កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុនខុទ្ទកាល័យថ្មីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអនុម័តសេចក្តីព្រាងថវិកាឆ្នាំ២០១៤ ដែលមានចំនួនទឹកប្រាក់៣,៥ពាន់លានដុល្លារ ពោល គឺបានកើនឡើង១៣ភាគរយ បើប្រៀបធៀបនឹងថវិកាសម្រាប់ឆ្នាំនេះ ក៏ប៉ុន្តែ ស្ថាប័ននេះមិនបានផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិត ទាក់ទងនឹងរបៀបរបប នៃការចាយវាយថវិកាទាំងនេះទេ។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា ខ្លួននឹងបញ្ជូនសេចក្តីព្រាងថវិកានេះទៅរដ្ឋសភាសម្រាប់បោះឆ្នោត ដើម្បីអនុម័តសេចក្តីព្រាងថវិកានេះ យ៉ាងយូរនៅដំណាច់ឆ្នាំនេះ ដោយមិនគិតថា តើសមាជិក ជាប់ឆ្នោតទាំង៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលយកឬក៏មិនទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួនទេ។ សមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កំពុងបដិសេធមិនទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួន ដើម្បីការងារការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា ដោយមានសេចក្តីរាយការណ៍ថា ភាពមិនប្រក្រតីកើតឡើងយ៉ាងច្រើន ដែលមិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយសមស្របនៅឡើយទេ។
ដោយមានអាសនៈ៦៨ក្នុងចំណោមអាសនៈទាំង១២៣នៅក្នុងរដ្ឋសភា គណបក្សប្រជាជនមានសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាតដែល ខ្លួនត្រូវការសម្រាប់ការអនុម័តសេចក្តីព្រាងថវិកានេះ។ ទោះជាយ៉ាង គណបក្សប្រឆាំងបានលើកឡើងថា សភាមិនអាចត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយស្របច្បាប់ទេ រហូតទាល់តែសមាជិកសភារបស់ខ្លួនចូលរួម។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា លោកមិនមានព័ត៌មានទាក់ទងនឹងបញ្ហាថវិកានេះ ឬក៏ប្រាក់ចំណូលព្យាករណ៍ ទេ ខណៈដែលលោក ងី តៃយីរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ។
លោក ជាម យៀប សមាជិកសភា និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាប្រធានគណៈកម្មាធិការសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារ និងសវនកម្ម នៃរដ្ឋសភា បានលើកឡើងថា លោកមិនទាន់បានឃើញសេចក្តីព្រាងថវិកានោះនៅឡើយទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក បានឲ្យដឹងថា កំណើន១៣ភាគរយនៃចំណាយរដ្ឋាភិបាល មានភាពចាំបាច់សម្រាប់ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាខូចខាតដែលបង្កឡើងដោយគ្រោះទឹកជំនន់ក្នុងឆ្នាំនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ដោយសារតែទឹកជំនន់ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ដែល ខ្លួនអាចជួយប្រជាជនបាន”។
គណបក្សប្រឆាំងបានរិះគន់ថវិកាកាលពីពេលមុនៗ ដោយសារតែមានការប្រើប្រាស់មូលនិធិច្រើនពេក ទៅលើវិស័យការពារជាតិ បើធៀបនឹងចំណាយលើវិស័យសុខាភិបាល អប់រំនិងវិស័យអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងការជាប់បំណុលបរទេសយ៉ាងច្រើន។ ក្នុងចំណោមទឹកប្រាក់ចំនួន៣,១ពាន់លានដុល្លារ ដែលត្រូវបានអនុម័តសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៣ ប្រហែល៤០០លានដុល្លារ ពោលគឺប្រហែល១៣ភាគរយនៃថវិកាសរុប និង១៧ភាគរយច្រើនជាងថវិកាកាលពីឆ្នាំមុន ត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខ។ វិស័យអប់រំទទួលបានតែ២៨០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលវិស័យសុខាភិបាលទទួលបាន២២៥លានដុល្លារ។
នៅពេលព្រឹទ្ធសភាគ្របដណ្តប់ដោយគណ បក្សប្រជាជនកម្ពុជា អនុម័តថវិកានេះកាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១២ បន្ទាប់ពីសេចក្តីព្រាងថវិកានេះឆ្លងផុតរដ្ឋសភាបានរយៈពេលមួយសប្តាហ៍ គណបក្សប្រឆាំងមិនបានបដិសេធដើម្បីតវ៉ាការច្រានចោលការកាត់បន្ថយប្រាក់កម្ចីបរទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍រួមក្នុងឆ្នាំ២០១២ ធនាគារពិភពលោក (World Bank) និងអង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (International Monetary Fund) បានបង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជាមានបំណុល ជាប់រហូត ក៏ប៉ុន្តែ បានព្រមានថា ការបន្តកើនឡើងនៃកម្រិតខ្ចីប្រាក់របស់ប្រទេសនេះ អាច បង្កផលប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពរបស់ប្រទេសនេះ ក្នុងការធ្វើព្យុះធ្វើភ្លៀងក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្នុងពេលអនាគត។ គណបក្សប្រឆាំងក៏បានរិះគន់ថវិកាប្រចាំឆ្នាំរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ ដោយសារតែមាន បញ្ហាខ្វះតម្លាភាព។
កាលពីខែមករា អង្គការភាពជាដៃគូថវិកាអន្តរជាតិ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ទី៨១សម្រាប់ប្រទេស កម្ពុជា ក្នុងចំណោម១០០ប្រទេស នៅក្នុងរបាយការណ៍ស្ទង់មតិថវិកាបើកចំហរថ្មីបំផុតរបស់ខ្លួន។ អង្គការនេះបានផ្តល់ពិន្ទុ១៥ក្នុងចំណោមពិន្ទុ១០០ជាហេតុបណ្តាលឲ្យ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមក្រុមទាំងប្រាំនៃប្រទេសដែលមានពិន្ទុទាបបំផុត សម្រាប់ផ្នែកវិសាលភាពនៃការទទួលបានព័ត៌មានជាសាធារណៈពោលគឺកម្រិតមានតិចតួច រហូតដល់កម្រិតមិនមានសោះតែម្តង។
កាលពីម្សិលមិញ លោក ជាម យៀប អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានច្រានចោល បញ្ហាកង្វះខាតតម្លាភាពផ្នែកថវិកា ដោយបង្កឡើងដោយគណបក្សរបស់លោក។ លោកបានមានប្រសាសន៍ទាក់ទងនឹងអង្គការភាពជាដៃគូថវិកាថា “ការលើកឡើងដូច្នេះគឺជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។ យើងមាន[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍] សហប្រជាជាតិ អង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ធនាគារពិភពលោក និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ជួយយើង។ ស្ថាប័នទាំងនេះនឹងមិនផ្តល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុរបស់ខ្លួនទេ ប្រសិនបើយើងមិនអាចគ្រប់គ្រងថវិការបស់យើងឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពបានទេនោះ”។
លោក ជាម យៀប បានបន្ថែមថា តាមផ្លូវច្បាប់ រដ្ឋសភាក៏ត្រូវអនុម័តថវិកានៅដំណាច់ឆ្នាំនេះផងដែរ ហើយនឹងធ្វើការងារនេះ ទោះបីជាមាន ឬក៏មិនមានសមាជិកសភាទាំង៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិក៏ដោយ។ លោក ជាម យៀប បានមានប្រសាសន៍ថា “ការដែលពួកគេចូលសភា ឬមិនចូលនោះ វាមិនសំខាន់ទេ ហើយយើងមិនត្រូវឈប់ធ្វើការងាររបស់យើងទេ ដូច្នេះយើងគ្រាន់តែបន្តការងាររបស់យើងទៅមុខ” ។ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា “ មិនមានភាពជាប់គាំងផ្នែកនយោបាយទេ ពីព្រោះសភា និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងហើយ”។
ក៏ប៉ុន្តែលោក យ៉ែម ប៉ុញ្ញរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតអនុម័តថវិកានេះនៅមុនពេលគណបក្សប្រឆាំងទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួននឹងត្រូវបានចាត់ទុកជាការបោះឆ្នោតមិនស្របច្បាប់។ លោកបានបន្តថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា រដ្ឋសភាត្រូវមានសមាជិក១២០រូប។
កាលពីឆ្នាំ២០០៣ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានសម្រេចថា ការគ្រាន់តែមានបេក្ខជន១២០រូបត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង បានបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌនោះ។
ក៏ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងបានអះអាងថា យ៉ាងតិចសមាជិកសភាជាប់ឆ្នោត១២០រូបត្រូវទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួន។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រសិនបើពួកគេអនុម័តវា [ថវិកា] ដោយមានគណបក្សតែមួយ នោះវាគឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេ ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងមិនទទួលស្គាល់វាទេ។ ខ្ញុំគិតថា វាមិនស្របច្បាប់ទេ។ ប្រសិនបើសំឡេងឆ្នោតមាន៦៨លើ៦៨ [សមាជិកសភាដែលមានវត្តមាន] នោះវាមិនមែនតំណាងឲ្យសំឡេងទាំងមូលនៃរដ្ឋសភាទេ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា