មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ពាណិជ្ជករ និងសេដ្ឋបានលើកឡើងថា មន្ត្រីគយនៅតាមតំបន់ព្រំដែននៃប្រទេសកម្ពុជា កំពុងទទួលបានសេចក្តីណែនាំ ឲ្យបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការត្រួតពិនិត្យ និងយកពន្ធឲ្យបានត្រឹមត្រូវលើគ្រប់មុខទំនិញ ដែលត្រូវបាននាំចូលមកប្រទេសកម្ពុជា ជាហេតុបណ្តាលឲ្យថ្លៃដើមទំនិញនាំចូលនិងថ្លៃទំនិញលក់រាយជាច្រើនប្រភេទកើនឡើង។
លោក ប៊ូ ប៊ុណ្ណារ៉ា ប្រធានផ្នែកទំនាក់ទំនង សាធារណៈនៃអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា តាំងពីដើមខែវិច្ឆិកាមក រដ្ឋាភិបាលបាននិងកំពុងពង្រឹងការអនុវត្តការត្រួតពិនិត្យគយ និងពន្ធដា ដើម្បីកាត់បន្ថយសកម្មភាពរត់ពន្ធទំនិញចូលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងគោលបំណង បង្កើនប្រាក់ចំណូលរដ្ឋ។
លោក ប៊ុណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា “យើងបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តផែនការប្រតិបត្តិការកាលពីដើមខែវិច្ឆិកា ដើម្បីពង្រឹងប្រសិទ្ធ ភាពការងាររបស់យើងឲ្យបានលឿន”។ លោកបានមានប្រសាសន៍បែបក្នុងន័យសំដៅទៅលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការត្រួតពិនិត្យ និងយកពន្ធឲ្យបានត្រឹមត្រូវ លើផលិតផលដែលត្រូវបាននាំចូលមកប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា“ យើងបានកំណត់យកការពង្រឹងការប្រមូលចំណូល[នៅតាមព្រំដែន] ជាអាទិភាព ពីព្រោះសកម្ម ភាពរត់ពន្ធកំពុងកើនឡើង ហើយយើងកំពុង តែបាត់បង់ចំណូលរដ្ឋ”។ លោក ប៉ែន ស៊ីម៉ន អគ្គនាយកអគ្គនាយដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករបានចេញលិខិតផ្ញើជូនដល់មន្ត្រីគយទាំងឡាយ កាលពីថ្ងែ១៤ខែវិច្ឆិកា ដោយលើកឡើងនូវគោលការណ៍ណែនាំឲ្យមន្ត្រីបំពេញការងាររបស់ខ្លួនឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងពង្រឹង “ស្មារតីសីលធម៌របស់ខ្លួនក្នុងការត្រួតពិនិត្យពន្ធគយ”។
លិខិតរបស់លោក ស៊ីម៉ន មានខ្លឹមសារថា “មន្ត្រីគយត្រូវតែបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ប្រកបដោយស្មារតីសីលធម៌ស្មោះត្រង់ ទៅតាមបទបញ្ជា ដោយមិនមានការរើសអើង និងលម្អៀងទៅលើបក្សពួក មិត្តភ័ក្ត្រ ឬក៏សាច់ញាតិ”។ លោក ឈី យុន ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន អឹមធីស៊ី អ៊ីមផត អេន អ៊ីចផត ខូ អិលធីឌី (MTC Import & Export Co., Ltd.) បានលើកឡើងថា ការងារពន្ធដាដែលត្រូវពង្រឹងកាលពីពេលថ្មីៗនេះ កំពុងតែជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុនរបស់លោកបង្កើនពេលវេលា និងប្រាក់កាស ដោយសារតែសកម្មភាពបញ្ជូនទំនិញឆ្លងកាត់ព្រំដែន មានល្បឿនយឺតជាងមុននិងត្រូវចំណាយថ្លៃដើមកាន់តែច្រើន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមានបញ្ហាក្នុងការនាំចូលទំនិញទ្រង់ទ្រាយតូច ពីព្រោះបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការតឹងរឹងជាងមុនលើសកម្មភាពនាំចេញ និងនាំចូល មន្ត្រីគយត្រូវពិនិត្យឲ្យបាន១០០ភាគរយលើទំនិញរបស់យើង ដូច្នេះ យើងខាតបង់ពេលវេលា ហើយយើងក៏បាត់បង់ប្រាក់ចំណូល១៥ភាគរយដែរ”។
លោក ឈី យុន ដែលនាំចូលផលិតផលផ្សេងៗ តាមច្រកប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យនៅព្រំដែនខេត្តកោះកុង និងព្រំដែនប្រទេសថៃ បានលើកឡើងបន្តថា តាំងពីរដ្ឋាភិបាលបញ្ជាឲ្យមន្ត្រីគយត្រួតពិនិត្យទំនិញ ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុនមក លោកបានបាត់បង់ទំនិញនាំចូលពីប្រទេសជិតខាង និងទទួលបានប្រាក់ចំណេញតិចជាងមុន ដូច្នេះលោកត្រូវផ្តោតសំខាន់ទៅលើទំនិញដែលមានគុណភាពខ្ពស់ ដែលនាំចូលពីតំបន់អឺរ៉ុបវិញ។
តំណាងវិស័យកាត់ដេរ និងទេសចរណ៍ ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ចំណាត់ការថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការត្រួតពិនិត្យពន្ធគយ និងពន្ធដា នឹងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់មូលដ្ឋានសេវាកម្មក្នុងវិស័យទាំងនេះ។
លោក កែន លូ អគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (Garment Manufacturers Association in Cambodi a) ហៅកាត់ថា GMAC បានលើកឡើងថា ខណៈដែលតម្លៃវត្ថុធាតុដើម នៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរនឹងមិនទទួលផលប៉ះពាល់ខ្លាំងក្លាទេនោះ ម្ចាស់រោងចក្រនៅតែទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ប្រយោល ពីថ្លៃដើមរស់នៅខ្ពស់ជាងមុនរបស់កម្មករ-កម្មការិនី។លោកមានប្រសាសន៍ថា “ ប្រសិន បើតម្លៃកើនឡើង… ច្បាស់ណាស់ វានឹងដាក់សម្ពាធបន្ថែមទៅលើផ្នែកប្រាក់ឈ្នួល ជាហេតុ បណ្តាលឲ្យយើងទទួលផលប៉ះពាល់”។
លោក ហូ វណ្ឌី សហប្រធានក្រុមការងារទេសចរណ៍រដ្ឋាភិបាល-ឯកជនបានលើកឡើង ផងដែរថា វិស័យទេសចរណ៍ “ពិតជា”ទទួល រងផលប៉ះពាល់ដោយសារកំណើនថ្លៃទំនិញ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ តាមរយៈការអនុវត្ត[គោលនយោបាយគយ]វិញ តម្លៃសេវាទេសចរណ៍នឹងទទួលរងផលប៉ះពាល់ ក៏ដូច ជាថ្លៃសេវាស្នាក់នៅ[ក្នុងប្រទេស កម្ពុជា]ផងដែរ។ រឿងនេះច្បាស់ជានឹងកើតឡើង១០០ភាគរយ”។
លោកបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា ដោយសារតែមានការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងស្វិតស្វាញក្នុងតំបន់ ក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ កំណើននៃថ្លៃស្នាក់នៅ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនមែន “ជារឿងល្អសម្រាប់វិស័យទេសចរទេនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ”។ ក៏ប៉ុន្តែ ខណៈ ដែលការអនុវត្តច្បាប់ត្រួតពិនិត្យពន្ធគយ និងពន្ធដារបស់រដ្ឋាភិបាល អាចជាផលប៉ះពាល់ទៅលើអាជីវកម្មនានា ក្នុងរយៈពេលខ្លីនោះលោកបណ្ឌិត កង ច័ន្ទតារា រ័ត្ន សេដ្ឋវិទូ និងជាប្រធានវិទ្យាស្ថានកម្ពុជា ដើម្បីសិក្សាការអភិវឌ្ឍ (Cambodian Institute for Development Study) បានលើកឡើងថា កំណើនថ្លៃទំនិញលក់រាយទំនងជាប្រតិកម្មរយៈពេលខ្លីពីទីផ្សារ ដែលអាចត្រូវបានកែសម្រួល ដោយគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនិញផលិតក្នុងស្រុក។
សេដ្ឋវិទូរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថា រឿងនេះ[ការកើនឡើងនៃថ្លៃ] គឺជាផលប៉ះពាល់រយៈពេលខ្លី។ នៅពេលដែល ទីផ្សារចាប់ផ្តើមសម្របខ្លួនទៅនឹងតម្លៃថ្មី ខ្ញុំសង្ឃឹមថា នឹងមានផលប៉ះពាល់ជំនួសមួយ ក្នុងរយៈពេលប្រហែលកន្លះឆ្នាំខាងមុខ”។ លោកបានបន្ថែមថា សហគ្រិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យបោះទុនវិនិយោគទៅលើគម្រោងផលិតកម្មទំនិញនៅក្នុងប្រទេស ដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយផលិតផលដែលមានតម្លៃថ្លៃជាង។
លោកបណ្ឌិត កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន បានមាន ប្រសាសន៍បន្តថា “ខ្ញុំគិតថា ទំនិញដូចជាអង្ករ និងផលិតផលកសិកម្មផ្សេងៗទៀតអាចសម្រប ខ្លួនបាន ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលព្យាយាមជំរុញវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទាក់ទាញទាំងវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស[Foreign Direct Investment] ហៅកាត់ថា FDI ទាំងវិនិយោគក្នុងស្រុក ប្រសិនបើមិនមានការខិតខំបែបនេះទេ ថ្លៃទំនិញដែលកើនឡើងបែបនេះ អាចនឹងបណ្តាលឲ្យអតិផរណាកើតឡើងក្នុងឆ្នាំនេះ”៕ សុធា