រយៈពេលមួយសប្ដាហ៍បន្ទាប់ពីកម្មករបានចាប់ផ្ដើមធ្វើកូដកម្មទូទាំងប្រទេស ដើម្បីប្រឆាំងសេចក្ដីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលថា ដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បរមាចំនួន១៥ដុល្លារដល់៩៥ដុល្លារសម្រាប់វិស័យកាត់ដេរនោះ កាលពីម្សិលមិញ ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈបានប្រកាសថា ឥឡូវនេះខ្លួនដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំខែនេះចំនួនប្រាំដុល្លារបន្ថែមទៀត ពោលគឺដំឡើងឲ្យដល់១០០ដុល្លារ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ មេដឹកនាំសហជីពប្រាំមួយដែលមិនមានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាល និងបានដឹកនាំកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរជាច្រើនពាន់នាក់ក្នុងសកម្មភាពបាតុកម្មក្នុងសប្ដាហ៍នេះ ដើម្បីទាមទារប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា១៦០ដុល្លារ ច្រានចោលប្រាក់ឈ្នួលថ្មី១០០ដុល្លារនេះ។
នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក អ៊ិត សំហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ រដ្ឋាភិបាលក៏បានប្រកាសផងដែរថា ចំនួនប្រាក់ឈ្នួលថ្មីចំនួន១០០ដុល្លារសម្រាប់កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរនេះ ត្រូវតែអនុវត្តដោយចាប់ផ្ដើមក្នុងខែកុម្ភៈ មិនមែនខែមេសា ដូចផែនការកាលពីដំបូងដែលមានការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួល១៥ដុល្លារនោះទេ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំបួនខែកន្លងមកនេះ រដ្ឋាភិបាលបានដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាក្នុងវិស័យកាត់ដេរ៦៤ភាគរយ ពី៦១ដុល្លារ។
លោក ប្រាក់ ចាន់ធឿន អគ្គនាយកដ្ឋានវិវាទការងារនៃក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ បានឲ្យដឹងថា ការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលប្រាំដុល្លារបន្ថែមទៀតមានគោលបំណងធ្វើឲ្យកម្មករដែលធ្វើកូដកម្មទ្រង់ទ្រាយធំអស់រយៈពេលពីរថ្ងៃកន្លងមកនេះនៅមុខក្រសួងនេះ ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយមហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ី មានអារម្មណ៍ស្ងប់។ លោក ចាន់ ធឿន បានមានប្រសាសន៍ថា “ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី [អិុត សំហេង] បានសម្រេចចិត្តផ្លាស់ប្ដូរប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមានេះ ដោយសារតែឯកឧត្តមចង់បញ្ឈប់សកម្មភាពតវ៉ា”។
លោកស្រី ម៉ម ញឹម ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកាត់ដេរឯករាជ្យជាតិ បានលើកឡើងថា ប្រាក់ឈ្នួលថ្មីនេះនៅខ្វះច្រើនណាស់ទើបគ្រប់១៦០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានបន្ទន់ជំហររបស់ខ្លួនក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយហើយ ក៏ប៉ុន្តែយើងមិនអាចទទួលយកសេចក្ដីសម្រេចនេះបានទេ ពីព្រោះការដំឡើងនេះមានចំនួនតិចណាស់”។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា “យើងនឹងរក្សាជំហររបស់យើង ដើម្បីទាមទារប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា១៦០ដុល្លារ ហើយយើងនឹងតវ៉ាបន្តទៀត ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនយល់ព្រមតាមការទាមទាររបស់កម្មករទេនោះ”។
លោក កែន លូ អគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) បានលើកឡើងថា សមាគមនេះមិនទទួលបានការពិគ្រោះយោបល់អំពីសេចក្ដីសម្រេចឯកតោភាគីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈថា ដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាប្រាំដុល្លារនេះទេ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថា ស្ថានភាពនឹងកាន់តែយ៉ាប់យឺនជាងនេះទៀត ដោយសារតែការធ្វើបែបនេះ”។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកបានបដិសេធមិនពន្យល់ថា តើស្ថានភាពនឹងកាន់តែយ៉ាប់យឺនដោយរបៀបណាទេ។ លោកបានបន្តថា “យើងមិនដឹងថា នឹងមានរឿងអ្វីកើតឡើងទៀតទេ”។
លោក កែន លូ បានលើកឡើងកាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះថា សកម្មភាពខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្មករក្នុងការជំរុញឲ្យក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈដំឡើងប្រាក់ឈ្នួល មិនមានប្រយោជន៍ទេ ពីព្រោះមានតែក្រុមប្រឹក្សាទីប្រឹក្សាការងារ ជាស្ថាប័នត្រីភាគី ដែលមានតំណាងមកពីសមាគម GMAC និងសហជីពផងដែរប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចអនុម័តការផ្លាស់ប្ដូរប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមានេះបាន។
លិខិតរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីផ្ញើជូនក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈចុះថ្ងៃអង្គារ បានលើកឡើងថា មេដឹកនាំសហជីពដែលបន្តធ្វើបាតុកម្មគួរតែត្រូវបានដកហូតអាជ្ញាប័ណ្ណ និងប្រឈមនឹងចំណាត់ការច្បាប់នៅក្នុងតុលាការ។
លោក ចាន់ រឿន នៅក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈបានលើកឡើងថា លោកមានសុទិដ្ឋិនិយមថា រោងចក្រជាច្រើនរយកន្លែងដែលបានបិទទ្វារដោយសារស្ថានភាពចលាចលដែលកំពុងកើតឡើងនឹងបើកដំណើរការឡើងវិញនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ជាហេតុនាំឲ្យកម្មករប្រមាណ៦០០.០០០នាក់ប្រហែលជាត្រឡប់ចូលធ្វើការវិញ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “អាជ្ញាធរនឹងចាត់វិធានការយ៉ាងតឹងរឹង ដើម្បីប្រឆាំងបុគ្គលណាដែលបង្កការរំខានដល់អ្នកទៀតដែលចង់ធ្វើការ ឬក៏បំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈឬទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រោងចក្រ បន្ទាប់ពីរោងចក្រនានាបើកទ្វារដំណើរការឡើងវិញ”។
សមាគម GMAC បានចេញលិខិតបើកចំហរមួយច្បាប់ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដោយអះអាងថា មេដឹកនាំសហជីពប្រាំមួយដែលមិនមានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលនោះ ទទួលខុសត្រូវចំពោះ “ការបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រោងចក្រ គំរាមកម្មករដែលចង់ធ្វើការ” និង “ញុះញង់កម្មករឲ្យធ្វើកូដកម្ម”។
លោក មឺន តុលា ប្រធានកម្មវិធីការងារនៅមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ ដែលជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកមួយ បានលើកឡើងថា ការគំរាមកំហែងមេដឹកនាំសហជីពតាមផ្លូវតុលាការនឹងមិនមែនជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលមិនមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបំបែកកូដកម្មនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរទេ។
លោក តុលា បានមានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា “ប្រសិនបើយើងពិនិត្យចលនា [ពលកម្មនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ] ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កម្មករក្រោកឈរឡើងដោយខ្លួនឯងមិនមែនដោយសារសហជីពបំផុសបំផុលពួកគេទេ។ កម្មករពិតជាត្រូវការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលមែន”។ លោកបានបន្តថា “សហជីពក៏មានផលវិបាកផងដែរ ពោលគឺ ប្រសិនបើពួកគេយល់ព្រមបញ្ឈប់កម្មករឲ្យលែងធ្វើកូដកម្មតាមដងផ្លូវសហជីពអាចនឹងបាត់បង់សមាជិក”។
លោកស្រី ជីល តាក់ឃ័រ (Jill Tucker) ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសនៅក្នុងគម្រោងរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា នៃអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (ILO) បានលើកឡើងថា កិច្ចចរចាបន្ថែមទៀត មិនមែនការដាក់ចំណាត់ការច្បាប់ទៅលើសហជីពអាចជាវិធីមានប្រសិទ្ធភាពបំផុតសម្រាប់សម្រួលស្ថានភាពច្របូកច្របលក្នុងវិស័យកាត់ដេរ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ទាក់ទងទៅនឹងការដកហូតអាជ្ញាប័ណ្ណសហជីព… ខ្ញុំគិតថា រឿងនេះអាចជាចំណាត់ការដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយ”។
លោក កែន លូ បានលើកឡើងផងដែរថា មេដឹកនាំសហជីពដែលរៀបចំការធ្វើបាតុកម្មត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះឥរិយាបទរបស់សមាជិកខ្លួន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ពួកគេនឹងមិន [ទទួលខុសត្រូវក្នុងផ្លូវច្បាប់ទេ] ប្រសិនបើពួកគេមិនបានរៀបចំបាតុកម្ម ប៉ុន្តែពួកគេបានរៀបចំបាតុកម្មទាំងនេះ ហើយសកម្មភាពទាំងនេះកើតឡើងដោយសារតែបាតុកម្មទាំងនេះ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “តើពួកគេទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ទេ? ពិតណាស់”។
លោកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ប្រធានសម្ពន្ធសហជីពកម្ពុជា បានលើកឡើងថា លោកស្រីជឿថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនអនុវត្តតាមចំណាត់ការច្បាប់ទៅលើមេដឹកនាំសហជីពទេ។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថា នេះគ្រាន់តែជាការគំរាមប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែយើងមិនបារម្ភអំពីរឿងនេះទេ។ យើងនឹងបន្តសកម្មភាពតវ៉ា រហូតទាល់តែយើងទទួលជោគជ័យ”។
តំណាងសហជីពនានាបានលើកឡើងថា កម្មករដែលធ្វើបាតុកម្មបានបិទផ្លូវជាតិចំនួនប្រាំ មួយរយៈពេលខ្លីកាលពីព្រឹកម្សិលមិញ ហើយកម្មករជាច្រើនពាន់នាក់បានធ្វើបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំនៅខាងក្រៅក្រសួងការងារនឹងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដោយបិទមហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ីអស់រយៈពេលពេញមួយថ្ងៃ។
កម្មករទាំងឡាយបានបិទផ្លូវជាតិលេខ១ ២ ៣ ៤ និងលេខ៥ អស់រយៈពេល៣ម៉ោង ដោយចាប់ផ្ដើមនៅម៉ោង៩ព្រឹក នេះបើយោងតាមសកម្មជនសហជីព។
កញ្ញា ជុំ សុខលីន ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមកម្មករ៦០នាក់មកពីរោងចក្រ Evergreen Garment Co., Ltd. ដែលបានបិទផ្លូវជាតិលេខប្រាំបានលើកឡើងថា កញ្ញាចង់ឲ្យកម្មករនៅរោងចក្រ Golden Mile (Cambodia) Limited ដែលនៅក្បែរគ្នានោះចូលរួមធ្វើបាតុកម្មជាមួយគ្នា ដើម្បីទាមទារប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំខែ១៦០ដុល្លារ។
កញ្ញា សុខលីន បាននិយាយថា “យើងបិទផ្លូវជាតិលេខ៥ ដើម្បីហៅកម្មករនៅខាងក្នុង [រោងចក្រ] ឲ្យចេញមកក្រៅ និងចូលរួមធ្វើកូដកម្ម ពីព្រោះយើងមិនពេញចិត្តនឹងការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួល១៥ដុល្លារទេ”។
កម្មករជាង១.០០០នាក់ ដែលបានចំណាយពេលមួយថ្ងៃ ដើម្បីតវ៉ានៅមុខក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈនោះ បានដើរក្បួននៅតាមបណ្ដោយមហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ីមុនម៉ោង៣រសៀលបន្ដិច។
ទោះបីជានគរបាលក្រុងដែលឈរនៅពីក្រោយរបាំងពីក្រោយរបាំងបន្លាលួសបានទប់ស្កាត់ដំណើរហែក្បួនស្រដៀងគ្នាមួយទៅកាន់អគារទីស្ដីការគណៈរដ្ឋ មន្ត្រីកាលពីម្សិលមិញក៏ដោយ ក៏កម្មករនានាកាលពីម្សិលមិញនេះត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យដើរក្បួនដោយមិនមានការបង្អាក់ សំដៅទៅកាន់ទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ប៉ុន្តែនៅពីក្រោយដំណើរហែក្បួននោះ មានកងរាជអាវុធហត្ថប្រមាណជា៣០០នាក់ ដែលមានកម្លាំងបង្ក្រាបកុបកម្មគ្រប់គ្រាន់។
លោក ម៉ក់ ជីតូ ស្នងការស្ដីទីនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានឲ្យដឹងថា ដរាបណាកម្មករដែលធ្វើការតវ៉ានៅតែរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ នគរបាលនឹងនៅតែអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេធ្វើបាតុកម្ម។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងនឹងមិនចាត់វិធានការទៅលើដំណើរហែក្បួនធម្មតាៗដែលមិនបង្កអំពើហិង្សា ឬក៏អសន្ដិសុខទេ ពីព្រោះនោះគឺជាសិទ្ធិរបស់ [កម្មករ]។ ក៏ប៉ុន្តែយើងនឹងចាត់វិធានការ ប្រសិនបើពួកគេបង្កចលាចលនៅក្នុងទីក្រុង ពីព្រោះនេះគឺជាភារកិច្ចរបស់នគរបាល”៕សុធា
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ ឃួន ណារីម)