យបន្តដោយត្រឹមត្រូវ មានប្រសិទ្ធភាព និងឆាប់រហ័ស”។ ប៉ុន្តែប្រទេសជាច្រើនបានសម្តែង “ ការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងជំុវិញស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ” នៅសាលាក្តីនេះ។
បើទោះណាជាការទទួលខុសត្រូវផ្លូវច្បាប់គឺជាបន្ទុករបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបើកប្រាក់ខែឲ្យភាគីជាតិដែលបានជួបប្រទះនូវការខ្វះមូលនិធិធ្ងន់ធ្ងរក៏ដោយ ក៏សេចក្តីសម្រេចនេះគ្រាន់តែ “ សង្កត់ធ្ងន់ពីតម្រូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសហគមន៍អន្តរជាតិក្នុងការផ្តល់ជំនួយសមស្របទាំងអស់ដល់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជាដែរ”។
ខណៈដែលរបាយការណ៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូបេឌី ដាក់ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សានេះបង្ហាញពីការរិះគន់ផ្ទាល់ប្រឆាំងនឹងរូបលោកដោយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ដែលបានរារាំងរូបលោកអំឡុងការមកបំពេញបេសកកម្ម កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ក៏ដោយ ក៏សេចក្តីព្រាងសេចក្តីសម្រេចនេះមិនបានលើកឡើងពីបញ្ហាទាំងនេះដែរ។
ផ្ទុយទៅវិញលោក ស៊ូបេឌី ត្រូវបានគេប្រាប់ “ ឲ្យរក្សាការពិគ្រោះយោបល់ឲ្យបានជិតស្និទ្ធ និងប្រកបដោយការគោរព” ជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ប្រទេសជាច្រើនក៏បានស្នើឲ្យបន្តអាណត្តិរយៈពេលពីរឆ្នាំទៀតដល់រូបលោកផងដែរ។
ប្រទេសធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះប្រកាន់ជំហរទន់ភ្លន់ផងដែរចំពោះការបោះឆ្នោតនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងបរិយាកាសហិង្សាកើតឡើងក្រោយការបោះឆ្នោតដែលបានបណ្តាលឲ្យមនុស្សម្នាក់ស្លាប់ និងច្រើននាក់ទៀតរងរបួស។គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរួមជាមួយនឹងអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតអះអាងថា ការបោះឆ្នោតនេះមិនយុត្តិធម៌ ហើយឥឡូវនេះគណបក្សប្រឆាំងធ្វើពហិការមិនទទួលយកអាសនៈចំនួន៥៥ដែលខ្លួនទទួលបាននៅក្នុងរដ្ឋសភា។
សេចក្តីសម្រេចព្រាងនេះ“ ស្វាគមន៍ហេតុផលដែលថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រកាលពីថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយរលូន និងដោយសន្តិវិធី ប៉ុន្តែគេសង្កេតឃើញមានការតវ៉ាបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតនេះ ព្រមទាំងសេចក្តីប្រកាសរួមរវាងគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំងកាលពីថ្ងៃទី១៦ខែកញ្ញាទាក់ទងនឹងកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត”។
ប៉ុន្តែលោក នីកូឡាស អាហ្គោស្ទីនី គណៈប្រតិភូអង្គការសហប្រជាជាតិរបស់សហព័ន្ធអន្តរជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សបានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្តីសម្រេចនេះគឺនៅមាន “ ភាពទន់ខ្សោយនៅឡើយ”ពីព្រោះសេចក្តីសម្រេចនេះមិនបានឲ្យប្រទេសកម្ពុជាទទួលខុសត្រូវចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ហើយលើកឡើងថា គេគ្រាន់តែ “ សង្កេតឃើញ” មានការតវ៉ា និងអំពើហិង្សាដែលបង្កឡើងដោយការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបានថ្កោលទោសដល់សកម្មភាពទាំងនេះឡើយ។
លោក អាហ្គោស្ទីនី បានមានប្រសាសន៍ថា “ តាមរយៈការអនុម័តសេចក្តីសម្រេចដ៏ទន់ខ្សោយនេះ ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះទទួលរងការរិះគន់ពីប្រទេសកម្ពុជានៅចំពោះមុខអង្គការសហប្រជាជាតិ”។
“ គេធ្វើមិនដឹងមិនឮចំពោះការរំលោភសិទ្ធមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងចំពោះកង្វះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីខាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានចេតនានិយាយបង្ខូចឈ្មោះលោក ស៊ូបេឌី ដោយចោទសួរពីឯករាជភាពនិងវិជ្ជាជីវៈរបស់លោក”។
ភាគច្រើននៃប្រទេសដែលមានការព្រួយបារម្ភនោះបានថ្លឹងថ្លែងពីការវាយតម្លៃជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ និងដោយផ្ទាល់មាត់អំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអំពីការបរាជ័យរបស់ប្រទេសនេះក្នុងការអនុម័តច្បាប់សំខាន់ៗចំនួនបីស្តីពីប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលលោក ស៊ូបេឌី លើកឡើងដដែលៗថា មានចែងនៅក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក អាហ្គោស្ទីនី បានមានប្រសាសន៍ថា ឥឡូវនេះរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវអនុវត្តតាមការសន្យារបស់ខ្លួនក្នុងការអនុម័តច្បាប់ថ្មីស្តីពីលក្ខខន្តិកៈចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ស្តីពីការរៀបចំប្រព័ន្ធតុលាការ និងកំណែទម្រង់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម។
លោក អាហ្គោស្ទីនី បានមានប្រសាសន៍ថា “ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការអនុម័តច្បាប់សំខាន់ៗទាំងបីនេះទាក់ទងទៅនឹងប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលអូសបន្លាយពេលជាយូរមកហើយ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់វិធានការដើម្បីបង្ហាញថា ការប្តេជ្ញារបស់ខ្លួនមានពិតប្រាកដ មិនមែនជាល្បិចកលដើម្បី បិទបាំងអំពើអាក្រក់ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងដើម្បីបំពេញចិត្តអ្នករិះគន់នៅពេលបោះឆ្នោតនោះទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ សោម សារុន