ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់, ខេត្តរតនគិរី-នៅពីក្រោយជញ្ជាំងច្រេះចាប់នៃដេប៉ូឈើរបស់ក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ សំឡេងរណារយន្តលាន់ឮពេញព្រៃនៅជុំវិញនោះ កាលពីរសៀលថ្ងៃច័ន្ទ។
នៅពេលដែលរណារយន្តរោទ៍សំឡេងខ្លាំងៗពេលអារឈើ រថយន្តធុនធ្ងន់មួយគ្រឿងដែលដឹកឈើហុបវែងៗ និងឈើអាររួចបានបើកចូលតាមទ្វារមុខនៃដេប៉ូឈើរបស់ក្រុមហ៊ុននោះ ធ្វើឲ្យធូលីហុយសម្ពោងមកលើផ្ទះរបស់លោក កែវ ស៊ូឡេង។
លោក កែវ ស៊ូឡេង អាយុ៦២ឆ្នាំ ដែលធ្វើស្រែចម្ការនៅលើដីជិតផ្ទះរបស់គាត់រយៈពេល៣១ឆ្នាំមកនេះបាននិយាយថា គាត់ឃើញរថយន្តធំៗយ៉ាងហោចណាស់ប្រាំបួនគ្រឿងដឹកឈើចូលដេប៉ូនេះរៀងរាល់ថ្ងៃ។ ការដឹកឈើចេញចូលដេប៉ូនេះបានចាប់ផ្ដើមកាលពីខែមីនា ប៉ុន្តែឈប់សម្រាកនៅរដូវវស្សា ហើយបានចាប់ផ្ដើមឡើងវិញកាលពីខែមុន។ លោក ស៊ូឡេង បាននិយាយថា “ពួកគេប្រើរថយន្តប្រាំបួនគ្រឿងដឹកឈើជារៀងរាល់ថ្ងៃ ទាំងនៅពេលថ្ងៃ និងនៅពេលយប់”។
អ្នកភូមិនិងមន្ត្រីមូលដ្ឋានមួយចំនួនបានចោទក្រុមហ៊ុននេះថា បានកាប់ឈើនៅខាងក្រៅចម្ការកៅស៊ូ និងចម្ការដូងប្រេងដែលមានការអនុម័តពីរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន ដែលស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ។ អ្នកភូមិដែលភាគច្រើនជាជនជាតិភាគតិចឡាវចោទមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថា មិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការកាប់ឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃដែលមានការការពារតិចតួចនេះ។ ពួកគេក៏បានចោទដែរថា អ្នកកាប់ឈើបានកាប់ឈើជ័រដែលមានអាយុជាងមួយរយឆ្នាំនៅក្នុងព្រៃនេះ ជាឈើដែលពួកគេពឹងផ្អែកលើដើម្បីរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិត។
យាមនៅក្នុងប៉ុស្តិ៍យាមធ្វើពីឈើនៅខាងក្រៅដេប៉ូឈើរបស់ក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ លោក សាន សុភាព បានពាក់អាវធំពណ៌ត្នោតដែលមានភ្ជាប់សញ្ញារបស់ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់នៅលើស្មា។ លោក សុភាព បាននិយាយថា គាត់ធ្វើការឲ្យមន្ទីរបរិស្ថានខេត្ត ហើយត្រូវបានលោក អ៊ូ សុធា កូនប្រុសរបស់លោក អ៊ូ សុធី ប្រធានដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ចាត់តាំងឲ្យយាមដេប៉ូឈើរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ។
នៅពេលសួរថា ហេតុអ្វីបានជាមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលយាមរោងអារឈើរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន លោក សុភាព មិននិយាយទេ ។ គាត់បាននិយាយថា “ប្រសិនបើលោកចង់ដឹងសួរចៅហ្វាយខ្ញុំទៅ គាត់ឈ្មោះ អ៊ូ សុធា។ ចៅហ្វាយខ្ញុំឲ្យខ្ញុំមកយាមក្រុមហ៊ុននេះ”។
មន្ត្រីបរិស្ថាន និងជាអ្នកយាមដេប៉ូឈើរូបនេះបាននិយាយថា រថយន្តដែលដឹកឈើពេញៗចូលតាមទ្វារនេះកាលពីរសៀលថ្ងៃច័ន្ទ សុទ្ធ តែបើកមកពីខេត្តមណ្ឌលគិរីនៅជាប់គ្នានោះ ឆ្ពោះទៅភាគខាងត្បួង។
លោក សយ ថៅ អធិការនគរបាលស្រុកលំផាត់បានបញ្ជាក់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ និងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្ត។ អធិការនគរបាលរូបនេះបាននិយាយថា “អ៊ូ សុធា ជាកូនរបស់លោក អ៊ូ សុធី ហើយគាត់ដាក់សន្តិសុខនៅក្រុមហ៊ុននេះខ្លួនឯង ដូច្នេះពួកគេមិនត្រូវការជំនួយពីអាជ្ញាធររបស់យើងទេ”។
ក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការកាប់ឈើនៅក្នុងដីសម្បទានរបស់ខ្លួនដើម្បីយកដីដាំដើមកៅស៊ូ និងដូងប្រេង។ ប៉ុន្តែលោក ថៅ បានទទួលស្គាល់ថា អ្នកភូមិព្រួយបារម្ភអំពីការបាត់បង់ដីរបស់ខ្លួនទៅលើក្រុមហ៊ុននេះ និងព្រៃដែលពួកគេអាស្រ័យផលនៅជុំវិញនោះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍អំពីការងាររបស់ក្រុមហ៊ុននេះថា “ឥឡូវនេះប្រជាជនព្រួយបារម្ភ ពីព្រោះពួកគេខ្លាចបាត់ព្រៃឈើ និងដីស្រែចម្ការរបស់ខ្លួន ហើយអាជ្ញាធររបស់យើងមិនអាចរារាំងពួកគេបានទេ ពីព្រោះនេះគឺជាបទបញ្ជាមកពីថ្នាក់ជាតិ”។
លោក គង់ ស្រ៊ុន អភិបាលស្រុកលំផាត់ក៏បានបញ្ជាក់អំពីអំណាចរបស់ សុធី និងកូនប្រុសរបស់គាត់លើដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះដែរ ហើយគាត់បានប្រើពាក្យរិះគន់ខ្លាំងៗមួយចំនួនចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “អ៊ូ សុធី គឺជាប្រធានដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់។ កូនប្រុសរបស់គាត់ឈ្មោះ អ៊ូ សុធា គឺជាបុគ្គលិកធ្វើការក្រៅម៉ោង”។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “សព្វថ្ងៃនេះមានអ្នកកាប់ឈើខុសច្បាប់ជាច្រើនក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ ហើយគ្មាននរណាអាចរារាំងពួកគេបានទេ ពីព្រោះតំបន់នេះស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក អ៊ូ សុធី និងកូនរបស់គាត់”។
អភិបាលស្រុករូបនេះបានឲ្យដឹងទៀតថា “បន្ទាប់ពីយើងបានទទួលព័ត៌មានពីអ្នកភូមិថា មានមនុស្សកំពុងកាប់ឈើនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ យើងបានចុះទៅទីនោះដើម្បីបង្ក្រាបការកាប់ឈើខុសច្បាប់។ ប៉ុន្តែយើងមិនដែលឃើញអ្នកកាប់ឈើទាំងនោះទេ ពីព្រោះលោក អ៊ូ សុធី និងកូនរបស់គាត់ប្រាប់អ្នកកាប់ឈើឲ្យចាកចេញពីកន្លែងកាប់ឈើ ហើយយើងឃើញតែដើមឈើដែលគេបានកាប់រួចប៉ុណ្ណោះ”។
ទាំងអធិការនគរបាលរូបនេះ និងអភិបាលស្រុកមិនមានលេខទូរស័ព្ទរបស់លោកសុធី ឬកូនប្រុសរបស់គាត់ទេ ហើយអ្នកដែលមានលេខទូរស័ព្ទរបស់ពួកគេក៏មិនព្រមប្រាប់ដែរ។
លោក ស៊ន សុវណ្ណសុង ដែលជាប្រធានផ្នែកនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រុកលំផាត់ បាននិយាយថា គាត់មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យនិយាយជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ឬប្រាប់លេខទូរស័ព្ទរបស់លោក សុធី ទេ។
លោក សុវណ្ណសុង បាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនហ៊ានប្រាប់លេខទូរស័ព្ទរបស់គាត់ទេ ព្រោះគាត់បានហាមឃាត់បុគ្គលិករបស់គាត់ទាំងអស់មិនឲ្យប្រាប់លេខទូរស័ព្ទរបស់គាត់ទៅអ្នកដទៃឡើយ។ គាត់បានបង្វែរសំណួរឲ្យទៅសួរលោក ជូ សុភ័ក្ត្រ ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តរតនគិរី ដែលបានបដិសេធមិននិយាយអំពីរឿងនេះ។
កាលពីខែមុនលោក សុភ័ក្ត្រ បានប្រាប់កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី ថា ព្រំប្រទល់របស់ក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ មិនទាន់បានកំណត់ច្បាប់លាស់ទេ ដូច្នេះគេមិនដឹងថា តើក្រុមហ៊ុននេះកាប់ឈើនៅក្នុងឬក្រៅដីសម្បទានដែលរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ឲ្យខ្លួននេះឬយ៉ាងណាទេ។ លោកបានទទួលស្គាល់ថា ការកាប់ឈើខុសច្បាប់មួយចំនួនប្រហែលជាកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់នេះ។
អ្នកភូមិមូលដ្ឋានបានអះអាងថា ការកាប់ឈើជ័រ និងប្រភេទឈើកម្រផ្សេងៗទៀតកំពុងកើតមានយ៉ាងច្រើននៅខាងក្រៅព្រំប្រទល់ដីសម្បទាន។ មេឃុំនិងអភិបាលស្រុកនេះបានគាំទ្រការអះអាងទាំងនេះ។
បន្ទាប់ពីបានធ្វើដំណើរអស់រយៈពេលបីម៉ោងពីភូមិស្រែឈូករបស់គាត់នៅភាគខាងត្បូងមាត់ទន្លេស្រែពក ចូលជ្រៅទៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់នេះ លោក ខែម សុខា បានជាន់ពីលើដើមឈើទាលដែលទើបកាប់ថ្មីៗទុកនៅទីនោះ។
លោក ខែម សុខា និងជនជាតិភាគតិចឡាវដែលរស់នៅក្នុងផ្ទះតូចមួយមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីទីនោះសម្រាប់ធ្វើស្រែចម្ការ នេសាទត្រី និងយកជ័រឈើទាល និយាយថា “តើលោកដឹងទេ ដើមឈើនេះមានអាយុប៉ុន្មាន? វាមានអាយុជាង១០០ឆ្នាំហើយ” ។
ជ័រឈើទាលដែលមានតម្លៃ៥០.០០០រៀលសម្រាប់៣០លីត្រ គឺជាប្រភពដ៏សំខាន់នៃប្រាក់ចំណូលរបស់អ្នកភូមិនៅតំបន់នេះ។ ប៉ុន្តែពួកគេនិយាយថា ជ័រឈើពួកគេធ្លាក់ចុះយ៉ាងលឿនដោយសារអ្នកកាប់ឈើ។
គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំព្រួយបារម្ភ ចំពោះអ្នកភូមិនៅទីនេះ ព្រោះការរស់នៅរបស់ពួកគេពឹងផ្អែកលើឈើជ័រ។ ប្រសិនបើពួកគេកាប់ដើមឈើទាំងនោះ តើយើងរកលុយយ៉ាងម៉េចទៅ?” នៅតាមមាត់អូររីងស្ងួតមួយ ដើមឈើទាល និងដើមឈើមានតម្លៃរាប់សិបទៀតត្រូវបានកាប់រំលំនៅពេលថ្មីៗនេះ ដោយដើមឈើខ្លះត្រូវបានគេយកទៅអស់ហើយ ប៉ុន្តែនៅសល់តែគល់ និងសម្បករបស់វា ហើយដើមឈើខ្លះទៀតត្រូវបានរំលំរួចហើយរង់ចាំអ្នកកាប់ត្រឡប់មកអារជាជម្រៀកវែងៗ។
លោក សុខា បាននិយាយថា គាត់និងអ្នកភូមិមួយក្រុមបានឃើញឈើនៅទីនេះកាលពីចុងខែមុន។ អ្នកកាប់ឈើបានយករថយន្តបីគ្រឿងមកដឹកឈើទាំងនោះយកទៅអស់ហើយ។ ពួកគេនិយាយថា ពួកគេធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ។ គាត់បានបន្តថា កាលពីចុងឆ្នាំ២០១២នៅឯកិច្ចប្រជុំមួយនៅសាលាឃុំ លោក សុធី ប្រធានដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ និងជាតំណាងក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ បានព្រមព្រៀងទិញយកឈើដែលអ្នកភូមិបានកាប់។
គាត់បាននិយាយថា “អ្នកភូមិមិនព្រមទេ ប៉ុន្តែពួកគេបានមកកាប់ឈើ។ ដើមឈើដែលពួកគេកាប់នៅទីនេះ ពួកគេយកទៅលក់ឲ្យក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ។ ខ្ញុំបានឃើញម្ដងនៅពេលខ្ញុំចូលទៅក្នុងដេប៉ូឈើក្រុមហ៊ុននេះ ហើយពួកគេឲ្យលុយខ្ញុំសម្រាប់ដើមឈើជ័រដែលពួកគេបានកាប់ គឺ២០០ដុល្លារសម្រាប់ដើមឈើប្រាំដើម”។
លោក សុខា បាននិយាយថា អ្នកកាប់ឈើបានកាប់ដើមឈើទាំងនោះរួចហើយ នៅពេលយើងឃើញពួកគេ ហើយក្រុមហ៊ុននេះព្រមព្រៀងទិញបន្ទាប់ពីតថ្លៃគ្នារួច។ នៅតាមផ្លូវលំចេញពីដេប៉ូឈើនេះ លោក ស៊ូឡេង បាននិយាយថា គាត់ក៏ធ្លាប់បានចូលទៅក្នុងដេប៉ូឈើនេះដែរ យកត្រីទៅលក់ឲ្យកម្មករ ដើម្បីបានលុយបន្ថែមខ្លះទៀត។
គាត់និយាយថា ពួកគេបានអារឈើទាំងនោះ។ បន្ទាប់ពីពួកគេអាររួចហើយពួកគេបានយកវាទៅទន្លេស្រែពក” ។ គាត់បន្ថែមថា ពេលទៅដល់ទន្លេនោះហើយគាត់មិនដឹងថា គេយកឈើនោះទៅណាទេ។
កាលពីខែមុន បុគ្គលិកប្រចាំមូលដ្ឋានរបស់អង្គការលីកាដូ បានឃើញកម្មករដឹកឈើធំៗតាមក្បូនឆ្លងទន្លេស្រែពក គឺស្រដៀងគ្នានឹងមនុស្សដែលពួកគេបានឃើញនៅពេលថ្មីៗនេះនៅដេប៉ូឈើរបស់ក្រុមហ៊ុនដូនពេញ។ យោងតាមអង្គការអាដហុកឲ្យដឹងថា កម្មករដឹកឈើទាំងនោះអះអាងថា ពួកគេធ្វើការឲ្យឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ហើយឈើទាំងនោះត្រូវបានគេដឹកពីច្រាំងទន្លេម្ខាងទៀតទៅប្រទេសវៀតណាម។
រដ្ឋាភិបាលបានប្រគល់សិទ្ធិផ្ដាច់មុខឲ្យលោក ទ្រី ភាព ទិញយកឈើទាំងអស់ដែលគេបានកាប់នៅក្នុងដីសម្បទានផ្លូវការជាង២៤កន្លែង រួមទាំងដីសម្បទានផ្ទាល់របស់ក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូផងដែរ។ បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព បដិសេធថា មិនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ទេ ប៉ុន្តែបានទទួលស្គាល់ថា ពួកគេមិនដឹងថា តើឈើដែលពួកគេទិញនោះត្រូវបានកាប់ដោយស្របច្បាប់នៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចស្របច្បាប់ឬអត់នោះទេ។
រដ្ឋាភិបាលបាននិយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព អាចជួយទប់ស្កាត់ការកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងខេត្តនេះ ប៉ុន្តែអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកភូមិដែលរស់នៅជុំវិញដីសម្បទានក្នុងខេត្តរតនគិរី និយាយថា តាមពិតវាមិនមែនដូច្នេះទេ។
បន្ទាប់ពីមានការស៊ើបអង្កេតរយៈពេលយូរដោយការចុះទៅផ្ទាល់ និងប្រើរូបភាពផ្កាយរណប អង្គការក្លូបលវីណេស បាននិយាយកាលពីខែមុនថា ដីសម្បទានរបស់ក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ក៏បានកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅខាងក្នុង និងខាងក្រៅព្រំប្រទល់ដីរបស់ខ្លួនដែរ។
គឹម អ៊ាង ជាតំណាងក្រុមហ៊ុនដូនពេញអាហ្គ្រីកូ បានបដិសេធមិននិយាយអំពីរឿងនេះទេ។គឹមហឿន