អំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញកាលពីចុងសប្តាហ៍នេះ ដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី១របស់មេដឹកនាំជប៉ុន ក្នុងរយៈពេល១៣ឆ្នាំមកនេះ លោក សីុនហ្សូ អាបេ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនបានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសជប៉ុនបានយល់ព្រមតាមសំណើរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យជួយធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយទន្ទឹមនោះ ក៏បានសន្យាពង្រឹងទំនាក់ទំនងក្នុងវិស័យមួយចំនួនដូចជា សុខភាព សន្តិសុខ វិនិយោគទុន និងហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធផងដែរ ។
នៅមុនដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក អាបេ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សបានចេញលិខិតមួយច្បាប់អំពាវនាវឲ្យលោកប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់លោកជំរុញឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ដោះស្រាយភាពទាល់ច្រកនយោបាយ ដែលបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ដ៏ចម្រូងចម្រាស ដែលគណបក្សប្រឆាំងអះអាងថា មានការលួចបន្លំ។
នៅឯសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅវិមានសន្តិភាពកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា លោកបានស្នើសំុជំនួយពីប្រទេសជប៉ុន ពាក់ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ហើយបានស្នើសំុឲ្យលោក អាបេ ពិចារណាបញ្ជូនអ្នកជំនាញបច្ចេកទេសមកចូលរួមក្នុងដំណើរការនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា “ [ប្រទេសជប៉ុន] គឺជាប្រទេសទី១ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានស្នើសំុជំនួយ ពីព្រោះយើងយល់ថា ប្រទេសជប៉ុនគឺជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ចាស់ទំុ ដែលមានបទពិសោធច្រើនទាក់ទងនឹងការងារបោះឆ្នោត”។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលបានចេញផ្សាយបន្តិចក្រោយមក ប្រទេសជប៉ុនបានលើកឡើងថា ខ្លួនមានឆន្ទៈជួយនៅក្នុងដំណើរការកែទម្រង់នេះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះលើកឡើងថា “ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី អាបេ បានសំដែងនូវការរំពឹងទុករបស់លោកថា ស្ថានភាពក្រោយការបោះឆ្នោតនឹងវិលទៅរកភាពធម្មតាឡើងវិញ តាមរយៈការចរចានិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមភាគីពាក់ព័ន្ធ”។
នៅពិធីបរិភោគអាហារពេលល្ងាចកាលពីល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ នៅសណ្ឋាគារឡឺរ៉ូយ៉ាល់ លោក តូម៉ូហីុកូ តានីហ្គូជី ប្រធានខុទ្ទកាល័យរបស់លោក អាបេ បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសជប៉ុនទំនងជានឹងបញ្ជូនអ្នកជំនាញផ្នែកបោះឆ្នោត។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ឱកាសគឺថា អ្នកនឹងឃើញអ្នកជំនាញជាច្រើននាក់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា”។
លោក អាបេ ក៏បានទៅទស្សនកិច្ចមជ្ឈមណ្ឌលជាតិគាំពារសុខភាពមាតា និងទារក ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយប្រទេសជប៉ុន ជាមន្ទីរពេទ្យសម្ភពដ៏ធំបំផុតនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយបានប្រកាសអំពីគម្រោងរបស់ជប៉ុនក្នុងការសាងសង់មន្ទីរពេទ្យសង្គ្រោះបន្ទាន់ថ្មីដ៏ទំនើបមួយនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលគ្រោងសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នៅឆ្នាំ២០១៥ផងដែរ។
មន្ទីរពេទ្យនេះនឹងត្រូវសាងសង់ដោយមានជំនួយពីរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ប៉ុន្តែផ្តល់មូលនិធិដោយវិនិយោគិនឯកជន។
លោកស្រី គូនី សាតូ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសជប៉ុនបានមានប្រសាសន៍ថា មន្ទីរពេទ្យនេះនឹងបំពាក់ឧបករណ៍ទំនើប ប៉ុន្តែថា សេវាកម្មដែលមន្ទីរពេទ្យនេះផ្តល់ឲ្យនឹងមានតម្លៃថ្លៃណាស់ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនមិនមានលទ្ធភាព។
លោក ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា មិនទាន់មានព័ត៌មានលម្អិតអំពីគម្រោងសាងសង់មន្ទីរពេទ្យសង្គ្រោះបន្ទាន់នេះនៅឡើយទេ ចំណែកឯលោក តាកាយូស៊ី គូរ៉ូមីយ៉ា ទីប្រឹក្សានៅស្ថានទូតជប៉ុនបានមានប្រសាសន៍ថា ដោយសារគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះមានការចូលរួមពីក្រុមហ៊ុនឯកជននោះ លោកមិនអាចផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែមបានឡើយ។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក អាបេ មកកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលនៅក្នុងនោះលោកបានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសឡាវផងដែរ គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសជប៉ុនដើម្បីបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ចំពេលដែលមានភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយចិនជំុវិញដែនកោះដែលមានជម្លោះ និងការអះអាងកាន់កាប់របស់ចិនលើធនធានសមុទ្រនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក អាបេ និងលោក ហ៊ុន សែន បានយល់ស្របអំពីសារៈសំខាន់នៃការដោះស្រាយជម្លោះដែនទឹកដោយសន្តិវិធី “ ដើម្បីបង្កើតគោលការណ៍នីតិរដ្ឋក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក” ហើយទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ក៏ប្រកាសអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបន្ថែមទៀតលើវិស័យយោធា និងសកម្មភាពរក្សាសន្តិភាពផងដែរ។
ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាសម្ពន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ ហើយទទួលបានផលប្រយោជន៍គិតជាទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារ ជាប្រាក់កម្ចីពីចិន ប៉ុន្តែ ប្រទេសជប៉ុននៅតែបន្តធ្វើជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ដ៏ធំបំផុតដល់កម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក អាបេ បានសន្យាបន្តការគាំទ្រដដែល ដោយរួមមានការផ្តល់មូលនិធិបន្ថែមដល់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម និងសកម្មភាពបោសសម្អាតមីនជាដើម។
ចំពោះភាគីកម្ពុជាវិញ លោក ហ៊ុន សែន បានសន្យាធ្វើឲ្យបរិយាកាសវិនិយោគបរទេសប្រសើរឡើង និងបានកោតសរសើរចំពោះការកើនឡើងនូវក្រុមហ៊ុនជប៉ុនជាច្រើនដែលមកដាក់ទុនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
មេដឹកនាំទាំងពីរក៏បានពិភាក្សាអំពីការបង្កើតជើងហោះហើរដោយផ្ទាល់រវាងប្រទេសជប៉ុន និងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍ផងដែរ ៕ សារុន
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Colin Meyn)