កាលពីម្សិលមិញ អង្គការក្លូបល វីតណេស (Global Witness) បានអំពាវនាវឲ្យក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFC) និងធនាគារដតឈ័រ (Deutsche Bank) របស់អាល្លឺម៉ង់ ដកខ្លួនជាបន្ទាន់ចេញពីក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដែលមានចម្ការកៅស៊ូនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា បានកាប់ឈើខុសច្បាប់យ៉ាងច្រើន និងធ្វើឲ្យមានការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំលើសហគមន៍ជនជាតិភាគតិច។
ការអំពាវនាវនេះត្រូវបានធ្វើឡើងត្រឹមតែរយៈពេលប្រាំមួយខែប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីអង្គការក្លូបល វីតណេស បានចេញលទ្ធផលស៊ើបអង្កេតលើចម្ការកៅស៊ូមួយចំនួន ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ របស់ប្រទេសវៀតណាម និងក្រុមហុ៊នចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម VRG ជាក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ។
កាលពីខែឧសភា អង្គការក្លូបល វីតណេស បានផ្ដល់យោបល់ឲ្យធនាគារដតឈ័រ និងក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិដកខ្លួនចេញពីក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ ដែលកាន់កាប់ដីសម្បទានយ៉ាងតិចណាស់១៨០.០០០ហិកតានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះមិនបានបង្ហាញពីបំណងច្បាស់លាស់នៅក្នុងការដោះស្រាយការចោទប្រកាន់ពីបទកាប់ឈើខុសច្បាប់ និងការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយខែទេនោះ។
លោកស្រី មេហ្គាន ម៉ាកអីនណេស (Ma-gan MacInnes) ប្រធានយុទ្ធនាការដីធ្លីនៅអង្គការក្លូបល វីតណេស បានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម VRG កំពុងមានការវិវឌ្ឍន៍ ហើយការចរចារវាងអង្គការក្លូបល វីតណេស និងក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋនេះកំពុងដំណើរការទៅមុខ។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម VRG និងក្រុមហ៊ុនសាខារបស់ខ្លួនបានចាត់វិធានការជាក់លាក់និងច្បាស់លាស់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសង្គម និងបរិស្ថាន”។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា “ក្រុមហ៊ុននេះក៏បានបង្កើតប្រព័ន្ធមួយ ដើម្បីឆ្លើយតបនិងចាត់វិធានការដោះស្រាយបញ្ហា ដែលកើតមានពាក់ព័ន្ធនឹងដីសម្បទានរបស់ខ្លួនផងដែរ”។ លោកស្រីបានលើកឡើងថា តែទោះជាយ៉ាងណា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្រដៀងគ្នានេះរបស់ក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ មានការវិវឌ្ឍន៍តិចតួច។លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា“ ការដែលក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ា ឡៃ មិនបានចាត់វិធានការអ្វីពីមុនមកនោះ វាបានធ្វើឲ្យយើងគ្មានជម្រើសអ្វីឡើយក្រៅពីសន្និដ្ឋានថា ក្រុមហ៊ុននេះមិនសូវមានបំណងដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន”។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា “ អ្នកភូមិដែលរងទុក្ខវេទនារាល់ថ្ងៃ ដោយសារតែដីសម្បទានរបស់ក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ ក៏គួរតែត្រូវយល់ដឹងពីបរិស្ថាន និងសង្គម ដែលក្រុមហ៊ុននេះកំពុងធ្វើឲ្យមានបញ្ហាផងដែរ។ យើងគិតថា ដៃគូរបស់ក្រុមហ៊ុននេះគួរតែគិតគូរពីបញ្ហានេះ ហើយគួរតែដកខ្លួនចេញ”។ ទាំងធនាគារដតឈ័ររបស់អាល្លឺម៉ង់ និងក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយឡើយកាលពីម្សិលមិញ។
នៅពេលអង្គការក្លូបល វីតណេស បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីខែឧសភា ក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិបានវិនិយោគក្នុងទឹកប្រាក់ជិត១៥លានដុល្លារនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនមូលនិធិវៀតណាម DWS ដែលមានភាគហ៊ុន៥ភាគរយនៅក្នុងក្រុម ហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ។ ហើយអំឡុងពេលនោះក្រុមហ៊ុននេះបានលើកឡើងថា ខ្លួននឹងយកការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីផលប៉ះពាល់នេះទៅពិចារណាជាផ្នែកមួយនៃការឃ្លាំ មើលដែលកំពុងតែបន្តរបស់ខ្លួន។
ធនាគារដតឈ័រ មានភាគហ៊ុនបើគិតជាទឹកប្រាក់៤,៥លានដុល្លារ នៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ តាមរយៈក្រុមហ៊ុនមូលនិធិវៀតណាម DWS។
ដោយបដិសេធពីការទទួលខុសត្រូវលើចម្ការកៅស៊ូនៅប្រទេសកម្ពុជា ធនាគារដតឈ័រ បានលើកឡើងថា ខ្លួនគ្រាន់តែកាន់ភាគហ៊ុនជំនួសឲ្យវិនិយោគិនផ្សេងៗទៀត ហើយខ្លួនគ្រាន់តែផ្ដល់សេវាកម្មឈរឈ្មោះជំនួសឲ្យក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ ប៉ុណ្ណោះ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍កាលពីខែឧសភារបស់ខ្លួន អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុន ហួង អាញ់ យ៉ា ឡៃ និងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ VRG បានបំពានច្បាប់របស់ប្រទេសកម្ពុជាដែលកំណត់ឲ្យកាន់កាប់ដីសម្បទានមិនលើសពី១០.០០០ហិកតាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ហើយដោយយោងតាមរូបភាពពីផ្កាយរណប និងការចុះត្រួតពិនិត្យផ្ទាល់ អង្គការក្លូបល វីតណេស បានចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះពីបទកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងព្រៃការពារទាំងនៅក្នុង និងក្រៅដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដោយធ្វើឲ្យអ្នកភូមិត្រូវបាត់បង់ដីរបស់ខ្លួនឬក៏ធ្វើឲ្យពួកគាត់បាត់បង់ប្រាក់ចំណូលពីអនុផលព្រៃឈើ ដែលខ្លួនធ្លាប់អាស្រ័យលើ។
របាយការណ៍នេះក៏បានរកឃើញដែរថា មានក្រុមហ៊ុនសាខាតិចតួច ដែលកាន់កាប់ដីសម្បទាន បានធ្វើការវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ឬក៏បានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអ្នកភូមិ មុនពេលចាប់ផ្ដើមការងាររបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីម្សិលមិញ អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុន ហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ កាលពីខែមិថុនា បានសន្យាថា នឹងផ្អាកការកាប់រានព្រៃនិងការដាំដើមកៅស៊ូរយៈពេលបួនខែដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារបស់ខ្លួន។
បុគ្គលិករបស់អង្គការក្លូបល វីតណេស បានចុះទៅត្រួតពិនិត្យភូមិចំនួនប្រាំពីរកាលពីខែសីហា ប៉ុន្តែអ្នកភូមិនៅភូមិចំនួនបីបានលើកឡើងថា ពួកគាត់នៅមិនទាន់ឃើញក្រុមហុ៊នហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ ចុះមកភូមិពួកគាត់នៅឡើយទេ ហើយអ្នកភូមិនៅក្នុងភូមិចំនួនប្រាំមួយផ្សេងទៀតបានលើកឡើងថា ការកាប់រានព្រៃចម្ការនៅក្នុង និងជុំវិញចម្ការកៅស៊ូនៅតែបន្ត ហើយការអះអាងនេះវាស្របនឹងរូបភាពផ្កាយរណបរបស់អង្គការក្លូបល វីតណេស។
អង្គការក្លូបល វីតណេស លើកឡើងថា ដើម្បីជំនួសនឹងការធ្វើសវនកម្មឯករាជ្យលើចម្ការកៅស៊ូរបស់ខ្លួន ក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ា ឡៃ បានជ្រើសរើសយកកម្មវិធីចុះជួយសង្គមវិញ [ដើម្បីលើកមុខមាត់ក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួន]។ លោកស្រី ម៉ាក អ៊ីនណេស បានមានប្រសាសន៍ថា “ក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ា ឡៃ បានសន្យាជាច្រើនលើកច្រើនសាមកហើយ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងមានការអនុវត្តតិចតួចនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដ៏សំខាន់”។ ហើយកាលពីខែឧសភា ក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ា ឡៃ បានបដិសេធការចោទប្រកាន់នេះ។
លោក ង្វៀន តានអាញ់ ប្រធានទំនាក់ទំនងនៅក្រុមហ៊ុន ហួង អាញ់ យ៉ា ឡៃ បានលើកឡើងក្នុងអ៊ីម៉េលមួយកាលពីម្សិលមិញថា “យើងបដិសេធការចោទប្រកាន់របស់អង្គការក្លូបល វីតណេស។ សព្វថ្ងៃយើងកំពុងតែបន្តការងាររបស់យើងជាមួយអង្គការក្លូបល វីតណេស អំពីបញ្ហាទាំងនេះ។
លោក តានអាញ់ បានលើកឡើងថា បុគ្គលិកពេទ្យរបស់ក្រុមហ៊ុនហួង អាញ់ យ៉ាឡៃ នឹងធ្វើការពិនិត្យផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រចំនួនបីថ្ងៃដោយនឹងចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃសុក្រ ក្នុងខេត្តរតនគិរី ជាទីដែលចម្ការកៅស៊ូភាគច្រើនរបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមនៅទីនោះ ប៉ុន្តែលោកបានបដិសេធមិនរៀបរាប់ ឬក៏ឆ្លើយសំណួរណាមួយបន្ថែមឡើយ៕ ស៊ុយឈាង