នៅពេលដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កំពុងទទួលស្វាគមន៍លោក សីុនហ្សូ អាបេ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុននៅឯពិធីជប់លៀងមួយនៅវិមានសន្តិភាព កាលពីល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ អ្នកការទូតជប៉ុនបានអង្គុយបរិភោគអាហារជាមួយអ្នកកាសែតនៅឯសណ្ឋាគារឡឺរ៉ូយ៉ាល់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីប្រាប់អ្នកកាសែតអំពីស្ថានភាពទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ទោះបីជាលោក អាបេ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីសម្តែងនូវសុទិដ្ឋិនិយមអំពីការពង្រីកទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីបន្ថែមទៀតជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏អ្នកការទូតជប៉ុនបានធ្វើការវាយតម្លៃបែបរិះគន់ចំពោះអ្វីដែលជប៉ុនរំពឹងថា នឹងទទួលបានពីរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ គួររំឭកថា ប្រទេសជប៉ុនបានផ្តល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ជាង ២,២៥ពាន់លានដុល្លារដល់កម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក។
អំឡុងពេលសន្ទនារយៈពេលពីរម៉ោងមន្ត្រីមកពីការិយាល័យរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន និងក្រសួងការបរទេសខ្មែរបាននិយាយថា ក្រុងតូក្យូចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន បង្ហាញនូវឯកភាពទូលំទូលាយថែមទៀតជាមួយប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានផ្សេងៗទៀត បង្កើនកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បី លើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងការផ្តល់មូលនិធិដល់ភាគីជាតិនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
លោក តូម៉ូហីុកូ តាណាហ្គូជី ប្រធានខុទ្ទកាល័យ និងជាអ្នកសរសេរសុន្ទរកថាឲ្យលោកអាបេ បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសជប៉ុនសង្ឃឹមថា នឹងជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើឲ្យមានការវិវត្តល្អនៅក្នុងវិស័យដូចជា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក តាណាហ្គូជី បានមានប្រសាសន៍ថា “អ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើគឺជំរុញរដ្ឋាភិបាលដែលហាក់បីដូចជាកំពុងដើរថយក្រោយ។ នេះហើយគឺជាអ្វីដែលប្រទេសជប៉ុនកំពុងធ្វើពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសកម្ពុជា”។
ពេលសួរថា តើរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន កំពុងដើរថយក្រោយដោយវិធីណាខ្លះនោះ លោក តាណាហ្គូជី បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនចង់និយាយថា កម្ពុជាប្រទេសផ្សេងៗទៀត កំពុងដើរថយក្រោយនោះទេ។
លោក តាណាហ្គូជី បានបន្ថែមថា អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសជប៉ុនបានបញ្ចុះបញ្ចូលលោក អាបេ មិនឲ្យមកជួបលោក ហ៊ុន សែន ហើយបាននិយាយថា ការចំណាយរបស់ជប៉ុនទៅលើជំនួយបរទេស ជាពិសេសជំនួយដល់រដ្ឋាភិបាលដែលមានកំណត់ត្រាមិនល្អនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុនោះ កំពុងស្ថិតក្រោមការពិនិត្យពិច័យយ៉ាងខ្លាំង។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនខ្លួនឯងត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។ ប្រសិនបើយើងឲ្យលុយពន្ធរបស់យើងទៅរដ្ឋាភិបាលពុករលួយ យើងត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះរឿងនេះ។ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនកំពុងស្ថិតនៅក្រោមការពិនិត្យពិច័យយ៉ាងខ្លាំងពីប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន”។
លោកបានបន្ថែមថា “ មានអង្គការរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនប្រាប់យើងមិនឲ្យមកប្រទេសកម្ពុជា” ។
នៅពេលដែលជម្លោះរបស់ជប៉ុនជាមួយចិនអំពីកោះសែនកាគូ ដែលចិនហៅថា កោះដាយអូយូ មានភាពក្តៅគគុកនោះ លោកស្រី គូនី សាតូ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសបាននិយាយថា លោក អាបេ បានស្នើជាគំនិតដល់លោក ហ៊ុន សែន ថា កម្ពុជាគួរចូលរួមជាមួយប្លុកអាស៊ាននៅក្នុងការចរចាអំពីជម្លោះទឹកដី នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរបស់រដ្ឋជាសមាជិក។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍អំពីបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រទេសជប៉ុនដែលចង់ឲ្យប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានរួមកម្លាំងគ្នានៅក្នុងការចរចាជាមួយប្រទេសចិនថា “ នាយករដ្ឋមន្ត្រី អាបេ គួរសមពេកមិនហ៊ាននិយាយចំៗថា បញ្ហានេះត្រូវដោះស្រាយតាមវិធីនេះ ឬតាមវិធីនោះទេ ប៉ុន្តែលោកបានយកគំនិតរបស់លោកទៅពិភាក្សាគ្នា”។
ចាប់តាំងពីកម្ពុជាត្រូវបានបញ្ចុះបញ្ចូលមិនឲ្យបញ្ចូលបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅក្នុងរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជំុកំពូលអាស៊ានកាលពីឆ្នាំមុននោះ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានរិះគន់ពីសំណាក់ប្រទេសជិតខាងនៅក្នុងតំបន់ចំពោះការគាំទ្រគោលជំហររបស់ចិន ដែលចង់ឲ្យមានការដោះស្រាយជម្លោះទឹកដីទ្វេភាគី ជាជាងតាមរយៈកិច្ចពិភាក្សាជាលក្ខណៈអន្តរជាតិដូចដែលប្រទេសផ្សេងៗទៀតចង់បានរួមទាំងវៀតណាម និងហ្វីលីពីន។
លោកស្រី បានមានប្រសាសន៍ថា ក្នុងនាមជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយធំជាងគេដល់ភាគីអន្តរជាតិនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ប្រទេសជប៉ុនកំពុងត្រៀមបន្តផ្តល់មូលនិធិដល់តុលាការនេះ នៅពេលដែលតុលាការនេះបន្តរឿងក្តីក្រៅពីសវនាការលើកដំបូងនៅក្នុងសំណំុរឿង០០២។
លោក យូស៊ីហីុរ៉ូ អាបេ លេខាទី២នៅស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញបានមានប្រសាសន៍ថា ទោះជាយ៉ាងណា ប្រទេសជប៉ុនរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងធ្វើការប្តេជ្ញាស្រដៀងគ្នានេះចំពោះការផ្តល់មូលនិធិដល់ភាគីជាតិនៅតុលាការនេះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែបើកប្រាក់ខែឲ្យបុគ្គលិកជាតិ។ យើងរំពឹងថា ភាគីកម្ពុជានឹងផ្តល់មូលនិធិទៅតាមការរំពឹងទុក”។
លោក តាណាហ្គូជី បានមានប្រសាសន៍ថាពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រឹងប្រែងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍របស់ប្រទេសជប៉ុនដើម្បីលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា “ជប៉ុនបានដឹងថា យើងត្រូវធ្វើជាអ្នកប្រើពេលយូរ”។ លោកបានបន្ថែមថា ការផ្លាស់ប្តូរលឿនៗនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់នេះ រួមទាំងប្រទេសភូមា និងប្រទេសសិង្ហបុរី ធ្វើឲ្យជប៉ុនមានសុទិដ្ឋិនិយមអំពីការកែទម្រង់ដ៏សំខាន់នៅកម្ពុជា។
នៅពេលសួរថា តើលោកគិតថា កម្ពុជាបានក្លាយជាប្រទេសលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ពេលដែលប្រទេសនេះទទួលបានសន្តិភាពទាំងស្រុង និងអង្គការសហប្រជាជាតិឧត្ថម្ភដល់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី ឬយ៉ាងណានោះ លោក តាណាហ្គូជី មិននិយាយទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ចម្លើយរបស់ខ្ញុំនឹងធ្វើឲ្យមានការចុះផ្សាយព័ត៌មានក្នុងស្រុក ដូច្នេះខ្ញុំមិននិយាយទេ៕ គឹមហឿន