25 C
Phnom Penh

ក្រុម​សកម្មជន​ និង​ព្រះ​សង្ឃប្រឆាំង​បម្រាម​​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដោះ​លែង​បុរស​២៣នាក់​

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

សកម្មជន​ និង​ព្រះ​សង្ឃ​ជាង​៥០អង្គនាក់​ដែល​ប្រឆាំ​ងនឹង​​បម្រាម​ថ្មី​ចំពោះ​សកម្មភាព​ប្រមូល​​ផ្តុំ​​ បាន​ជួប​ជុំ​គ្នា​នៅ​ខាង​ក្រៅ​ការិយា​ល័យ​អង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ​​​​​​ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ កាលពី​ព្រឹក​ម្សិលមិញ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដោះ​លែង​​បុរស​២៣នាក់​ឆាប់​ៗនេះ​។ គួរ​បញ្ជាក់​ថា បុរស​ទាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​កាលពី​ដើម​ខែ​នេះ​អំឡុង​ហេតុការណ៍​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា​ដោយ​ហិង្សា​ រវាង​ក្រុម​នគរបាល​ និង​កម្មករ​​កាត់​ដេរ​។

បុរស​ទាំង​២៣នាក់​នោះ​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​អំឡុង​ការ​តវ៉ា​រយៈពេល​ពីរថ្ងៃ ដើម្បី​ទាម​ទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដំឡើង​ប្រាក់​ឈ្នួល​អប្បបរមា​ក្នុង​វិស័យ​កាត់​ដេរ​ ក៏​ប៉ុន្តែ សកម្មភាព​តវ៉ា​នេះ​បាន​បញ្ចប់​ទៅ​​ដោយ​មាន​​ការ​បាញ់ស​ម្លាប់​អ្នក​តវ៉ា​ប្រាំ​នាក់​ ពី​សំណាក់​កង​រាជអាវុធ​ហត្ថ​នៅ​ខាង​ក្រៅ​រោង​ចក្រ​មួយ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ កាល ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែមករា ឆ្នាំ​២០១៤។

មួយ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​មក ​ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ​បាន​ចេញ​​បញ្ជា​ឲ្យ​ផ្អាក​សកម្មភាព​ជួប​ជុំ​គ្នា​ជា​សា​ធារ​ណៈ​ដែល​មាន​​អ្នក​ចូល​រួម​​ចាប់​ពី​១០នាក់​ឡើង​​ទៅ​ ហើយ​បុរស​ទាំង​២៣នាក់​នោះ​ក៏​ត្រូវ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​ បាន​ញុះ​ញង់​ឲ្យ​មាន​អំពើ​ហិង្សា​ និង​សកម្មភាព​បំផ្លិច​បំផ្លាញ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ឯក​ជន​។ បុរស​ទាំង​នោះ​ប្រឈម​នឹង​ការ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​រហូត​ដល់​១៥ឆ្នាំ​ក្នុង​ម្នាក់។​

នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ដែល​បេសកជន​ពិសេស​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​ គឺ​លោក​ សូរិយា ស៊ូបេឌី (Surya Subedi) ​​បាន​បំពេញទស្ស នកិច្ច​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​  សកម្មជន​ ព្រះ​សង្ឃ​ និង​សាច់​ញាតិ​​ទាំង​២៣នាក់​ដែល​ត្រូវ​បាន​ឃុំខ្លួន​នោះ បាន​ជួប​ជុំ​គ្នា​នៅ​ខាង​ក្រៅ​ទីស្នាក់​ការ​អង្គការ​សហ​​ប្រជាជាតិ​ ដោយ​មាន​បដា​ និង​ញត្តិ​មួយ​ ដើម្បី​​ស្នើ​ឲ្យ​បេសក​ជន​ពិសេស​រូប​នេះ​ ជួយ​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដោះ​លែង​អ្នក​ទោស​ទាំង​នេះ​។

អ្នកស្រី ប្រាក់ សុវណ្ណារី ភរិយា​របស់​មេដឹក​នាំ​សហជីព​ជាប់​ឃុំ​ឈ្មោះ វ៉ន ពៅ បាន​និយាយ​ថា “យើង​ដឹង​ហើយ​ថា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ និង​តុលាការ​មិន​ដែល​ធ្វើ​បាន​អ្វី​ល្អ​ សម្រាប់​ប្រជា​ជន​របស់​ខ្លួន​ទេ ហើយ​ក្តី​សង្ឃឹម​តែ​មួយ​គត់​របស់​យើង​គឺ​ថា មាន​តែ​អ្នក​ក្រៅ​ប៉ុណ្ណោះ​ ទើប​អាច​ដាក់​សម្ពាធ​​​លើ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​”។

អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ លីកាដូ​ ដែល​បាន​បញ្ជូន​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​​មួយ​ក្រុម​ ឲ្យ​ទៅ​ជួប​អ្នក​ទោស​ទាំង​នោះ​នៅ​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​កាលពី​សប្តាហ៍​មុន បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា បុរស​ទាំង​២៣នាក់​នោះ​ទំនង​ជា​ទទួល​រង​នៅ​ការ​វាយ​ដំ​នៅ​មុន​ និង​ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ ហើយ​លោក ពៅ ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​ពិបាក​បំផុត​ ដោយ​សារ​តែលោកទទួ​ល​​​បាន​ពី​ការ​វះកាត់​តម្រង​នោម​ កាលពី​ពេល​ថ្មី​ៗនេះ​។ បុរស​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួ​ន​នៅក្នុង​​មណ្ឌល​​កែប្រែ​៣ ​ដែល​គេ​ដឹង​ថា ​មាន​ស្ថានភាព​ពិបាក​រស់​នៅ​បំផុត​ នៅ​ខេត្ត​​កំពង់​ចាម​ ក្បែរ​ព្រំដែន​ប្រទេស​វៀតណាម។

លោក ស៊ូបេឌី បាន​ចេញ​មក​ក្រៅ​ដើម្បី​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ក្រុម​អ្នក​តវ៉ា​មួយ​សន្ទុះ ទទួល​ញត្តិ​​​​របស់​ពួកគាត់​ និង​សន្យា​ថា លោក​នឹង​ជួប​ពួកគាត់​។ លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “ខ្ញុំ​នឹង​ពិនិត្យ​ស្ថានភាព​ឲ្យ​បាន​ដិតដល់​តាមលទ្ធភាពដែល​អាច​ធ្វើទៅបាន​។ ខ្ញុំ​នឹង​ខិត​ខំឲ្យអស់​ពីសមត្ថ​ភាព​របស់ខ្ញុំ ក្នុងការ​ជំរុញ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​យកចិត្ត​​ទុកដាក់​ចំពោះ​ក្តីកង្វល់​របស់អ្នកទាំងអស់គ្នា”។

លោក ស៊ូបេឌី ​ដែល​មក​​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច នៅប្រទេស​កម្ពុជា​រយៈ​ពេ​ល​មួយសប្តាហ៍​ ដើម្បី​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​ចំពោះ​ខ្លួន​ឯង ជុំវិញ​ស្ថា​នភាព​សិទ្ធិមនុស្សនៅ​កម្ពុជា​ នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ននោះ​​នឹង​ជួប​ពិភាក្សា​ជា​មួយ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នាថ្ងៃ​ស្អែក។

ទោះបីជាមាន​បម្រាម​មិនឲ្យមានការ​ជួប​ជុំ​ជាសាធារណៈ​ក៏ដោយ​ ​នគរបាល​មិន​បាន​ប៉ុនប៉ង​បង្ក្រាប​សកម្មភាពតវ៉ា​កាលពីព្រឹក​ម្សិ​ល​​មិញនេះទេ​ ប្រហែល​ជា​ដោយសារ​តែ​ ​មានការ​ព្រួយបារម្ភខ្លាច​ហេតុការណ៍​ហិង្សា​​កើតឡើង​ នៅចំពោះមុខ​អង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ។

ទោះបីជាយ៉ាង​នេះក៏ដោយ ក៏កាល​ម្សិល​មិញ​លោក ខេង ទីតូ អ្នកនាំពាក្យ​កង​រាជ​អាវុធ​លើ​ផ្ទៃ​ប្រទេស​ ​បាន​​​ឲ្យ​​​ដឹង​​​ថា ​អាជ្ញាធរ​បាន​ជ្រើស​រើស​យក “ការ​រក្សា​​​ភាព​​​អត់ធ្មត់” ចំពោះក្រុម​អ្នកតវ៉ា​ទាំងនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើង​មិន​បំបែកពួកគេ​ទេ​ ដោយសារតែ​រដ្ឋាភិបាល​ និង​អាជ្ញាធរមានភាព អត់ធ្មត់ ចំពោះពួកគេ​ ហើយយើង​មិ​ន​បាន​ទទួលបញ្ជា​ពី​ថ្នាក់​លើ​ឲ្យ​បំបែក​ពួកគេ​ទេ​”។

ដោយ​មិន​ញញើត​នឹង​បម្រាម​នេះ​ អ្នក​តវ៉ា​មួយចំនួន​បាន​ប្តេជ្ញា​បង្កើន​ចំនួន​អ្នក​តវ៉ា ​និង​ពង្រឹង​​​សកម្មភាព​តវ៉ាបែប​នេះ​រហូត​ទាល់​តែ​អ្នក​ទោស​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​បាន​ដោះ​លែង​។

មេធាវី​របស់​លោក ពៅ បាន​ដាក់​សំណើ​សុំនៅ​ក្រៅ​ឃុំ​​មួយ​ទៅ​សាលា​ឧទ្ធរណ៍​​ កាល​ពី​​ម្សិល​មិញ​​ បន្ទាប់​ពី​សាលដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​បដិសេធ​មិន​ឲ្យ​លោក ពៅ នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​ កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ​ ដោយ​ឈរ​លើ​មូល​ដ្ឋាន​ធានា​សណ្តាប់​ធ្នាប់​សាធារណៈ​។ មន្ត្រី​តុលាការ​ដែល​ទទួល​បន្ទុក​រឿង​ក្តី​ប្រឆាំង​​លោក ពៅ និង​បុរស​ប្រាំបួន​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករានោះ មិន​អាច​ទំនាក់​ទំនង​ធ្វើ​សេច​ក្តី​អត្ថា​ធិប្បាយ​បាន​ទេ កាល​ពីម្សិល​មិញ។

ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​បទ​ចោទ​ប្រកាន់​បុរស​១៣​នាក់​ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​កាលពី​ថ្ងៃ ទី៣ ខែ​មករា លោក ភូ ពៅស្រ៊ុន ចៅក្រម​ស៊ើប​សួរ​អមសាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា សំណុំ​រឿង​ទាំង​នេះ​កំពុង​​​ដំណើ​រការ​ទៅ​មុខ​ហើយ។ លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ​“​យើង​កំពុងតែ​សាក​សួរ​ដើម​ចោទ​ និង​ចុង​ចោទ និង​ប្រមូល​ភ័ស្តុតាង​ ដើម្បី​ដាក់​ការ​ចោទ​ ឬ​ក៏​ដក​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពួកគេ​ ហើយ​យើង​នឹង​បញ្ជូន​ពួកគេ​ទៅ​កាត់ទោស​”។

កាលពីព្រឹក​ម្សិលមិញ​ផង​ដែរ សហជីព​និង​អង្គការ​ក្រៅ​​​រដ្ឋាភិបាល​៦៥​រួម​ទាំង​អង្គការ​ អុកស្វាម (Oxfam) និង​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរ​ជាតិ​ (Transparency International) ​បាន​ជួប​ជុំ​គ្នា​នៅ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​រួម​មួយ​ ដើម្បី​ចោទ​​នគរ​បាល​ថា ​បាន​ប្រើ​កម្លាំង​ហួស​ហេតុ​។ លើស​ពី​នេះ​​ទៀត​ ស្ថាប័ន​ទាំង​នេះ​បាន​ហៅ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​បុរស​ទាំង​២៣នាក់​ ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​កម្លាំង​សន្តិសុខ​ និង​មនុស្ស​ដែល​ស្លៀក​ពាក់​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ​តាម​ច្បាប់​ និង​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះ​លែង​បុរស​ទាំង​នេះ​។

ស្ថាប័ន​ទាំង​នេះ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​នគរ​បាល​ថា បាន​ជំរុ​ញ​ឲ្យ​មាន​អំពើ​ហិង្សា​ ដែល​នាំឲ្យ​មាន​ការ​បាញ់​ប្រហារ​ ដោយ​ប្រើ​ដំបង​ឆក់​ ដើម្បី​បំបែក​ក្រុម​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​ ហើយ​បាន​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​​ឯករាជ្យ​មួយ​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​នេះ​​ ព្រម​ទាំង​បាន​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដាក់​ចេញ​នូវ​ចំណាត់​ការ​ច្បាប់​ទៅ​លើ​ឧក្រិដ្ឋ​ជន​ និង​ការ​តប​ស្នង​ទៅ​នឹង​អ្នក​ដែល​ទទួល​រង​របួស​ និង​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​អ្នក​ស្លាប់​។

លោក យ៉េង វីរៈ នាយកប្រតិបត្តិ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​អប់​រំ​ច្បាប់​សម្រាប់​សហគមន៍​ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​ជួប​ជុំ​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​នេះ​ថា “ ប្រសិន​បើ​ដំបង​ឆក់​មិន​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ទេ​នោះ… ខ្ញុំ​គិត​ថា អំពើ​ហិង្សា​មិន​កើត​ឡើង​ទេ​”។

អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​នានា បាន​បង្ហាញ​វីដេអូ​មួយ​ដែល​ត្រូវ​បាន​ចែក​ចាយ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​​ និង​ត្រូវ​បាន​ចង​ក្រង​ដោយ​អង្គការ​ លីកាដូ។ វីដេអូ​នោះ​បង្ហាញ​ពី​សកម្ម​ភាព​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា​ ដោយ​ឃើញ​ថា នគរបាល​បាន​ទាត់ ​និង​វាយអ្នក​តវ៉ា​ដែល​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​បាន​តដៃ​ទេ​។

លោក សុខ សំអឿន ជាមេធាវី​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដ៏​លេច​ធ្លោ​មួយ​រូប​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “នេះ​មិន​មែន​ជាការ​ការពារ​ទេ​”។ លោក ​បាន​លើក​ឡើង​បែប​នេះ​ដោយ​ចង់​រិះ​គន់​ឥរិយាបថ​របស់​នគរបាល​ ជា​ពិសេស​រិះ​គន់​អ្វី​ដែល​លោក​ហៅ​ថា ជា​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​មន្ត្រី​យោធា​ដោយ​ខុស​ច្បាប់​ ​ក្នុង​ការ​​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​ស្ថានភាព​ច្របូក​ច្របល់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​។

លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បន្ត​ទៀត​ថា “វា​មិន​មែន​ជារឿង​សមស្រប​ទេ​ដែល​មាន​ការ​ប្រើ​កម្លាំង​យោធា​ក្នុង​អ​ន្តរាគមន៍​ក្នុង​រឿង​សន្តិសុ​ខផ្ទៃ​ក្នុង​។ កង​ទ័ព​គួរ​តែ​រក្សា​ភាព​អព្យា​ក្រិត្យ ប្រសិន​បើ​ពួកគេ​ចង់​រក្សា​លទ្ធិប្រជាធិប​តេយ្យ​។ យើង​មាន​ច្បាប់​ជា​ច្រើន​ ក៏​ប៉ុន្តែ​ ច្បាប់​មួយ​ចំនួន​គ្រាន់​តែ​ហាក់​ដូចជា​ក្រម​ប្រតិបត្តិ​ ពី​ព្រោះ​មិន​មាន​ការ​ពិន័យ [សម្រាប់​ការ​​ល្មើស​ច្បាប់​ទាំង​នេះ​] និងគ្មាន​ការ​អនុវត្ត​”។

លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចាត់​តាំង​ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ​ឲ្យ​អនុវត្ត​គម្រោង​ស្រាវ​ជ្រាវ​អំពី​ហេតុការណ៍​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា​ទាំង​នេះ៕ សុធា​​

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស