កាលពីម្សិលមិញ អាជ្ញាធរបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តសេក្តីណែនាំពីសាលារាជធានីភ្នំពេញ ឲ្យរារាំងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងមិនឲ្យប្រមូលស្នាមមេដៃជាសាធារណៈ សម្រាប់ធ្វើញត្តិប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។
អ្នកដើរប្រមូលស្នាមមេដៃរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅក្នុងសង្កាត់ចំនួនប្រាំពីរ បានរាយការណ៍ថា បានប្រឈមនឹងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដែលបានទាមទារឲ្យពួកគេឈប់ប្រមូលស្នាមមេដៃនៅខាងក្រៅទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
យោងតាម លោក ម៉ន ផល្លា ប្រធានគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញបានឲ្យដឹងថា ញត្តិជាច្រើនត្រូវបានដកហូត ហើយសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិម្នាក់ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនរយៈពេលខ្លី នៅក្នុងការិយាល័យសង្កាត់មួយ មុនពេលប្រគល់ស្នាមមេដៃដែលគាត់ប្រមូលបានទៅឲ្យអាជ្ញាធរ។
ទង្វើរបស់អាជ្ញាធរនេះកើតមានឡើងបន្ទាប់ពី លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញបានផ្ញើលិខិតមួយច្បាប់ទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ ស្នើឲ្យពួកគេឈប់ប្រមូលស្នាមមេដៃនៅតាមទីផ្សារ តាមផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ និងនៅកន្លែងសាធារណៈផ្សេងៗទៀត ដោយលើកឡើងថា ការធ្វើបែបនេះគឺជាការរំខាន ហើយអ្នកជំនាញច្បាប់ និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិយាយថា បទបញ្ជានេះមិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ។
ណគបក្សសង្គ្រោះជាតិមានគម្រោងប្រមូលស្នាមមេដៃឲ្យបានបីលានដើម្បីធ្វើញត្តិជូនអង្គការសហប្រជាជាតិនៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា រួមជាមួយនឹងការធ្វើមហាបាតុកម្ម។ ការធ្វើញត្តិនេះគឺដើម្បីបដិសេធភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវបានបោះឆ្នោតតែងតាំងដោយរដ្ឋសភាដែលមានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតែមួយ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា បន្ទាប់ពីមានការតវ៉ានឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោក ម៉ន ផល្លា បានមានប្រសាសន៍ថា “អាជ្ញាធរបានឃាត់ខ្លួនសកម្មជនរបស់ខ្ញុំ [នៅក្នុងសង្កាត់ទឹកថ្លា ខណ្ឌសែនសុខ] និងបានសាកសួរគាត់ប្រហែលពី១០ ទៅ២០នាទី ហើយបានប្រាប់សកម្មជនថា ពួកគេអាចប្រមូលស្នាមមេដៃបានតែនៅទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប៉ុណ្ណោះ”។ លោកបានបន្ថែមថា អ្នកដើរប្រមូលស្នាមមេដៃរូបនោះបានប្រគល់ស្នាមមេដៃប្រហែល៤០ ដែលពួកគេប្រមូលបាននៅថ្ងៃនោះ។
លោក ផល្លា បានបន្ថែមថា អាជ្ញាធរសង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី សង្កាត់សំរោង និងសង្កាត់ទឹកថ្លា ក្នុងខណ្ឌសែនសុខ និងអាជ្ញាធរសង្កាត់ទួលសង្កែ សង្កាត់ឫស្សីកែវ សង្កាត់ច្រាំងចំរេះ២ និងសង្កាត់កោះដាច់ ក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវ បានទាមទារឲ្យអ្នកប្រមូលស្នាមមេដៃរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិផ្លាស់ទៅប្រមូលស្នាមមេដៃនៅតាមទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួន ដោយលើកឡើងពីលិខិតរបស់អភិបាលរាជធានី។
លោក ផល្លា បានមានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីសង្កាត់ទួលសង្កែ បានប្រាប់អាជីវករម្នាក់ និងជាសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅក្នុងផ្សារទួលសង្កែថា អ្នកស្រីនឹងត្រូវហាមឃាត់មិនឲ្យលក់ដូរទំនិញ ប្រសិនបើអ្នកស្រីមិនឈប់ប្រមូលស្នាមមេដៃនៅទីនោះទេ។ លោកបានបន្ថែមថា ញត្តិជាច្រើន ក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធររឹបអូសដែរនៅផ្សារនោះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ទង្វើនេះផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងវាកំពុងលុបបំបាត់សិទ្ធិមនុស្ស”។ លោកបានបន្ថែមទៀតថា សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងបន្តប្រមូលស្នាមមេដៃនៅទូទាំងរាជធានី រយៈពេលពីរសប្តាហ៍ទៀត។
លោក សយ កុសល ចៅសង្កាត់ទួលសង្កែ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកគ្រាន់តែធ្វើតាមបទបញ្ជារបស់សាលារាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងការដាក់មន្ត្រីមូលដ្ឋានឲ្យរារាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនឲ្យប្រមូលស្នាមមេដៃនៅតាមទីផ្សារ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រសិនបើ [សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ] ធ្វើបែបនេះ វាអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងបង្កភាពអនាធិបតេយ្យនៅតាមទីសាធារណៈ។ គ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតឲ្យពួកគេប្រមូលស្នាមមេដៃជាសាធារណៈទេ”។
តាមពិត មិនមានមាត្រាណាមួយនៅក្នុងច្បាប់កម្ពុជាដែលចែងពីការរារាំងប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យបញ្ចុះបញ្ចូលរកការគាំទ្រដោយសន្តិវិធីសម្រាប់បុព្វហេតុនយោបាយនៅតាមទីសាធារណៈនោះទេ។
លោក តាន់ ណារិន ចៅសង្កាត់ទឹកថ្លា បានបដិសេធថា មិនបានឃាត់ខ្លួនសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ ហើយលោកពន្យល់ប្រាប់ថា លោកគ្រាន់តែនាំអ្នកដើរប្រមូលស្នាមមេដៃនោះទៅនិយាយគ្នានៅការិយាល័យសង្កាត់ប៉ុណ្ណោះ។ លោក តាន់ ណារិន បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបានយកស្នាមមេដៃដែលពួកគេប្រមូលបានចំនួន៣៥មករក្សាទុក ប៉ុន្តែ យើងមិនបានឃាត់ខ្លួនសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ យើងបាននិយាយជាមួយពួកគេ ហើយយើងបានព្រមព្រៀងគ្នាថា គាត់ត្រូវត្រឡប់ទៅប្រមូលស្នាមមេដៃនៅតាមទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនវិញ”។ លោកបានបន្ថែមថា “ប្រសិនបើពួកគេទៅប្រមូលស្នាមមេដៃតាមទីសាធារណៈ សកម្មភាពរបស់ពួកគេអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភ្ញាក់ផ្អើល និងបង្កភាពចលាចល”។
នៅក្នុងលិខិតមួយច្បាប់ផ្ញើមកកាសែត ខេមបូឌា ដេលី កាលពីម្សិលមិញ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានបដិសេធចំពោះពាក្យសម្តីរបស់លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រឆាំង ដែលបានលើកឡើងថា សេចក្តីណែនាំរបស់សាលារាជធានីខុសពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយអះអាងថា តាមរយៈការប្រមូលស្នាមមេដៃជាសាធារណៈដើម្បីគាំទ្រគណបក្សនយោបាយបែបនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិពិតជាកំពុងបំពានច្បាប់ដែលធានាពីការបោះឆ្នោតដោយសម្ងាត់ប្រាកដមែន។
លិខិតដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃនេះមានខ្លឹមសារថា “តំណាងរាស្ត្រត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសម្ងាត់។ ផ្អែកតាមន័យនេះ សកម្មភាពរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងការប្រមូលស្នាមមេដៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមទីសាធារណៈគឺផ្ទុយពីស្មារតី និងគោលការណ៍នៃការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់”។
លិខិតនោះលើកឡើងទៀតថា “ខ្ញុំគិតថា សកម្មភាពប្រមូលស្នាមមេដៃតាមទីសាធារណៈដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ដូចជាការលេងសើច និងធ្វើដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវហើយថា បក្សសង្គ្រោះជាតិគ្មានយន្តការបញ្ជាក់ថា ស្នាមមេដៃនីមួយៗជាស្នាមមេដៃពិសេសនោះទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ មូល គឹមហឿន