មយោងតាមសេចក្ដីប្រកាសដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានចេញផ្សាយកាលពីចុងសប្ដាហ៍បានឲ្យដឹងថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មកពីគណបក្សទាំងពីរនឹងជួបប្រជុំជាមួយគ្នានៅថ្ងៃស្អែក ដើម្បីចរចាអំពីការបង្កើតយន្តការមួយសម្រាប់កែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត។
កិច្ចប្រជុំនេះនឹងត្រូវបានប្រារព្ធនៅព្រឹទ្ធសភា នៅវេលាម៉ោង៩ព្រឹក ហើយផ្ដោតសំខាន់ ទៅលើការជំរុញឲ្យមានវឌ្ឍនភាពក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំមុន ដើម្បីបង្កើតយន្តការបែបនេ។ គួរបញ្ជាក់ថា នេះនឹងក្លាយជាកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងតាំងពីពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបានបង្ក្រាបដោយហិង្សាទៅលើសកម្មភាពតវ៉ារបស់គណបក្សប្រឆាំងក្នុងរាជធានីភ្នំ ពេញ កាលពីដើមខែមករា។
សេចក្ដីប្រកាសរបស់គណបក្សកាន់អំណាចដែលត្រូវបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ មានខ្លឹមសារថា “ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្ដីប្រកាសរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ…គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំណត់យកថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ នៅវេលាម៉ោង៩ព្រឹកជាកាលបរិច្ឆេទនៃកិច្ចប្រជុំនេះ”។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានចេញផ្សាយសេចក្ដីប្រកាសរបស់ខ្លួនមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានស្នើសុំឲ្យមានកិច្ចចរចាបន្តទៀត។
កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខាលើអនុក្រឹត្យមួយ ដែលមានគោលបំណងបង្កើតគណៈកម្មការមួយដែលមានសមាជិក១០រូប ដែលភាគច្រើនជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងស្រាវជ្រាវរកចំណុចកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត។
ពេលនោះ គណបក្សសង្ក្រោះជាតិ បានចាត់ទុកចំណាត់ការនេះថា ជាចំណាត់ការគ្មានន័យ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសរបស់ខ្លួនថា ខ្លួននឹងចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះនៅថ្ងៃស្អែក ដោយមានក្ដីសង្ឃឹមថា គណៈកម្មការសហគណបក្សមួយនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីរៀបចំកម្មវិធីកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងដើម្បីបញ្ចប់ភាពជាប់គាំងផ្នែកនយោ បាយរវាងគណបក្សទាំងពីរដោយសន្តិវិធី។
សេចក្ដីប្រកាសរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបញ្ជាក់ពីរចំណុចគឺ ការផ្លាស់ប្ដូរសមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងការកំណត់កាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការបោះឆ្នោតថ្មី មុនពេលនីតិកាលនេះឈានដល់ទីបញ្ចប់ ដែលទាំងេនះជាឧទាហរណ៍នៃចំណុចកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ដែលគណបក្សប្រឆាំងនឹងលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃស្អែក។
កិច្ចចរចាលើកចុងក្រោយបង្អស់រវាងគណបក្សទាំងពីរដែលត្រូវបានកំណត់ធ្វើនៅថ្ងៃទី៤ ខែមក រា ត្រូវបានលុបចោលដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បន្ទាប់ពីកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលបានបាញ់កម្មក ររោងចក្រកាត់ដេរ ដែលចូលរួមក្នុងសកម្មភាពតវ៉ានោះឲ្យបាត់បង់ជីវិតយ៉ាងតិចប្រាំនាក់ រងរបួសជាង៤០នាក់ និង២៣នាក់ផ្សេងទៀតជាប់ពន្ធនាគាររង់ចាំការផ្ដន្ទាទោសពីបទបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ។
លោក ជាម យៀប សមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា “យើងត្រូវចាប់ផ្ដើមស្វែងរកដំណោះស្រាយមួយដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យមេដឹកនាំកំពូលជួបគ្នា និងដោះស្រាយបញ្ហាដែលនៅសេសសល់។ ក៏ប៉ុន្តែដំបូង យើងត្រូវពិភាក្សាថា តើចំណុចកំណែទម្រង់ទាំងនេះនឹងមានអ្វីខ្លះ…ហើយនឹងព្យាយាមបង្កើតយន្តការមួយដើម្បីបញ្ឈប់ការចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមក និងការប្រមាថគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត”។
លោក ព្រំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលនឹងដឹកនាំក្រុមចរចាដែលមានសមាជិកបីនាក់របស់គណបក្សប្រជាជននោះ បានច្រានចោលគំនិតចង់បានការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិថ្មីនៅមុនការបោះឆ្នោតដែលគ្រោងរៀបចំនៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១៨។ លោក ព្រំ សុខា បានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថាប្រសិនបើយើងជជែកគ្នាអំពីការបោះឆ្នោតថ្មីមុនពេលអាណត្តិនេះបញ្ចប់ មានន័យថា យើងទុកលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ជាមោឃៈ។ តើយើងអាចធ្វើបែបនេះយ៉ាងម៉េចទៅ? ហើយធ្វើបែបនេះដើម្បីអ្វីទៅ?” ។
លោក សុន ឆ័យ ប្រធានក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលនឹងចូលរួមធ្វើជាតំណាងម្នាក់ក្នុងចំណោមតំណាងបីនាក់របស់គណបក្សប្រឆាំងនេះនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ បានលើកឡើងថា ក្រុមចរចារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំនោះដោយបើកចិត្តទូលាយ។ លោ ក សុន ឆ័យ បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបន្តទាមទារឲ្យមានប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតមួយ និងការបោះឆ្នោតឡើងវិញ”។
ប្រធានក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានមានប្រ សាសន៍បន្តទៀតថា “ក៏ប៉ុន្តែ មេដឹកនាំគណបក្សបានលើកឡើងថា កម្មវិធីកែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះ ឆ្នោតនេះគឺជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែកមួយ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានព្យាយាមអនុវត្តកំណែ ទម្រង់ដោយខ្លួនឯង ក៏ប៉ុន្តែពួកគេនឹងមិនអាចធ្វើបែបនេះបានឡើយ ប្រសិនបើគ្មានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេនោះ ពោលគឺគណបក្សទាំងអស់ត្រូវឆ្លើយតបចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក”។
លោក សុន ឆ័យ បានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា “នឹងមានការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំ ដូច្នេះចាំបាច់យើងត្រូវពិនិត្យប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតដើម្បីធានាថា មេដឹកនាំមកពីគណបក្សរបស់យើងអាចត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានបាន។ ការធ្វើបែបនេះនឹងធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរស្ថានភាពទាំងស្រុងគួរឲ្យកត់សម្គាល់” ៕សុធា