យោងតាមមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនបានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ការងារលើគម្រោងដែលត្រូវចំណាយប្រាក់១៤៣លានដុល្លារ ដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធផ្លូវដែកដ៏ទ្រុឌទ្រោមរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ គួរបញ្ជាក់ថា គម្រោងនេះមានការចំណាយប្រាក់ហួសថវិកាកំណត់រួចទៅហើយ ហើយដំណើរការទៅមុខហួសពេលកំណត់ ដោយបន្សល់ទុកនូវផ្លូវដែកវែងជាង៣០០គីឡូម៉ែត្រទៀតដែលត្រូវស្ថាបនា។
លោក លី បូរិន ប្រធាននាយកដ្ឋានផ្លូវដែកនៃក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន បានឲ្យដឹងថា ការងារលើគម្រោងស្តារផ្លូវដែកនេះ ត្រូវបានផ្អាកកាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៣ ហើយមិនមានសង្ឃឹមថា គម្រោងនេះអាចនឹងទទួលបានមូលនិធិបន្ថែមទៀតពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) ឬរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី ដែលជាអ្នកផ្តល់មូលនិធិសំខាន់ពីរ សម្រាប់គម្រោងស្តារផ្លូវដែកនេះ។
លោក លី បូរិន បានថ្លែងថា “គម្រោងនេះត្រូវបានផ្អាក តាំងពីយើងអស់មូលនិធិម៉្លេះ ហើយរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែស្វែងរកមូលនិធិបន្ថែមទៀត”។ លោក បូរិន បានឲ្យដឹងទៀតថា ចាំបាច់ត្រូវមានការសិក្សាឲ្យដឹងថា ត្រូវការមូលនិធិប៉ុន្មានបន្ថែមទៀតលើមូលនិធិដើម១៤៣លានដុល្លារ សម្រាប់បញ្ចប់ការងារនេះ ប៉ុន្តែ សូម្បីតែមូលនិធិសម្រាប់អនុវត្តគម្រោងសិក្សានេះ ក៏មិនមានគ្រប់គ្រាន់ដែរ។
រយៈពេលមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមហ៊ុន ធីអេសអូ (TSO) ដែលជាក្រុមហ៊ុនបារាំងជាប់កិច្ចសន្យា អនុវត្តការងារកែលម្អ និងជួសជុលផ្លូវដែក លោក បូរិន បានឲ្យដឹងថា ក៏មិនទាន់មានក្រុមហ៊ុនណាមកជំនួសក្រុមហ៊ុននេះដែរ។ នៅពេលការងារលើផ្លូវដែកបានចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ២០០៧ ធនាគារ ADB បានឲ្យដឹងថា ខ្លួនសង្ឃឹមថា មានប្រតិបត្តិការយ៉ាងពេញលេញលើផ្លូវដែក យ៉ាងយូរក្នុងឆ្នាំ២០០៩។
រថភ្លើងបានចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅលើផ្លូវដែកប្រវែង២៥៦គីឡូម៉ែត្រ នៅផ្នែកខាងត្បូងពីរាជធានីភ្នំពេញទៅកំពង់ផែសមុទ្រខេត្តព្រះសីហនុ។ ក៏ប៉ុន្តែ ទាក់ទងនឹងខ្សែផ្លូវដែកប្រវែង៣៨៣គីឡូម៉ែត្រ នៅផ្នែកខាងជើងពីរាជធានីភ្នំពេញទៅព្រំដែនថៃ នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត លោក បូរិន បានឲ្យដឹងថា ផ្លូវដែកនេះត្រូវបានស្តារឡើងវិញ បានតែ៤២គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែអស់មូលនិធិសម្រាប់ប្រើប្រាស់ ហើយការងារបានបញ្ឈប់កាលពីឆ្នាំមុន។
អ្នកនាំពាក្យធនាគារ ADB បានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ផ្លូវដែកប្រវែង៤២គីឡូម៉ែត្រនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃកំណាត់ផ្លូវដែកប្រវែង៤៨គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងប៉ោយប៉ែតទៅក្រុងស៊ីសុផុនក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានឲ្យដឹងទៀតថា កំណាត់ផ្លូវដែកប្រវែង២៣គីឡូម៉ែត្រត្រូវបានបញ្ចប់ពីក្រុងស៊ីសុផុន ទៅទិសខាងកើត។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានដាក់សំណើម្តងហើយម្តងទៀតដល់ធនាគារ ADB និងប្រទេសអូស្ត្រាលី ដើម្បីរៃអង្គាសមូលនិធិបន្ថែមសម្រាប់បញ្ចប់ការងារនេះ។
ធនាគារ ADB បានបង្វែរសំណួរទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាខ្វះមូលនិធិនេះ ទៅរដ្ឋាភិបាលហើយស្ថានទូតអូស្ត្រាលីមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើសុំការធ្វើអត្ថាធិប្បាយកាលពីម្សិលមិញទេ ។ គម្រោងនេះបានធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពច្របូកច្របល់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ នៅពេលមានបណ្តឹងពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សល្បីៗ ដែលបាននិងកំពុងតាមដានយ៉ាងដិតដល់អស់រយៈពេល ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សបានលើកឡើងអស់រយៈពេលជាច្រើនមកហើយថា ប្រជាជន៤.០០០គ្រួសារដែលបានបាត់បង់ដីធ្លីដោយសារគម្រោងស្តារផ្លូវដែកនេះ ទទួលបានសំណងតិចតួចណាស់ ឬក៏ត្រូវបានបញ្ជូនទៅទីតាំងលំនៅដ្ឋានថ្មី ដែលមានស្ថានភាពមិនអំណោយផល ហើយថែមទាំងជាប់បំណុលគេយ៉ាងច្រើនទៀតផង។
បន្ទាប់ពីព្យាយាមគេចចេញម្តងហើយម្តងទៀតពីការស្តីបន្ទោស និងគ្រាន់តែបានផ្តល់មូលនិធិមួយចំណែកម្តងៗ កាលពីសប្តាហ៍មុន ធនាគារ ADB បានសារភាពជាលើកដំបូងថា ខ្លួនទទួលបរាជ័យក្នុងការជួយការពារផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់។
ធនាគារនេះបានលើកឡើងថា ខ្លួននឹងបង្កើតផែនការសកម្មភាពមួយក្នុងរយៈពេល៦០ថ្ងៃខាងមុខដើម្បីជំរុញឲ្យគម្រោងនេះត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញតាមគោលការណ៍សុវត្ថិភាពប្រកបដោយក្រមសីលធម៌របស់ខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែ ធនាគារនេះមិនបានឲ្យដឺងថា តើផែនការនេះនឹងត្រូវចំណាយប្រាក់ប៉ុន្មានទេ។ ធនាគារ ADB បានលើកឡើងបន្តថា ខ្លួននឹងមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីផែនការសកម្មភាពរបស់ខ្លួនដែលមានគោលបំណងជួយប្រជាជនដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារគម្រោងនេះទេ លុះត្រាតែខ្លួនបានធ្វើសកម្ម ភាពស្រាវជ្រាវបន្ថែមទៀត។
លោក ឃួន ព្រំសារិទ្ធ ដែលត្រូវបានបង្ខំឲ្យចាកចេញពីលំនៅដ្ឋានរបស់លោកក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងត្រូវបានបញ្ជូនទៅទីតាំងលំនៅដ្ឋានថ្មីកាលពីពីរឆ្នាំមុន បានឲ្យដឹងថា លោកបានទទួលការហៅទូរស័ព្ទ ពីធនាគារ ADB កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ សប្តាហ៍មុន ដោយបានសួរលោកថា តើគ្រួសាររបស់លោកបានដោះស្រាយស្ថានភាពដោយរបៀបណា និងថា តើគ្រួសាររបស់លោកត្រូវការអ្វីបន្ថែមទៀត។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ធនាគារ ADB បានទូរស័ព្ទមកខ្ញុំ ហើយបានសួរខ្ញុំថា តើខ្ញុំយល់យ៉ាងម៉េចអំពីសំណងនេះ ហើយជីវិតរស់នៅប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេចនៅទីតាំងលំនៅដ្ឋានថ្មីនេះ”។
លោក ព្រំ សារិទ្ធ បានឲ្យដឹងថា ប្រាក់ចំនួន៧០០ដុល្លារដែលលោកទទួលបាន ស្ទើរតែមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចំណាយទៅលើការរើលំនៅដ្ឋានផង ហើយលោកត្រូវការជំនួយក្នុងការសងបំណុលគេចំនួន២.៦០០ដុល្លារដែលលោកនៅជំពាក់គេ បន្ទាប់ពីលោកបានខ្ចីប្រាក់គេយកទៅសង់លំនៅដ្ឋានថ្មីមួយខ្នង ដែលមានទីតាំងនៅលើដីទទេមួយកន្លែង។ លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ប្រជាជនមួយចំនួនក្នុងចំណោមប្រជាជនជាច្រើនគ្រួសារផ្សេងទៀតដែលរស់នៅក្នុងភូមិជាមួយលោក មានជីវភាពកាន់តែលំបាកទៅៗ។
គម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់ធនាគារ ADB កាលពីឆ្នាំ២០១២ បានចេញសេចក្តីព្រមានថា ប្រជាជនជាច្រើន គ្រួសារដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញពីទីតាំងរស់នៅរបស់ខ្លួនដោយសារគម្រោងស្តារផ្លូវដែកនេះ កំពុងតែប្រឈមនឹងវិបត្តិបំណុល។ លទ្ធផលនៃគម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះបានបង្ហាញទៀតថា ប្រជាជនទាំងនោះត្រូវការជំនួយជាបន្ទាន់៕ សុធា
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Zsombor Peter)